Sức ép từ thế chân vạc

Trong khi đó, Đảng cực hữu Mặt trận Quốc gia (FN) tuy không giành được quyền lãnh đạo tại bất kỳ tỉnh nào nhưng nhiều ứng cử viên của đảng đã lọt được vào vòng 2. Xu hướng ủng hộ quan điểm của đảng FN đang gia tăng tại nhiều địa phương của Pháp.

Sau cuộc bầu cử địa phương này, chính trường Pháp không còn là cuộc đối đầu giữa hai đảng phái chính là Liên minh Vì phong trào nhân dân (UMP) trung hữu và PS cánh tả, mà nay có thêm một lực lượng cũng rất có trọng lượng là FN cực hữu. “Thế chân vạc” trên chính trường Pháp đã hình thành. Kết quả này đã cho thấy thông điệp của cử tri Pháp rằng họ đang nản lòng với các chính sách của Đảng cầm quyền hiện nay. Điều này chắc chắn sẽ tạo thêm áp lực và khó khăn cho Tổng thống Francois Hollande trong năm 2015, đồng thời cũng phác họa các cuộc đua tranh trên chính trường Pháp hai năm sắp tới.   

Thắng - bại ngã ngũ

Không có tầm quan trọng như bầu cử tổng thống hay một cuộc tổng tuyển cử, nhưng cuộc bầu cử hội đồng tỉnh tại Pháp vừa diễn ra vẫn thu hút sự chú ý của dư luận Pháp lẫn cả châu Âu bởi nó phản ánh tương quan lực lượng và ưu thế của các đảng phái hiện nay trên chính trường nước này. Hai vòng bỏ phiếu ngày 22/3 và ngày 29/3 được cho là “cách làm mới” bộ mặt lãnh đạo của hội đồng 101 tỉnh của Pháp.

Đúng như dự đoán, kết quả kiểm phiếu sơ bộ do Bộ Nội vụ Pháp công bố vừa qua cho biết, phe trung hữu gồm đảng Liên minh vì Phong trào nhân dân (UMP) và đảng Liên minh Dân chủ - Độc lập (UDI) đã chiến thắng khi giành quyền kiểm soát 2/3 số tỉnh trên toàn nước Pháp.

Phe cánh tả mà đại diện là đảng Xã hội cầm quyền (PS) của Tổng thống Francois Hollande đã thất bại khi mất đi gần một nửa số tỉnh đang nắm giữ, tức chỉ còn 31 tỉnh so với 61 tỉnh trước đây. Trong khi đó, FN cực hữu tuy giành được số phiếu thấp hơn so với dự báo trước đó, nhưng đây cũng là thắng lợi lớn đối với một đảng phái không phải là tổ chức chính trị có tiếng trên chính trường Pháp. Đặc biệt, trong vòng 1, lực lượng FN đã dẫn đầu tại 43 tỉnh trên tổng số 101 tỉnh của Pháp - một con số kỷ lục từ trước tới nay và là mối lo đối với nước Pháp về sự trỗi dậy mạnh mẽ của phái cực hữu.

Thất bại lần này khiến Tổng thống Francois Hollande phải dè chừng ông Nicolas Sarkozy (trái) và bà Marine Le Pen (phải) - những "đối thủ tiềm năng" trong cuộc bầu cử Tổng thống Pháp nhiệm kỳ tới.

Kết quả này phần nào đã phản ánh lợi thế của các đảng phái trong cuộc bầu cử Tổng thống Pháp vào năm 2017, khiến ông Francois Hollande có phần lo lắng và thận trọng hơn trước những “đối thủ tiềm năng”. Trước hết, đó là cựu Tổng thống Nicolas Sarkozy với chiến thắng của Liên minh Vì phong trào nhân dân sẽ giúp củng cố địa vị lãnh đạo đang bị cạnh tranh gay gắt của ông trong nội bộ đảng UMP.

Với kết quả của cuộc bầu cử lần này, ông Sarkozy sẽ có thể nhanh chóng áp đặt các đường lối thiên hữu mà mình mới đưa ra và củng cố vai trò là ứng cử viên số 1 của cánh hữu trong cuộc bầu cử nội bộ để chọn ra ứng cử viên cho cuộc bầu cử Tổng thống Pháp 2017.

Trong khi đó, sự vươn lên của Đảng cực hữu Mặt trận Quốc gia (FN) do bà Marine Le Pen đứng đầu trong cuộc bầu cử lần này cũng là một dấu hiệu về sự thay đổi lớn trong đời sống chính trị Pháp thời gian tới. Ông Hollande chắc chắn sẽ phải đối mặt với tư tưởng bài ngoại, chống nhập cư, phản đối tiến trình hội nhập với Liên minh châu Âu từ phía nữ chính khách cứng rắn Le Pen. 

Chính Tổng thống Pháp đã cảnh báo là tỷ lệ ủng hộ Đảng Mặt trận Quốc gia khá cao đang là một thách thức, thậm chí là một sự đe dọa đối với nước Pháp và Chủ tịch đảng Marine Le Pen có thể chiến thắng tại cuộc bầu cử Tổng thống năm 2017. 

Trong lúc hai Đảng UMP và FN ăn mừng chiến thắng nhất nhì, thì Đảng PS phải chấp nhận thua cuộc về thứ ba. Đối với PS cánh tả cầm quyền, việc mất đi một số địa bàn quan trọng vào tay cánh hữu càng làm tình thế thêm khó khăn. Trước đó, PS đã trải qua 3 thất bại liên tiếp trong cuộc bầu cử cấp cơ sở, cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu và bầu cử Thượng viện ở Pháp.

Thất bại mới nhất có thể sẽ đẩy chính quyền của Tổng thống Francois Hollande vào tình thế khó khăn hơn trong việc thực thi các cải cách theo hướng tự do đang theo đuổi, vốn đã gặp rất nhiều sự chống đối trong Nghị viện. Nhiệm vụ nặng nề đang đặt lên vai các nhà lãnh đạo PS, đặc biệt là Tổng thống Francois Hollande, trước hàng loạt vấn đề của nước Pháp đang chờ quyết sách hiệu quả. Bên cạnh đó, ông Hollande đang nhận được những cảnh báo nguy hiểm về sự “lép vế” hoàn toàn trước các đối thủ trong cuộc đua vào Điện Elysee hai năm tới.

“Bài kiểm tra” lòng tin

Câu hỏi được đặt ra là tại sao đảng cầm quyền lại “xuống dốc” đến như vậy? Tổng thống Francois Hollande trong một cuộc trả lời phỏng vấn đã thừa nhận nguyên nhân thất bại là do sự chia rẽ trong nội bộ đảng Xã hội. Tại vòng 1, các đảng cực tả và đảng Xanh - liên minh truyền thống của PS, đã từ chối không ủng hộ chính phủ Đảng Xã hội vì cho rằng chính phủ theo đuổi đường lối kinh tế tự do, ngày càng gần với đường lối của cánh hữu. Chính sự chia rẽ đó đã tạo cơ hội cho cánh hữu giành chiến thắng. 

Thế nhưng, nhìn ở góc độ khách quan, sự mất lòng của cử tri đối với đảng cầm quyền hiện nay được giải thích ở một khía cạnh khác rất quan trọng: “Tình hình kinh tế thảm họa” của nước Pháp. Quả thực Pháp đã phải đương đầu với một cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất kể từ sau Thế chiến II, với tỷ lệ thất nghiệp trong vòng 3 năm qua đã có lúc tiệm cận kỷ lục tuyệt đối. Nhiều tháng qua, báo chí Pháp đã nói nhiều về một “lá phiếu trừng phạt” của cử tri do những thành tích nghèo nàn sau 3 năm cầm quyền của chính ông Hollande.

Dường như Tổng thống Pháp đang bất lực và chấp nhận bị mất uy tín nghiêm trọng vì chưa thực hiện được các cam kết nhằm đưa nền kinh tế thoát khỏi khủng hoảng và giảm đà tăng tỷ lệ thất nghiệp. Mới đây hãng xếp hạng tín nhiệm Standard & Poor (S&P) lại hạ mức xếp hạng tín dụng của Pháp, đồng thời chỉ trích chính sách thuế khóa và cải cách cơ cấu của Tổng thống Hollande.

Thông tin từ S&P chỉ vài tuần sau khi Tổng thống Pháp bị “tấn công” bởi những cuộc biểu tình đình công của nông dân vùng Brittany và giới cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp đối với chính sách thuế ngất ngưởng, biến Pháp trở thành một trong những quốc gia có mức thuế cao nhất phương Tây.

Tổng thống Pháp đang bị mất uy tín nghiêm trọng vì chưa đưa nền kinh tế thoát khỏi khủng hoảng và đà tăng tỷ lệ thất nghiệp chưa có dấu hiệu giảm.

Tổng thống Francois Hollande cũng đủ tinh ý để nhận ra thông điệp của cử tri qua kết quả bỏ phiếu. Theo ông, cử tri Pháp - qua lá phiếu của mình hoặc thậm chí bằng chính sự vắng mặt không đi bỏ phiếu - đã nói lên những điều họ chờ đợi, những yêu cầu, sự giận dữ và mệt mỏi khi phải đối mặt với những khó khăn của cuộc sống như tình trạng thất nghiệp, đời sống đắt đỏ đi kèm nhiều loại thuế.

Trong bối cảnh nền kinh tế chưa có dấu hiệu tươi sáng thì tình hình an ninh không mấy được cải thiện cũng là lý do khiến cử tri Pháp ngày càng chán chường. Sau các vụ xả súng ở thủ đô Paris hồi đầu tháng 1 vừa qua, Đảng Xã hội cầm quyền dường như đã mất điểm mạnh trong mắt cử tri Pháp. Họ quyết định từ bỏ niềm tin vào ông Hollande, quay sang ủng hộ phong trào cực hữu. Ngay cả những cá nhân từng ủng hộ Tổng thống Pháp và đảng PS trước đây cũng tỏ ra ngao ngán, và lắc đầu phủ nhận viễn cảnh ông Hollande sẽ cứu nước Pháp và “làm gì đó” cho đời sống của họ.

Tổng thống Francois Hollande từng bóng gió trước đó rằng ngay cả trong trường hợp thất bại, ông sẽ không thay đổi đường lối và Thủ tướng Manuel Valls sẽ tiếp tục điều hành chính phủ. Pháp vẫn tiếp tục theo đuổi cải cách toàn diện, với niềm tin của chính vị Tổng thống rằng quốc gia này sẽ quay lại vị trí nền kinh tế lớn thứ hai của khu vực đồng Euro.

Chính phủ thực hiện chính sách cắt giảm chi phí tiền lương và hiện đang chờ Quốc hội phê chuẩn một dự luật mở rộng ngành nghề để tăng khả năng cạnh tranh. Các ưu tiên hàng đầu của Pháp vẫn sẽ là hỗ trợ cho đầu tư và công bằng xã hội bằng cách thúc đẩy việc làm. Và thêm một lần nữa, ông Francois Hollande nhấn mạnh: cá nhân ông và Chính phủ Pháp sẽ quyết tâm cao nhất để đáp ứng mọi yêu cầu của người dân, lấy lại niềm tin “đang dần biến mất” trong lòng cử tri và buộc họ bỏ lá phiếu ủng hộ đảng cầm quyền.

Nhiều chuyên gia nhận định Tổng thống Francois Hollande và đảng PS không chịu rút kinh nghiệm từ thất bại trong các cuộc bầu cử địa phương trước đây. Các chương trình cải cách được thiết lập bởi chính phủ và cách thực thi chúng chính là hai yếu tố gây nên tình cảnh bi đát hiện tại, khiến ông Hollande phải chịu sức ép ngày càng lớn. Vì thế, sẽ phải có một vài thay đổi trong thành phần nội các với sự quay trở lại của một số gương mặt đến từ đảng Xanh. Sự thay đổi này được cho là sẽ mở rộng hơn tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Hollande tại Nghị viện Pháp. Đây là một sự ủng hộ cần thiết đối với một tổng thống mà chỉ số mất lòng tin của người dân luôn ở mức cao.

Ngoài ra, ông Hollande cũng cần toan tính cải cách các chính sách nếu không muốn uy tín của Đảng Xã hội ngày càng bị “trượt dốc” nhất là khi cuộc bầu cử Tổng thống Pháp nhiệm kỳ tới đang ngày càng đến gần.