Trong lời khai của Adolf Eichmann tại phiên tòa xét xử y năm 1961, “kiến trúc sư” của Holocaust được hỏi vì sao y xin phép ban lãnh đạo Đức Quốc xã cấp tiền học tiếng Do Thái (Hebrew). "Nguyện vọng của tôi bị coi là trò cười và nghi ngờ, vì đây là điều bất thường đối với một sĩ quan SS - y nói - tôi cũng nghĩ như vậy, nếu không nhận được các bản tin của tờ báo bằng tiếng Do Thái Haynt, phát hành ở Riga, và rút ra kết luận rằng học tiếng Do Thái i không khó”.
Ở Đức, ký ức văn hóa thường bị phê phán, nhưng có lẽ cũng bị nhiều người hiểu sai, đặc biệt là thế hệ trẻ. Vì vậy, ngay trước ngày quốc tế tưởng niệm các nạn nhân Holocaust, 27/1/2025, Thủ tướng Olaf Scholz kêu gọi hình thành ký ức văn hóa trong giới trẻ ở Đức. Theo ông, điều quan trọng là để ngày càng có nhiều người trẻ có thể giao lưu với những nhân chứng còn sống sót của thảm kịch này.
Được mệnh danh là “cầu thủ bóng chày thông minh nhất trong thế hệ của mình”, Moe Berg cuối cùng lại trở thành một điệp viên, một sát thủ được tình báo Mỹ cử tới Đức với nhiệm vụ phá hoại chương trình chế tạo bom nguyên tử của Hitler.
Trước đây, người ta cho rằng trong Thế chiến thứ hai, tất cả người Do Thái đều chiến đấu trong liên minh chống Hitler. Thế nhưng, sử gia Mỹ Bryan Mark Rigg, tác giả cuốn sách "Những người lính Do Thái của Hitler”, lại khẳng định rằng thời gian này, có khoảng 150.000 người Do Thái phục vụ trong quân đội Đức Quốc xã, trong đó có rất nhiều sĩ quan cao cấp. Phần lớn họ hoặc mang giấy tờ giả, hoặc nhận được giấy phép đặc biệt của Adolf Hitler.
Yan Chernyak là huyền thoại của tình báo Liên Xô. Ông đã lãnh đạo thành công một mạng lưới tình báo quốc tế. Trước và trong Thế chiến thứ hai, các điệp viên của ông đã thu thập được nhiều thông tin kỹ thuật quân sự cần thiết cho Liên Xô nhưng không ai bị Gestapo hoặc các cơ quan phản gián của các nước châu Âu phát hiện. Và mặc dù Yan Chernyak chưa bao giờ phục vụ trong quân đội của Hitler, hoạt động của ông gắn liền với nước Đức và Đế chế thứ ba.
Trong cuốn tự truyện của mình, Rudolf Hoss viết: “Mọi mong ước mà vợ con tôi bày tỏ đều được đáp ứng. Vườn hoa của vợ tôi là một thiên đường”. 5 đứa trẻ nhà Rudolf nô đùa với rùa, mèo và thằn lằn tại biệt thự của họ nằm gần thành phố Krakow (Ba Lan). Vào mùa hè, tụi nhỏ thoải mái vẫy vùng trong hồ bơi ngoài sân hoặc dòng sông cạnh đó.
Trong Thế chiến II, Đức Quốc xã đã đánh cắp rất nhiều vật phẩm có giá trị từ các quốc gia bị chiếm đóng. Đó không chỉ là vàng và đồ trang sức, các tác phẩm nghệ thuật và đồ cổ, mà còn là tài liệu mật và số tài khoản ngân hàng Thụy Sĩ và những thứ khác.
Vụ bê bối về bức điện tín Zimmermann đã lôi kéo Mỹ tham gia vào Thế chiến I, và gây được sự chú ý ở mức độ thích hợp. Vào những năm sau đó, giới sử gia đã liên kết vụ bê bối gián điệp Alger Hiss với đà tăng cường căng thẳng giữa Mỹ và Liên Xô.
Quốc hội, Chính phủ Canada bỗng trở thành đối tượng phê phán khắp thế giới chỉ vì một hành động tưởng chừng là hay, là lịch sự nhằm tôn vinh một “người hùng” thời chiến tranh, nào ngờ lại là hành động được cho là lỗ mãng, gây phẫn nộ không chỉ trong nước mà khắp thế giới.
Chủ tịch Hạ viện Canada Anthony Rota đã từ chức trong bối cảnh xảy ra những tranh cãi về việc ông ghi nhận và tôn vinh một cựu binh Ukraine chiến đấu cho Đức Quốc xã.
Ngày 6/6/1944, hàng trăm ngàn binh lính Đồng Minh, máy bay, tàu các loại đã khởi hành từ các căn cứ ở Anh trực chỉ bờ biển nước Pháp trong cuộc đổ bộ vĩ đại nhất mọi thời đại. Một phần lớn của kế hoạch dựa trên một chiến dịch đánh lừa tinh vi, đa diện nhằm lừa quân Đức về một cuộc đổ bộ thật sự sắp diễn ra.
Trại tử thần Sobibor của Đức Quốc xã được thành lập ở phía đông nam Ba Lan vào mùa xuân năm 1942 như một phần của chương trình tiêu diệt người Do Thái ở châu Âu. Trại tồn tại chỉ chưa đầy một năm rưỡi, nhưng trong thời gian này có khoảng 250.000 người Do Thái từ Ba Lan và các nước châu Âu khác đã bị sát hại tại nơi này.
Sau khi xuất hiện thông tin về những tội ác khủng khiếp của Hitler và Chủ nghĩa Quốc xã, các nhóm phản kháng bắt đầu lần lượt xuất hiện ở một số nước trên thế giới. Được thành lập năm 1942 bởi 5 sinh viên và một giáo sư Đại học Munich, nhóm phản kháng “Hoa hồng trắng” tự đặt ra nhiệm vụ lên án Hitler vì những hành động tàn bạo của y. Bài viết sau đây kể về sự hình thành, quá trình hoạt động và cái kết bi thảm của nhóm.
Năm 1935, Heinrich Himmler, người cầm đầu Đội phòng vệ Schutzstaffel - viết tắt là SS - đã khởi động một dự án tuyệt mật nhằm thành lập một đơn vị mà tất cả thành viên đều là… phù thủy. Theo Himmler, khi Thế chiến II nổ ra, đơn vị này sẽ vô hiệu hóa vũ khí, khí tài và quân đội kẻ thù chỉ bằng phép thuật!
