Trong bộ sử "Khâm định Việt sử thông giám cương mục" do các sử quan triều Nguyễn chép lịch sử nước ta từ đời Hồng Bàng đến hết đời Lê, ở dưới phần viết về việc triều Trần bắt đầu đắp đê "quai vạc", Vua Tự Đức đã phê rằng: "Một lần thất sách, để tai hại về sau không biết chừng nào!".

Giữa làn nước lạnh sâu ở khu vực ngoài khơi gần thị trấn Baileys Harbor thuộc quận Door, bang Wisconsin (Mỹ), hình ảnh chiếc thuyền buồm gỗ ba cột hiện lên trên màn hình thiết bị sonar nguyên vẹn đến mức khiến các nhà khảo cổ sửng sốt. Đây không chỉ là một xác thuyền, mà còn là chứng nhân của một trong những vụ đắm tàu kỳ bí nhất vùng Ngũ Đại Hồ. Hành trình đi tìm thuyền F.J. King đã kéo dài hơn một thế kỷ, qua nhiều thế hệ thợ lặn, nhà sử học, nhà khảo cổ…; để rồi, vào mùa hè 2025, chỉ sau hơn 2 giờ tìm kiếm, "bóng ma của hồ Michigan" đã lộ diện.

Một nhóm nhà khoa học quốc tế vừa giải mã thành công bộ gen hoàn chỉnh đầu tiên của một người Ai Cập cổ đại - phát hiện được đánh giá là bước ngoặt lớn trong nghiên cứu về nguồn gốc dân cư vùng sông Nile. Theo công bố của tạp chí Nature, bộ gen di truyền này được trích xuất từ hài cốt của một người đàn ông được chôn trong chiếc chum đất sét tại khu nghĩa trang cổ Nuwayrat ở phía Nam thủ đô Cairo (Ai Cập), có niên đại khoảng 4.800 năm.

Một buổi sáng tháng 11, trong căn phòng trưng bày lộng lẫy của Bảo tàng Tesoro di San Gennaro ở thành phố Naples (Italy), các kỹ thuật viên đang cẩn thận đặt một viên ngọc lục bảo dưới ống kính hiển vi. Trên màn hình hiện ra những đường vân lấp lánh - không một viên nào giống viên nào. “Chúng là dấu vân của các viên đá, giống như vân tay của người. Nếu một viên ngọc này bị đánh cắp, chúng tôi sẽ nhận ra nó ngay cả khi bị mài lại hay cắt thành mảnh nhỏ”, Giáo sư Ciro Paolillo, người phụ trách dự án cho biết.

Khi hạn hán hay lũ lụt hoặc giặc giã mà dân đói kém, trách nhiệm của triều đình là giúp dân có cái ăn. Triều đình có nhiều cách: Mở kho công hay mua thóc của nhà giàu chẩn cấp cho dân nghèo hoặc vận động các nhà giàu làm việc thiện.

Dù không chủ quan “vơ đũa cả nắm”, không hồ đồ “chụp mũ” nhưng tôi dám nói rằng, bất kỳ quyển sách nào nếu đọc thật kỹ, lấy kính lúp sọi rọi từng chữ với tâm thế “vạch lá tìm sâu” ắt ta sẽ phát hiện ra một vài lỗi chính tả.

Có một thực tế đáng buồn của sân khấu truyền thống hiện nay, đó là các đoàn nghệ thuật địa phương hoạt động cầm chừng vì không còn khán giả để phục vụ. Các chương trình truyền hình hay sân khấu cải lương, chèo, tuồng hiếm khi xuất hiện trên sóng giờ vàng thay vào đó là gameshow, nhạc trẻ, và các chương trình giải trí nhanh. Nguy cơ sân khấu truyền thống bị nghiệp dư hóa và “bay mầu” trong thời đại mới là không thể tránh khỏi.

Deepfake, công nghệ “ghép mặt người thật vào video giả”, đang tạo nên một đại dịch vô hình trên toàn cầu. Từ Mỹ, Hàn Quốc đến Việt Nam, hàng triệu khuôn mặt bị đánh cắp, hàng nghìn cuộc đời bị bóp méo trong không gian ảo. Khi trí tuệ nhân tạo vượt khỏi ranh giới đạo đức, nạn nhân không còn là người nổi tiếng, mà có thể là bất kỳ ai có một bức ảnh đăng trên mạng.

Không vô cớ mà các cartel Mexico được mệnh danh là “tập đoàn tội phạm”. Các ông trùm cartel cũng giống như những vị CEO trên phương diện vạch ra chiến lược mở rộng và phát triển tổ chức của mình. Mặt khác bản chất của hoạt động rửa tiền cũng tạo ra áp lực buộc các cartel đa dạng hóa lĩnh vực kinh doanh của mình. Sau buôn bán ma túy và buôn người, buôn lậu dầu đang trở thành thị trường mới của cartel Mexico.

Cuối tháng 10/2025, Nga lần lượt thông báo hai loại vũ khí tấn công trang bị động cơ hạt nhân chưa từng có trên thế giới là tên lửa hành trình tầm bắn không giới hạn Burevestnik và thiết bị lặn không người lái - ngư lôi “tạo sóng thần hạt nhân” Poseidon đều hoàn tất thử nghiệm. Tính năng và sức công phá vượt trội được cho là sẽ biến chúng trở thành át chủ bài răn đe hạt nhân của Nga những thập niên tới.

Italy từng là quốc gia tiên phong trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân, với 4 nhà máy thương mại, cung cấp gần 5% sản lượng điện quốc gia. Nhưng sau thảm họa Chernobyl ở Liên Xô, Italy đã cấm năng lượng hạt nhân theo ý kiến của đa số cử tri trong cuộc trưng cầu ý dân. Tuy nhiên, đầu tháng 10/2025, Hội đồng Bộ trưởng Italy cân nhắc một dự luật trao cho chính phủ nước này quyền điều chỉnh toàn diện lộ trình đưa năng lượng hạt nhân “bền vững” trở lại trong khuôn khổ chính sách năng lượng sạch và giảm phát thải của châu Âu đến năm 2050.

Đất hiếm là tên gọi nhóm 17 nguyên tố kim loại bao gồm 15 nguyên tố thuộc họ Lanthan (từ Lanthanum đến Lutetium) cùng Scandium và Yttrium, có mặt phổ biến trong vỏ Trái đất. Các nguyên tố đất hiếm tương đối dồi dào trong tự nhiên, tổng trữ lượng đã biết toàn cầu khoảng 110 triệu tấn oxit đất hiếm, tập trung nhiều nhất ở Trung Quốc (44 triệu tấn), tiếp đó là Brazil, Ấn Độ, Australia (khoảng 5,7 triệu).

Túng đói và được quan lại dung túng là những nguyên nhân sinh ra trộm cướp từ xưa. Các triều đại quân chủ Việt Nam đã có những biện pháp để phòng ngừa và trừng trị trộm cướp.

Tác nhân trí tuệ nhân tạo, hay trí tuệ nhân tạo tác tử (AI agent) - và lớp cao hơn là trí tuệ nhân tạo tự chủ (một số cách gọi khác như tác nhân AI tự chủ, tác nhân AI hành động độc lập - Agentic AI) đang được nhắc đến nhiều và thậm chí có dự đoán cho rằng đây là cuộc cách mạng kế tiếp của AI, với nhiều tiềm năng chờ được khai phá. Tuy nhiên, rủi ro đi kèm sự bùng nổ mới có thể đến từ những thứ giản đơn, tưởng chừng như vô hại.

Nhà chức trách Mỹ và Anh mới đây công bố chiến dịch truy quét tội phạm tài chính lớn nhất lịch sử, tịch thu hơn 15 tỷ USD tiền ảo và tài sản, đồng thời áp lệnh trừng phạt đối với Chen Zhi cùng Tập đoàn Prince Holding Group do ông ta sáng lập tại Campuchia. Từ một chủ tiệm Internet dáng người nhỏ con, Chen Zhi chỉ mất 15 năm để xây dựng "đế chế tội phạm xuyên quốc gia" núp bóng phía sau hình ảnh hào nhoáng của một doanh nhân yêu thích hoạt động từ thiện.

Trên khắp vùng Sừng châu Phi, sự biến đổi địa chất đang xé toạc lục địa này, tạo ra một khe nứt khổng lồ mà các nhà khoa học tin rằng cuối cùng sẽ hình thành một đại dương mới. Thậm chí, nhà địa chất học, tiến sĩ Lucia Perez Diaz thuộc Đại học London (Anh) còn mô tả hiện tượng địa chất này là: "Không phải ngày tận thế, mà là sự tái sinh của Trái Đất".