Có công được thưởng, có lỗi bị phạt, đó là cách trị nước từ xưa. Không chỉ quy định về các hình phạt với các tội danh và mức xử phạt, còn giúp cho người oan uổng có cơ hội được rửa oan, đó là nguồn gốc của hình luật.

Gần đây, các cơ quan chức năng liên tục phát hiện và xử lý nhiều vụ việc làm hàng giả, mỹ phẩm, sữa cho trẻ em và cả thực phẩm, thuốc chữa bệnh... Công chúng tin tưởng rằng, sẽ có một chiến dịch toàn diện, truy quét và dẹp hoàn toàn hàng giả, hàng kém chất lượng, giúp người dân có một cuộc sống an toàn, hạnh phúc.

Ngày 21/10/2022, nhà đấu giá Christie ở Paris đã bán thành công một pho tượng gỗ cổ thể hiện thần lúa của người Ifugao ở Philippines với giá kỷ lục là 630.000 euro (khoảng 15 tỉ 750 triệu VND thời gian đó), gấp 2 lần giá dự kiến cao nhất là 300.000 euro. Vậy pho tượng này có gì đặc sắc?

Tại trung tâm băng giá của Nam Cực, các nhà khoa học vừa phát hiện ra một loại “vàng" khác, không phải kim loại quý, mà là lớp băng cổ đại. Bị chôn vùi dưới gần 3km băng giá, lõi băng 1,2 triệu năm tuổi vừa được khai quật, mở ra một cánh cửa chưa từng có vào quá khứ khí hậu của Trái Đất. Đối với các nhà nghiên cứu khí hậu, đây không chỉ là một đột phá mà còn là cỗ máy thời gian.

Kinh đây là kinh sợ! Chẳng phải như câu của Đỗ Phủ "Ngữ bất kinh nhân tử bất hưu" (Lời không làm người kinh động thì chết không nhắm được mắt), mà là kinh sợ cho sự kém khách quan lẫn bịa tạc trong “Minh Thực lục” (MTL).

Trong thời đại công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) có khả năng xử lý dữ liệu nhanh hơn hàng trăm lần một nhà toán học, trong khi robot ứng dụng AI dần con người làm những công việc phức tạp, nặng nhọc. AI và robot rõ ràng giúp gia tăng đáng kể năng suất lao động và khả năng tiếp cận của con người với tri thức, nhưng nó đồng thời kéo theo nguy cơ khiến hàng triệu người mất việc.

Tháng 3/2025, các nhà khảo cổ học đã khai quật một chiếc thuyền hai thân (hai đáy hay hai bụng ) cổ ở thị xã Thuận Thành, Bắc Ninh. Trong khi chờ kết quả phân tích carbon-14, các nhà khảo cổ học có hai giả thuyết: đa số xác định nó có niên đại thế kỷ 11-14, thời Lý-Trần.

Có công được thưởng, có lỗi bị phạt, làm quan xưa nay vẫn được xử lý như thế. Nhưng, thời xưa, quan mắc lỗi mà trong sạch có cơ hội được xóa lỗi, sau đó vẫn được thăng chức. Thời nhà Nguyễn, có những vị quan như Tổng đốc Thanh Hóa Tôn Thất Lương, Thượng thư Bộ Lại Hoàng Văn Diễn, Thượng thư Bộ Hình Bùi Phổ là những vị quan trong sạch, đều được hưởng ân điển như vậy và được sử sách ngợi ca.

Rành rẽ trong chính sử nước nhà, Hồ Nguyên Trừng (1374-1446) con trưởng của Hồ Quý Ly, lẽ thường phải được cha truyền ngôi báu. Nhưng, Hồ Quý Ly đã đưa người em trai của Hồ Nguyên Trừng là Hồ Hán Thương lên thay.

Trên thế giới, có những tên gọi thành phố vượt ra khỏi vai trò của một địa danh đơn thuần. Những cái tên ấy thường gắn liền với các biến động lịch sử và theo thời gian, trở thành biểu tượng. Ở nước Nga suốt một thập kỷ qua, vào mỗi dịp lễ trọng đại liên quan đến Thế chiến II, thành phố Volgograd lại trở về với cái tên trước đó - Stalingrad.

Cách đây đúng 100 năm, năm 1925, nhà khảo cổ học Pháp gốc Nga Victor Goloubew, Viện Viễn đông Bác cổ Pháp, là người đầu tiên đến khảo sát, viết bài nghiên cứu với các hình ảnh, bản dập và hình vẽ từ các hình khắc trên bãi đá cổ tại thung lũng Mường Hoa, Sa Pa, Lào Cai.

Thời xưa, khi chưa có các phương tiện truyền tin hiện đại, con người dựa vào âm thanh, hình ảnh để truyền tin. Hiệu lệnh của quân đội dựa vào tiếng trống, hay lá cờ, ngọn đèn, cột khói.

Nghiên cứu sự tiến hóa của loài người là quá trình ghép nối các manh mối rải rác về cách chúng ta từng tồn tại trong hoàn cảnh khắc nghiệt. Một trong những bí ẩn lớn nhất là quy mô dân số cổ đại của loài người từng lớn hay nhỏ như thế nào.

Đà bùng nổ trí tuệ nhân tạo (AI) và tiềm năng lớn của ngành robot AI hình người khiến các quốc gia đổ nhiều tỷ USD để phát triển và ứng dụng chúng vào đời sống. Và trong bức tranh toàn cầu này, các công ty Trung Quốc nổi lên như một thế lực đáng gờm, không chỉ bắt kịp mà còn từng bước vượt qua đối thủ phương Tây về cả tốc độ và quy mô sản xuất.

Một nhóm nhà nghiên cứu Australia đã sử dụng siêu máy tính và máy mô phỏng khí hậu nhanh nhất Nam bán cầu - Gadi để giải mã sự chậm lại của dòng hải lưu vòng Nam Cực (ACC) và nguy cơ gây ra hậu quả thảm khốc, bao gồm cả sự biến đổi khí hậu lớn hơn và sự nóng lên toàn cầu diễn ra nhanh hơn.

Hơn thế kỷ sau phát hiện mang tính biểu tượng của nhà khảo cổ học, nhà Ai Cập học người Anh Howard Carter về lăng mộ gần như còn nguyên vẹn của vị vua trẻ tuổi Tutankhamun, các nhà khoa học vẫn tiếp tục khám phá những bí ẩn chưa lời giải trong kho tàng khảo cổ vĩ đại này.