Phục hồi bền vững và kiến tạo một thế giới công bằng hậu COVID-19

Trong bối cảnh tình trạng nghèo cùng cực trên thế giới lần đầu tiên gia tăng sau hơn hai thập kỷ, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã phát đi một thông điệp, kêu gọi các quốc gia trên thế giới cùng cam kết "xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn”. Theo ông Guterres, năm 2020, gần 120 triệu người rơi vào cảnh nghèo đói khi đại dịch COVID-19 tàn phá các nền kinh tế và xã hội. Hiện tại, sự phục hồi không đồng đều đang làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng giữa các quốc gia ở Bắc bán cầu và các quốc gia Nam bán cầu.

Sự bất bình đẳng thể hiện rõ nhất trong việc tiếp cận vaccine ngừa COVID-19 khiến các biến thể virus SARS-CoV-2 phát triển và lây lan mạnh. Điều này dẫn tới sự ra đi của hàng triệu người và kéo dài thời kỳ suy thoái kinh tế vốn có thể gây thiệt hại hàng nghìn tỷ USD. Tổng thư ký Guterres nhấn mạnh, các nước trên thế giới phải chấm dứt tình trạng này, giải quyết các nguy cơ vỡ nợ và đảm bảo các khoản đầu tư cho phục hồi được đưa đến những quốc gia cần nhất, qua đó tạo cơ hội cho người nghèo xây dựng lại cuộc sống tốt hơn trong một xã hội tiến lên phía trước.

Cụ thể, ông Antonio Guterres nêu rõ trong thông điệp rằng, việc xây dựng xã hội tiến lên đòi hỏi ba cách tiếp cận mũi nhọn trong quá trình phục hồi toàn cầu. Thứ nhất, quá trình phục hồi phải có sự chuyển đổi rõ ràng vì thế giới không thể trở lại cấu trúc như khi đại dịch COVID-19 chưa xảy ra, cấu trúc đã chứng kiến những bất lợi và bất bình đẳng vốn làm tình trạng nghèo đói kéo dài. Do đó, thế giới cần huy động tối đa ý chí chính trị và các mối quan hệ đối tác để đạt được các mục tiêu chung. Thứ hai, thế giới cần một sự phục hồi toàn diện, bao gồm mọi nhóm đối tượng trong xã hội, bởi phục hồi không đồng đều sẽ khiến nhiều người bị bỏ lại phía sau, dễ bị tổn thương và khiến các mục tiêu phát triển bền vững càng trở nên khó thực hiện hơn.

Theo ông Guterres, số lượng phụ nữ trong tình trạng nghèo cùng cực vượt xa nam giới. Ông Guterres viện dẫn một thực tế rất rõ ràng như sau: “Ngay cả trước khi xảy ra đại dịch, tổng tài sản của 22 người đàn ông giàu nhất thế giới nhiều hơn tài sản của tất cả phụ nữ ở châu Phi cộng lại và hiện tại, khoảng cách đó ngày càng tăng lên”.

Nhà lãnh đạo Liên hợp quốc cho rằng, việc đầu tư kinh tế phải hướng đến cả các doanh nhân nữ, chính thức hóa các khu vực phi chính thức, tập trung cho giáo dục, bảo trợ xã hội, phổ cập giáo dục trẻ em, chăm sóc sức khỏe và thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số, bao gồm cả khía cạnh giới tính. Thứ ba, việc phục hồi và phát triển phải bền vững. Cụ thể, thế giới cần thúc đẩy chuyển dịch phi carbon và đạt các mục tiêu đưa phát thải ròng về 0. Ngoài ra, các chính phủ cần lắng nghe nhiều hơn ý kiến từ những người nghèo, nhóm chịu tác động trực tiếp từ những quyết định của chính phủ.

Giới chuyên gia đánh giá, với tình hình hiện nay, ba cách tiếp cận mà Liên hợp quốc đưa ra có tính bao trùm và tạo động lực mạnh mẽ cho các quốc gia dần thúc đẩy phục hồi. Các nỗ lực dựa trên những cách tiếp cận này dù có thể bị gián đoạn nhưng sẽ không dễ dàng đứt gãy, bởi những chương trình phát triển của Liên hợp quốc sẽ luôn đồng hành để các quốc gia có thể tham vấn và triển khai kế hoạch đúng với thực trạng.