EU tìm tiếng nói trước thềm thượng đỉnh Nga-Mỹ về Ukraine

Thứ Ba, 12/08/2025, 05:39

Cuộc họp bất thường các Ngoại trưởng Liên minh châu ÂU (EU) diễn ra trong bối cảnh chỉ còn vài ngày nữa hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ sẽ được tổ chức tại Alaska. Trong các tuyên bố của EU đang phảng phất lo ngại rằng diễn tiến đàm phán về xung đột tại Ukraine sẽ không xuất hiện tiếng nói của lục địa già.

Phát biểu trước báo giới, đại diện Cấp cao EU về Chính sách Đối ngoại và An ninh, bà Kaja Kallas tuyên bố bất kỳ thỏa thuận nào giữa Washington và Moscow nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine phải bao gồm EU và Ukraine, đồng thời cho biết cuộc họp khẩn cấp của các Ngoài trưởng EU diễn ra ngày 11/8 là nhằm thảo luận về các bước tiếp theo của khối với cuộc xung đột đang diễn ra. Theo đó, chương trình nghị sự sẽ bao gồm việc đảm bảo lợi ích và chủ quyền lãnh thổ của Ukraine, tăng cường hỗ trợ quân sự, kinh tế và nhân đạo cho Kiev và thống nhất lập trường ngoại giao của EU trước cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Vladimir Putin.

anh1.jpg -0
Việc EU triệu tập cuộc họp khẩn nhằm phát đi thông điệp mạnh mẽ rằng khối này sẽ không chấp nhận "bị đứng ngoài" bàn đàm phán xung đột Ukraine. Ảnh: Getty

Giới quan sát nhận định, việc EU triệu tập cuộc họp khẩn nhằm phát đi thông điệp mạnh mẽ rằng EU sẽ không chấp nhận "bị đứng ngoài" bàn đàm phán liên quan đến an ninh châu Âu, nhất là trong bối cảnh Mỹ có khả năng thúc đẩy một “lộ trình hòa bình” nhanh chóng với Nga liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine. Kết quả cuộc họp dự kiến sẽ được công bố vào cuối ngày 11/8 theo giờ địa phương, trong đó Brussels có thể đưa ra một tuyên bố chung khẳng định EU và Ukraine phải là một phần không thể thiếu của các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.

Trước đó, trong một tuyên bố chung hôm 10/8, lãnh đạo các nước Pháp, Italia, Đức, Ba Lan, Anh, Phần Lan và Ủy ban châu Âu cũng đã kêu gọi bảo vệ lợi ích của Ukraine và châu Âu. Dù hoan nghênh các nỗ lực đàm phán với Nga của phía Mỹ, song các nước vẫn nhấn mạnh cần gây sức ép lên Nga và cung cấp đảm bảo an ninh cho Kiev. Tổng Thư ký NATO Mark Rutte bày tỏ, cuộc gặp thượng đỉnh Nga – Mỹ là rất quan trọng, đồng thời là “phép thử” để đánh giá thiện chí thực sự của Nga. Ông Mark Rutte khẳng định NATO sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine về quân sự và tài chính, bất kể kết quả của hội nghị ra sao.

Bên cạnh một EU đang nỗ lực định hình vị thế trên tiến trình đàm phán Nga và Ukraine, viễn cảnh hội nghị thượng đỉnh nhằm tìm lối thoát cho cuộc chiến ở Ukraine nhưng thiếu vắng nhà lãnh đạo Zelensky cũng đang làm dấy lên lo ngại khả năng về một thỏa thuận sẽ yêu cầu Kiev phải nhượng lại một phần lãnh thổ - vấn đề mà EU đã bác bỏ. Trong một loạt động thái ngoại giao, Tổng thống Ukraine đã thực hiện những cuộc điện đàm với 13 đối tác trong 3 ngày qua, bao gồm cả các quốc gia hậu thuẫn chủ chốt của Kiev là Đức, Anh và Pháp. Trong tuyên bố hôm 10/8, Nhà lãnh đạo Ukraine khẳng định nước này đang “liên lạc thường xuyên” với các đối tác ở Mỹ để tìm cách bảo đảm hòa bình.

Trong khi đó, theo Reuters, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance ngày 10/8 cho biết, Washington đang nỗ lực sắp xếp cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky. Theo đó, Phó Tổng thống Vance cho rằng việc ông Putin gặp nhà lãnh đạo Ukraine trước khi gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không mang lại hiệu quả. Mặc dù vậy, ông Vance cho biết Mỹ đang hướng tới một thỏa thuận mà hai nước trên đều có thể chấp nhận được. Ông Vance đánh giá: “Thỏa thuận đó sẽ không khiến bất kỳ bên nào thực sự hài lòng. Cả phía Nga và Ukraine có lẽ đều như vậy”. Đáng chú ý, Đại sứ Mỹ tại Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Matthew Whitaker ngày 10/8 cho biết Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky có thể tham dự hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nga trong tuần này tại Alaska, giữa lúc các nhà lãnh đạo châu Âu đang thúc đẩy việc Kiev tham gia tiến trình đàm phán chấm dứt chiến tranh.

Trong một diễn biến có liên quan, theo RT ngày 10/8, nhóm quốc gia châu Âu trong “Liên minh tự nguyện” đã thống nhất không gửi quân tới Ukraine. RT cho rằng, mặc dù tiếp tục khẳng định ủng hộ Kiev, các quốc gia này vẫn duy trì sự thận trọng nhằm tránh nguy cơ đối đầu trực tiếp với Nga. Ngoài ra, không thể không kể đến khẳng định của Phó Tổng thống J.D. Vance trong cuộc phỏng vấn với kênh Fox News cùng ngày, theo đó bày tỏ Mỹ sẽ không tiếp tục rót ngân sách cho Ukraine. “Chúng tôi sẽ không tự bỏ tiền ra để viện trợ cho Ukraine nữa. Nếu châu Âu muốn đứng ra mua vũ khí từ các nhà sản xuất Mỹ thì chúng tôi hoàn toàn đồng ý, nhưng chi phí không còn do Mỹ gánh vác”, ông Vance nói. Phát biểu này được đưa ra sau chuyến công du London, nơi ông Vance gặp gỡ nhiều quan chức châu Âu và Ukraine, trong đó có Ngoại trưởng Anh David Lammy.

Có thể nói, hội nghị thượng đỉnh Nga – Mỹ sắp tới sẽ thu hút sự chú ý không chỉ bởi kết quả đàm phán giữa hai cường quốc, mà còn bởi cách các bên liên quan – từ Ukraine tới EU – tìm cách định vị vai trò của mình. Liệu đây sẽ là bước khởi đầu cho một tiến trình hòa bình bền vững hay chỉ là một nỗ lực ngoại giao mang tính thời điểm, vẫn còn quá sớm để khẳng định và quốc tế cũng đang theo sát từng bước của hội nghị thượng đỉnh này.

Bảo Hân
.
.