Quỹ phát triển nhà ở Quốc gia: Giúp người có thu nhập trung bình và thấp tiếp cận nhà ở

Theo TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển thương hiệu và cạnh tranh cho rằng, việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia là đòn bẩy quan trọng, giúp hàng triệu người dân có cơ hội tiếp cận nhà ở phù hợp. TS Võ Trí Thành dẫn chứng, thực tế cho thấy, giá bất động sản tại các đô thị lớn đã tăng cao, khiến cho việc sở hữu nhà ở trở thành một giấc mơ xa vời đối với nhiều người dân, đặc biệt là đối với những người có thu nhập thấp.

Theo thống kê, tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, giá căn hộ đã tăng trung bình 10 - 15% mỗi năm, trong khi thu nhập bình quân chỉ tăng khoảng 6 - 7%. Hiện nay, giá căn hộ tại các đô thị lớn dao động từ 50 - 70 triệu đồng/m2, đồng nghĩa với việc một căn hộ 70m2 có thể có giá từ 3,5 - 5 tỷ đồng. Với mức thu nhập bình quân đầu người khoảng 4.700 USD/năm (theo số liệu năm 2024), để mua một căn hộ 70m2, một người lao động cần tiết kiệm toàn bộ thu nhập trong ít nhất 30 - 40 năm, điều này là gần như bất khả thi.

"Trong bối cảnh đó, việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia theo gợi mở của Tổng Bí thư không chỉ là một giải pháp mang tính thời điểm, mà còn là một hướng đi chiến lược. Đây được xem là đòn bẩy quan trọng, không chỉ giúp hàng triệu người dân có cơ hội tiếp cận nhà ở phù hợp, mà còn góp phần điều tiết thị trường bất động sản, hạn chế đầu cơ, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn. Với bối cảnh Việt Nam, tôi cho rằng mô hình quỹ nhà ở quốc gia là khả thi, nhưng cần thiết kế phù hợp với đặc thù thị trường và nguồn lực tài chính trong nước để đảm bảo hiệu quả lâu dài, bền vững", TS Võ Trí Thành cho hay.

Để Quỹ nhà ở quốc gia hiệu quả, TS Võ Trí Thành cho rằng, quỹ này cần được xây dựng theo hướng Nhà nước giữ vai trò trung tâm trong việc tạo lập, điều phối và vận hành, cùng với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế nhằm tối ưu hóa nguồn lực. Quỹ sẽ tập trung vào việc cung cấp nhà ở theo hình thức bán hoặc cho thuê với mức giá ưu đãi cho những người thu nhập trung bình, thấp, công nhân tại các khu công nghiệp, lao động tự do, cán bộ, công chức, viên chức chưa có nhà ở ổn định và các gia đình trẻ gặp khó khăn về tài chính.

Đồng thời, cơ chế xét duyệt và giám sát cần được xây dựng chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả, tránh thất thoát và đảm bảo nguồn vốn đến đúng đối tượng thực sự có nhu cầu. Nếu triển khai bài bản, mô hình này có thể trở thành một giải pháp quan trọng giúp nhiều người dân tiếp cận nhà ở giá hợp lý, đồng thời góp phần ổn định và phát triển thị trường bất động sản bền vững.

Trong khi đó, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh Lê Hoàng Châu cho rằng, Chỉ thị 34-CT/TW của Ban Bí thư định hướng về "phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới" và chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc thành lập "Quỹ nhà ở quốc gia" để phát triển "nhà giá rẻ" tại các đô thị lớn, mà theo Hiệp hội nhận thức thì "nhà giá rẻ" bao gồm 2 loại nhà là "nhà ở xã hội" và "nhà ở thương mại giá rẻ". Tuy là "nhà giá rẻ" nhưng vẫn phải bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng công trình và trong dự án "nhà giá rẻ" và khu vực lân cận phải có đầy đủ tiện ích, dịch vụ thiết yếu để phục vụ cư dân.

Trong khi đó, GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường khuyến nghị, Quỹ phát triển nhà ở quốc gia nên được vận hành như một chính sách độc lập, tách bạch với chương trình nhà ở xã hội hiện nay. Quỹ có thể hướng đến phát triển phân khúc nhà ở thương mại giá rẻ, đáp ứng nhu cầu của cả tầng lớp trung lưu và những người có thu nhập thấp hơn, tạo ra sự cân bằng và đa dạng hơn trên thị trường.

"Quỹ nhà ở quốc gia cần vận hành theo cơ chế thị trường để phát huy tối đa hiệu quả. Chỉ khi tuân theo quy luật cung - cầu, quỹ mới có thể tạo ra sự cân bằng, khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư một cách chủ động. Ngược lại, nếu duy trì mô hình quản lý cứng nhắc, mang nặng tính hành chính, phụ thuộc vào cơ chế xin - cho không chỉ làm chậm tiến độ triển khai mà còn khiến chính sách khó đi vào thực tiễn", GS Đặng Hùng Võ phân tích.

GS Đặng Hùng Võ cho rằng, khi vận hành Quỹ phát triển nhà ở quốc gia, nhà nước đóng vai trò kiến tạo thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp thông qua các chính sách ưu đãi về tín dụng, quỹ đất, thuế... Nhà nước không trực tiếp đầu tư hay xây dựng nhà ở mà tập trung vào việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia. Trước hết, thông qua các gói tín dụng ưu đãi, doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn lãi suất thấp hoặc được bảo lãnh tín dụng, giúp giảm áp lực tài chính khi triển khai dự án. Bên cạnh đó, Nhà nước có thể hỗ trợ về quỹ đất bằng cách phân bổ hoặc đấu giá với mức giá hợp lý, đồng thời đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng, từ đó giúp doanh nghiệp giảm chi phí đầu vào.