Điểm sáng trong bảo tồn sinh cảnh voi và đa dạng sinh học tại Quảng Nam

Năm 2017, KBT loài và sinh cảnh voi Quảng Nam ghi nhận có 7 cá thể voi rừng. Vào đầu năm 2020, đàn voi tại KBT đã sinh được 1 cá thể voi con, nâng tổng số cá thể của đàn từ 7 cá thể lên 8 cá thể. Đây là tín hiệu tích cực cho công tác bảo tồn loài voi Châu Á trên địa bàn Quảng Nam nói riêng và cả nước nói chung.

Ngoài đàn voi, KBT còn là nơi sinh sống của nhiều loài động vật quý hiếm khác. Hiện nay KBT ghi nhận có 586 loài thực vật bậc cao có mạch thuộc 349 chi, 111 họ của 4 ngành, trong đó 47 loài nằm trong Sách Đỏ Việt Nam và thế giới; 68 loài đặc hữu Việt Nam. Động vật có 32 loài thú, 174 loài chim, 38 loài bò sát, 31 loài ếch nhái. Nhiều loài trong số này được quốc tế và quốc gia công nhận là loài có nguy cơ tuyệt chủng cao và có tầm quan trọng cao cần được bảo vệ.

Ông Mai Văn Dưỡng, Giám đốc Ban Quản lý (BQL) KBT loài và sinh cảnh voi cho biết, KBT được cấu thành từ 4 hệ sinh thái (HST) rừng: HST rừng lá rộng thường xanh nhiệt đới ẩm; HST rừng lá rộng thường xanh á nhiệt đới; HST rừng thưa (sinh cảnh voi); HST chim di cư theo mùa. Trong đó, sinh cảnh voi có diện tích 10.814ha, có giá trị đặc biệt quan trọng.

Những năm qua, từ nhiều nguồn hỗ trợ, trong đó có kinh phí cấp từ Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Quảng Nam, BQL KBT loài và sinh cảnh voi Quảng Nam đã triển khai thực hiện hiệu quả các mặt công tác, bảo vệ và phát triển rừng bền vững song song với công tác bảo tồn đa dạng sinh học, bảo tồn sinh cảnh voi trong lâm phận được giao.

Đáng chú ý, về công tác bảo tồn sinh cảnh, hằng năm, BQL đều lập kế hoạch quản lý, bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học chung trên toàn lâm phận. Hằng tháng, các trạm, chốt quản lý, bảo vệ rừng xây dựng kế hoạch theo tình hình thực tế và đặc điểm của từng sinh cảnh. Đối với sinh cảnh voi, ngoài công tác quản lý, bảo vệ rừng còn có việc phát triển hàng rào xanh cây bồ kết nhằm giữ nguyên vẹn ranh giới sinh cảnh và giảm thiểu xung đột giữa voi và người.

Bên cạnh đó, các lực lượng thuộc BQL KBT loài và sinh cảnh voi Quảng Nam còn tổ chức tuần tra, kiểm tra rừng định kỳ hằng tháng; áp dụng công nghệ cao (flycam) vào quá trình tuần tra, theo dõi diễn biến rừng và theo dõi đàn voi; áp dụng đa dạng các hình thức tuyên truyền với người dân vùng đệm và giao khoán bảo vệ rừng cho các hộ dân nhằm nâng cao sự hiểu biết, trách nhiệm, nhiệm vụ của người dân trong việc bảo tồn; giám sát chặt chẽ người ra vào rừng, lập các trạm chốt tại các vị trí trọng điểm kiểm soát người ra vào rừng.

Đến nay BQL KBT đã thực hiện hỗ trợ vùng đệm theo Chương trình Phát triển lâm nghiệp bền vững; xây dựng mô hình, giải pháp phát triển du lịch sinh thái gắn với công tác bảo tồn voi hoang dã, cụ thể đã xây dựng đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí KBT loài và sinh cảnh voi giai đoạn 2025-2030 và được UBND tỉnh Quảng Nam ra quyết định phê duyệt.