Cân đối ngân sách khi giảm lệ phí trước bạ ôtô sản xuất trong nước

Trước đó, để hỗ trợ phát triển kinh tế, kể từ năm 2020 đến 2023, Bộ Tài chính đã xây dựng, trình Chính phủ, trình Quốc hội ban hành nhiều chính sách giảm, giãn, hoãn nhiều loại thuế, phí và tiền thuê đất cho người dân và doanh nghiệp. Riêng mức thu LPTB được ban hành quy định giảm phí tại 3 Nghị định: Nghị định số 70/2020/NĐ-CP ngày 28/6/2020, Nghị định số 103/2021/NĐ-CP ngày 26/11/2021, Nghị định số 41/2023/NĐ-CP ngày 28/6/2023, giảm mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước với mức giảm lên tới 50%, mỗi lần giảm trong thời gian khoảng 6 tháng.

Quá trình triển khai thực hiện chính sách giảm mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước thời gian qua về cơ bản đã đạt được các mục tiêu đề ra khi ban hành, có tác động tích cực đối với người tiêu dùng, nhà sản xuất và phân phối ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước nói riêng và đối với nền kinh tế nói chung. Trong 6 tháng cuối năm 2020, thực hiện giảm 50% mức thu LPTB, số lượng ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trước bạ lần đầu là 209.584 xe, bình quân 34.930 xe/tháng, tăng gấp 2,03 lần so với 6 tháng đầu năm 2020.

Sang năm 2021, thực hiện giảm 50% mức thu LPTB kể từ tháng 12/2021 đến hết tháng 5/2022, số lượng ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trước bạ lần đầu là 232.192 xe, trong đó, số lượng ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trước bạ lần đầu tháng 12/2021 và 5 tháng đầu năm 2022 lần lượt là 63.742 và 168.450 xe. Trong năm 2022, bình quân số lượng ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trước bạ lần đầu 5 tháng đầu năm là 33.690 xe/tháng, cao hơn gấp 1,51 lần bình quân số lượng xe 7 tháng cuối năm. Trong 6 tháng cuối năm 2023, thực hiện giảm 50% mức thu LPTB, số lượng ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trước bạ lần đầu là 176.483 xe, bình quân 29.413 xe/tháng, tăng 1,6 lần so với 6 tháng đầu năm 2023.

“Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt được cho ngành sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước cũng có những tác động tiêu cực đối với ngân sách nhà nước (NSNN) và về mặt cam kết quốc tế”, Bộ Tài chính nhận định. Hiện nay, tính đến hết năm 2022, cả nước có hơn 40 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô với tổng công suất của các nhà máy ôtô tại Việt Nam theo thiết kế khoảng 755.000 xe/năm. Đến năm 2025, dự kiến nhu cầu thị trường trong nước đạt khoảng 800 nghìn đến 900 nghìn xe/năm. Thực tế doanh số toàn thị trường ôtô 3 tháng đầu năm 2024 (bao gồm cả xe du lịch và xe thương mại) sụt giảm đáng kể. Theo báo cáo bán hàng của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA), doanh số bán hàng các doanh nghiệp thuộc VAMA đạt 58.165 xe, giảm 17% so với cùng kỳ năm 2023.

Bởi vậy, để góp phần kích thích tiêu dùng, hỗ trợ tài chính cho người dân, doanh nghiệp, tạo đà phục hồi tăng trưởng cho ngành sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước trước bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn, thách thức, Bộ Tài chính cho rằng, việc tiếp tục thực hiện giảm mức thu LPTB đối với xe ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước là một trong những giải pháp cần thiết. Theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính trình Chính phủ tiếp tục giảm 50% mức thu LPTB kể từ ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành đến hết ngày 31/1/2025.

Đánh giá tác động đối với thu NSNN, theo tính toán của Bộ Tài chính, tại thời điểm năm 2020 và năm 2022, số giảm thu NSNN về LPTB khoảng 5.238 tỷ đồng, số tăng thu NSNN về thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), thuế giá trị giá tăng (GTGT) khoảng 5.200 tỷ đồng. Theo Bộ Tài chính, việc tiếp tục thực hiện chính sách giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước vào giai đoạn hiện nay, thì việc tăng thu từ thuế TTĐB và thuế GTGT có thể sẽ không đủ để bù đắp cho việc giảm LPTB.

Dự kiến, việc giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước có thể làm giảm thu NSNN về LPTB bình quân khoảng 867 tỷ đồng/tháng. Ngoài ra, việc giảm 50% mức thu LPTB đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước có thể tác động đến cân đối thu NSNN của các địa phương.