Bạn tôi là một người mê sách. Anh đọc nhiều về các lý thuyết kiến tạo xã hội, đặc biệt là của các triết gia phương Tây. Anh cũng là một phù thủy ngôn ngữ, nên biết cách biến những lý thuyết hàn lâm xa lạ thành những “món ăn” hết sức dễ chịu. Thành thử Facebook của anh thu hút một lượng không nhỏ những người yêu tri thức.

2/11/1721 là một dấu mốc cực kỳ đáng nhớ trong lịch sử nước Nga. Đó không phải là ngày lên ngôi của Pyotr (Peter trong tiếng Anh) Đại đế. Song, đó là ngày ông tuyên bố mình đã trở thành hoàng đế của toàn bộ các khu vực lãnh thổ Nga, sau khi kết thúc cuộc tranh hùng kéo dài 21 năm với đế quốc Thụy Điển trong tư cách người chiến thắng.

Triết gia vĩ đại Aristotle từng nói chạm là thứ cảm giác bình thường nhất. Bởi lẽ chạm tồn tại ở mọi sinh vật sống, đơn giản như một loại ám hiệu chứ chẳng hề cho thấy sự vượt trội như tư duy, ký ức hay năng lực tưởng tượng. Thế nhưng, khoa học hiện đại tin vào điều ngược lại, rằng chạm mang trong mình “thứ quyền năng” chưa thể lý giải hết, đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với đời sống loài người.

Ngày 14/10/1066, trên đồi Senlac, có một nhà vua tử trận - cái chết dọn đường cho một nhà vua khác áp đặt quyền lực của mình lên toàn đất Anh. Cả người thắng và kẻ bại đều được lưu danh thiên cổ, và nước Anh vẫn luôn tôn vinh cả hai người. Cho dù, trận đánh mà họ đối mặt với nhau ấy đã trở thành một cột mốc, chính thức đánh dấu sự sụp đổ của hệ thống quyền lực mà người Anglo Saxon từng sở hữu trên đảo quốc.

Nghĩ tới xác ướp cổ đại, chúng ta thường hình dung về những viện bảo tàng hay kim tự tháp đầy bí ẩn ở Ai Cập. Thế nhưng, với những chuyên gia nghiên cứu như Kristin Romey, dấu ấn của xác ướp cách đây hàng nghìn năm lại xuất hiện trong các bức tranh đậm chất nghệ thuật, thấm vào từng nét vẽ nhờ một loại màu vô cùng đặc biệt.

"Thật sự là ta phải sợ chiếc giường của mẹ ta sao?", chàng Oedipus hỏi. Khi đó chàng chưa nhận thức được câu hỏi ấy ẩn chứa những kinh hoàng gì. Bi kịch của chàng Oedipus trong vở kịch vĩ đại “Oedipus Rex” của Sophocles đến nay vẫn là nguồn cảm hứng bất tận của điện ảnh, sân khấu, tâm lý học, thần thoại học... Bi kịch ấy bắt đầu chỉ từ một lời tiên tri của thần Apollo dành cho vua Laius và hoàng hậu Iocasta, rằng nếu họ sinh ra một đứa con trai, khi lớn lên, nó sẽ giết cha mình và cưới mẹ mình.

Cuộc chiến ấy không còn được nhắc đến nhiều nữa. Nó thường chỉ được xem là một bước khởi động cho Đại chiến thế giới lần thứ nhất. Song, thực ra, ngày 17/10/1912, chính một sự phác thảo sơ khởi, cho diện mạo của bán đảo Balkan hiện đại, từ những mảnh vỡ của đế chế Hồi giáo Ottoman.

Lịch sử nước ta để lại không phong phú như của Trung Quốc, do đã bị phá hủy, thất lạc quá nhiều trong chiến tranh, nên đời sau ngoài những sự kiện lịch sử vắn tắt, ít khi biết được những câu chuyện cụ thể, như các vị vua, quý tộc nước ta thời xưa ăn gì, vui chơi, sinh sống ra sao.

“Công việc tôi làm ở đây là để phục vụ cho hậu thế: bất cứ ai đọc cũng sẽ được hưởng lợi từ những thứ tôi viết. Tôi gửi gắm vào câu chữ những lời khuyên thật tâm, chẳng hạn như những công  thức chữa lành tổn thương. Tự thân tôi thấy chúng hiệu quả và kể cả khi vết thương khó lành hẳn, nó cũng không tiến triển tệ hơn nữa. Con đường đúng đắn tôi tìm ra lúc cuối đời, khi đã mệt mỏi vì rong ruổi khắp nơi, giờ đây, tôi truyền lại cho mọi người”.

Đến tận ngày 1/4/1939, Nội chiến Tây Ban Nha mới kết thúc. Song, trước đó ba tháng, Francisco Franco y Bahamonde đã tự xưng Caudilo - một khái niệm có nhiều cách hiểu, nhưng đơn giản nhất là "nhà độc tài". Kể từ đó cho đến tận ngày 20/11/1975 - ngày ông ta qua đời - những thăng trầm của đất nước Tây Ban Nha gắn liền với những dấu ấn của vị Caudilo "độc nhất vô nhị" này.

Trong những ngày giãn cách xã hội kéo dài, những người nghiện cà phê hẳn sẽ bứt rứt, đứng ngồi không yên. Như gió thì phải thổi, mây thì phải bay và mùa thu Hà Nội thì phải có hương hoa sữa, người nghiện cà phê đành phải tự pha cho mình một cốc rồi động viên bản thân nhâm nhi tại gia.

Chỉ diễn ra trong vòng chưa đầy một tháng (từ ngày 2 đến ngày 31/5/1941), không có nhiều người còn nhớ đến cuộc chiến tranh đúng nghĩa giữa Anh và Iraq đó. Nó thường được xem là một phần của Đại chiến thế giới lần thứ hai, bởi những nguyên nhân bề mặt không thể phủ bác.

Mạng xã hội chia sẻ rầm rộ câu đố toán học về cây gậy và trái bóng tưởng chừng ai cũng giải được, chỉ cần biết phép toán cơ bản: Hai thứ có giá 1.1 USD, gậy hơn bóng 1 USD, vậy bóng có giá bao nhiêu? Đa phần người chơi đều trả lời rất nhanh theo phản xạ, rằng giá trị trái bóng tương đương 0,1 USD. Hiển nhiên họ đã nhầm, mà theo cách nhà tâm lý học người Mỹ Daniel Kahneman gọi là “sự khờ khạo” của trí thông minh.

Ký ức của Delia Falconer về loài chim vô cùng sống động. Thời còn ở vùng nông thôn nghèo khó, cô bé thường ngồi trước bậc thềm nhà nhìn ngắm lũ chim sẻ từ từ nhặt thóc trên sân.

Nhìn từ bối cảnh lịch sử văn hóa, hệ thống thần linh Việt Nam từ giai đoạn thế kỉ X trở về sau đã được xác lập dựa trên sự tương tác giữa nền văn hóa Hoa Hạ và các hệ thống văn hóa bản địa của các cộng đồng cư dân.

“Êm ái thay thú đọc sách! Vui vẻ thay thú đọc sách! Người xưa có câu rằng: đọc hết sách thiên hạ, thì biết hết việc thiên hạ. Coi câu đó, thì cái thú đọc sách cao thượng biết ngần nào!”. Một bậc ký giả đầu thế kỷ XX đã phải thốt lên như thế khi bàn về chuyện đọc sách.