Nghĩ về lý tưởng sống của thanh niên
- Đưa phong trào Thanh niên tình nguyện trở thành nét đẹp chung
- Nghĩ về lý tưởng sống của thanh niên ngày nay
- Khắc họa phẩm chất người chiến sỹ - người đoàn viên thanh niên Công an Thủ đô
Không khuôn phép như thuyết giảng một chiều ở giảng đường, những cuộc thảo luận, trao đổi mở giữa đoàn viên, thanh niên với cơ quan quản lý, doanh nghiệp, doanh nhân... đã nói lên nhiều điều.
“Lý tưởng của thanh niên” - trong thời chiến, người ta không cần phải đặt vấn đề đó để hỏi, để bàn. Nó mặc nhiên tồn tại và thanh niên có nghĩa vụ tiếp cận, tìm hiểu, cụ thể hóa bằng kế hoạch, mục tiêu.
Khi Liên Xô thịnh vượng, “Anh cả đỏ” là điểm đến của thanh niên không chỉ trong lý luận, sách vở, trường học mà là hành trình sống, làm việc. “Lý tưởng sống” và “lý tưởng xã hội chủ nghĩa” là hai phạm trù nhưng bao quát sự tương đồng và lý tưởng sống của thanh niên không tách rời cái đích cuối cùng “lý tưởng xã hội chủ nghĩa”, “lý tưởng cộng sản chủ nghĩa”.
Ngày nay, trong lớp học, giảng đường, ngoài những tiết học chính trị, dường như thanh niên, sinh viên ít nói đến những cụm từ trên?
Quãng chừng năm 2005, 2006, khi vào hiệu sách, tôi đã thấy bên quầy thu ngân là hai chồng nhật ký thời chiến Đặng Thùy Trâm và Nguyễn Văn Thạc được sắp đặt dày dặn, bắt mắt. Rất nhiều thanh niên, học sinh, cả những bậc phụ huynh sau khi mua sách giáo khoa, sách tham khảo cho con cũng lật xem nhật ký và mua ngay. Hai cuốn nhật ký gây sốt thị trường xuất bản, tái bản nhiều lần, trở thành đề tài tìm kiếm, bàn luận sôi nổi không chỉ trong giới trẻ.
Từ bấy đến nay, độ nóng của hai cuốn sách cũng giảm dần. Với nhiều người, đó vẫn là hai cuốn sách gối giường và tôi cũng không biết bao nhiêu lần đọc lại, ngẫm lại, tất thảy vẫn sống động từng trang viết, từng nhịp thở thời đại.
Nhiều bài viết so sánh lý tưởng, lối sống của thanh niên thời chiến, những đại diện như Đặng Thùy Trâm, Nguyễn Văn Thạc với lối sống, hoài bão của thanh niên ngày nay.
Cứ nghĩ rằng, nói “lý tưởng sống” với thanh niên hôm nay liệu có gì đó giáo điều quá, khô và sáo nhưng chỉ một hiện thực các bạn trẻ tìm đến với hai cuốn nhật ký, để tìm hiểu, để thả mình vào dòng ký ức một thời hào hùng thanh niên ra trận cho thấy, mạch sống này không hề lạc điệu trong bối cảnh mới.
Ngay trang đầu cuốn nhật ký của mình, bác sĩ Đặng Thùy Trâm ghi câu danh ngôn của văn hào N.A.Ostrotsky về lý tưởng sống: “Đời người ta chỉ sống có một lần, phải sống sao cho khỏi phải xót xa, ân hận vì những năm tháng sống hoài, sống phí, để khi nhắm mắt xuôi tay ta có thể nói rằng: Cả đời ta, cả sức ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời, sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài người”...
Câu châm ngôn ấy là “khuôn vàng thước ngọc” nằm trong biết bao cuốn nhật ký của thanh niên ngày ấy, nằm trong suy nghĩ, tư tưởng của bao thế hệ cầm súng ra trận.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các đại biểu tại buổi làm việc với Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, ngày 20-3-2019. |
Ngày nay, thanh niên ít viết nhật ký sổ tay, cũng không còn những lá thư nhắn nhủ về lý tưởng sống, cách mạng gửi về gia đình, người thân. Thanh niên trở nên bận rộn hơn với vòng quay công việc, lao động, học tập, nhanh nhạy hơn với sức mạnh của công nghệ thông tin toàn cầu và cũng năng động hơn với xu thế hội nhập.
Thanh niên bị cuốn hút vào vòng xoáy của tiền - tài - danh vọng, của bao thứ cám dỗ đời thường. Thanh niên không ôm sách, đỏ đèn giữa đêm khuya để đọc Thép đã tôi thế đấy, Đất nước đứng lên, Đất rừng phương Nam, Những người khốn khổ...
Xã hội biến chuyển, sự thay đổi muôn trạng đó cũng theo quy luật. Thật khó để cưỡng lại những lối sống của một bộ phận bạn trẻ đang có xu hướng thị trường, thực dụng hóa, lãng phí tuổi thanh xuân bằng sự hưởng thụ bốc đồng.
Thanh niên đô thị, thanh niên nông thôn sinh trưởng trong gia đình quyền quý, sung túc, họ bước ra cuộc sống bằng nhung thảm. Bố mẹ đã định sẵn trường học, nơi ôm cặp đến nhận lương bổng sau khi cầm bằng tốt nghiệp. Bố mẹ cũng lo cho cả căn hộ, xe hơi, cả sự thăng quan tiến chức với những bước đi thần tốc. Lý tưởng ư, có thể hỏi những cậu ấm, cô chiêu đó không?
Nhưng, không thể phủ nhận những thanh niên lường trước vận hội, đường xa phải tu trí lực, tìm tòi và bắt đầu những bước khởi nghiệp trên chính đôi chân của mình. Câu nói “lao động là vinh quang” không bao giờ lỗi thời. Những hành động của tuổi trẻ dù lớn, dù nhỏ, dù ở đô thị hay nơi xa xôi hẻo lánh, nếu thực hiện bằng ý nghĩ, lòng thành của mình, điều đó luôn được tôn trọng và cổ vũ, nhân rộng.
Biết bao bạn trẻ vẫn dùi mài sách bút, cống hiến, tìm tòi con đường đi cho chính mình và góp sức cùng sự phát triển của xã hội. Có điều, trong môi trường mạng bùng nổ hiện nay, thanh niên nếu thiếu bản lĩnh rất dễ bị tiêm nhiễm bởi những luồng quan điểm, thông tin sai trái, họ dễ là người bị kích động khi cái tôi vốn tồn tại rất lớn trong giới trẻ. Xưa viết nhật ký, những dòng chữ đều thấm đẫm lý tưởng xả thân vì độc lập dân tộc.
Những trang Facebook hôm nay, bạn viết lên đó những gì? Nếu các bạn tự tô vẽ mình, tự tâng bốc, huyễn hoặc mình là anh minh, hơn thiên hạ, sĩ diện, ảo tưởng vì cái tôi cá nhân của mình thì chính các bạn dễ trượt dốc quá đà vào làn sóng chỉ trích, phê phán đất nước, phỉ báng chính quyền trên Facebook. Xã hội muôn màu nhưng bạn chỉ đưa lên đó những gam màu u tối, bức bách, những oán hận, những lời lẽ dạy đời.
Những suy nghĩ đó, những hành động dù nhỏ (như comment, like) hay mức cao hơn là viết bài, tung ảnh, kêu gọi xuống đường... đều có thể là sự cổ súy, tương hỗ cho kẻ địch thực hiện mưu đồ chống phá đất nước, là hành động “tự diễn biến, tự chuyển hóa” trở thành quân cờ để các thế lực thù địch lật đổ chế độ, phá bỏ nền độc lập, cuộc sống bình yên mà cha ông đã đổ bao máu xương, bước trên bom đạn mới giành được.
“Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng và không thể là con đường nào khác” - câu nói bất hủ của người thanh niên Lý Tự Trọng ít nghe bạn trẻ nói hôm nay.
Nhưng thực ra, cần hiểu khái niệm lý tưởng ở phạm vi rộng hơn, đó là các mục đích, kế hoạch, hành động tiến bộ. Phong trào trí thức trẻ tình nguyện; thanh niên tình nguyện vì cộng đồng về nông thôn, miền núi giúp đỡ người nghèo, xây dựng cầu, đường; giúp đỡ thanh niên lầm lỡ hoàn lương, các hộ nghèo trong xã hội, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn; tham gia giải quyết vấn đề dân sinh bức xúc tại địa phương.
Thanh niên nên ra sức học tập, nhanh chóng nắm bắt khoa học công nghệ hiện đại ở mọi lĩnh vực để phát triển đất nước, những chiến thắng vẻ vang liên tiếp của đội tuyển Robocon Việt Nam, những tấm huy chương vàng, huy chương bạc từ Olympic Toán, Vật lí, Hóa học, Sinh học... và từ những giải thể thao hàng đầu của châu lục, thế giới.
Hôm 19/3/2019, Lễ tuyên dương 10 gương mặt trẻ tiêu biểu năm 2018 tiếp tục vinh danh những gương mặt tạo sức hút, dấu ấn lớn trong cộng đồng nhờ những nỗ lực của bản thân với những thành tích ấn tượng. Đó là cầu thủ Nguyễn Quang Hải với những thành tích nổi bật cùng đội tuyển U23 Việt Nam giành ngôi Á quân Giải vô địch bóng đá U23 châu Á, trong đó anh đóng góp 5 bàn thắng.
“Cô gái vàng” Nguyễn Phương Thảo, giành Huy chương Vàng Olympic Sinh học quốc tế với số điểm cao nhất thế giới (98,13/100 điểm). Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam H'Hen Niê lập nên kỳ tích cho sắc đẹp Việt Nam khi xuất sắc lọt vào top 5 Hoa hậu Hoàn vũ thế giới 2018.
Thượng úy Nguyễn Văn Thuận, người đã cùng với chi ủy, Ban chỉ huy Phi đội lãnh đạo, chỉ huy đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị trung tâm của đơn vị; Thiếu tá Lê Trọng Hiếu, người đã triển khai có hiệu quả công tác phòng ngừa nghiệp vụ và phòng ngừa xã hội trên địa bàn, góp phần củng cố phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.
Bác Hồ từng nhắc nhở “nhiệm vụ của thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà? Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích nước nhà mà hy sinh phấn đấu chừng nào?”.
Ghi nhận những thành tích lớn lao của thanh niên, song Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cũng từng cảnh báo, một bộ phận thanh niên giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, sống thực dụng, xa rời truyền thống tốt đẹp của dân tộc.Thậm chí, một số ít thanh niên bị lôi kéo, có những việc làm đi ngược lại truyền thống của Đoàn, trái với mục tiêu của Đảng, của dân tộc.
Do đó, “Đoàn cần định hướng giáo dục thanh niên giữ vững bản lĩnh cách mạng, có ý thức nhạy bén chính trị, tích cực đấu tranh ngăn chặn, phản bác thông tin sai trái, tăng cường sức đề kháng cho thanh niên trước những biểu hiện tiêu cực, mặt trái của xã hội và sự chống phá xuyên tạc của các thế lực thù địch, nhất là trên mạng xã hội, tránh tình trạng nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị” - Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chỉ rõ.
