Năm 2018: Những cuộc bầu cử có thể khuấy động thế giới

Thứ Năm, 11/01/2018, 14:11

Năm 2018, thế giới sẽ trở nên sôi động hơn nhờ những cuộc bầu cử được dự báo sẽ có tác động lớn tới tình hình chính trị và định hình lại nhiều khu vực lớn như Trung Đông, châu Âu hay châu Mỹ.

Giới quan sát nhận định, các nhà lãnh đạo cần phải theo dõi chặt chẽ những cuộc bầu cử này để tính toán chiến lược cho tương lai, trong bối cảnh “bàn cờ” Trung Đông còn tiềm ẩn nhiều hỗn loạn, châu Âu đang rối ren vì sự trỗi dậy mạnh mẽ của chủ nghĩa dân túy, còn châu Mỹ vốn bình yên nhưng thực chất lại chứa đựng nhiều ẩn số khó đoán định.

1. Trung Đông

Bầu cử Tổng thống Ai Cập

Chính phủ Ai Cập đang khẩn trương chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống, dự kiến diễn ra vào tháng 5-2018. Tổng thống đương nhiệm Abdel Fattah El-Sisi chính thức lên cầm quyền vào tháng 5-2014 với 96% số phiếu bầu trong một cuộc tổng tuyển cử được truyền thông gọi là “tự do dân chủ”.

Mặc dù ông El-Sisi hiện chưa chính thức tuyên bố có ra tranh cử nhiệm kỳ tiếp theo hay không, song đa số đảng phái chính trị ở Ai Cập đều tuyên bố ủng hộ ông El-Sisi tiếp tục tại vị.

Theo quan sát, ba năm sau khi lên nắm quyền, ông El-Sisi đã làm thay đổi diện mạo của Ai Cập, đưa đất nước thoát khỏi “bóng ma phá sản”. Vì vậy, nhân vật này được kỳ vọng sẽ nắm quyền thêm 4 năm nữa nhằm củng cố những thành tựu đạt được về an ninh quốc gia và chứng kiến công cuộc cải cách kinh tế của ông đi đến thành công.

Bầu cử Libya

Cuộc bầu cử tại Libya vẫn là một ẩn số lớn trong năm 2018 vì lịch trình dự kiến vẫn chưa được xác nhận hoàn toàn. Tuyên bố sẽ trở lại chính trường và tham gia vận động tranh cử của ông Saif al-Islam Gaddafi, con trai cố lãnh đạo Muammar Gaddafi, được xem là một bất ngờ lớn. Tuy nhiên, theo giới quan sát, khả năng chiến thắng của ông Saif al-Islam Gaddafi là không cao. Vòng bầu cử diễn ra khi Libya hiện vẫn đang trong giai đoạn khủng hoảng và chia rẽ.

Ở thành phố Tobruk phía đông Libya, quyền lực thuộc về nghị viện do dân bầu lên. Còn ở phía Tây, thủ đô Tripoli, là sự hiện diện của Chính phủ “Sự đồng thuận dân tộc” được hình thành nhờ sự ủng hộ của Liên Hiệp Quốc và châu Âu. Ở phía bắc Libya có sự hiện diện của một số lượng lớn các bộ lạc không chịu phục tùng Tripoli.

Chưa hết, việc các phe phái nội bộ Libya quay ra đấu đá lẫn nhau đã mở cửa cho phong trào nổi dậy của lực lượng Hồi giáo cực đoan liên quan đến Al-Qaeda và tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, khiến tình hình Libya càng trở nên phức tạp.

Ông Putin và ông Viktor Orban được đự đoán sẽä tiếp tục tranh cử thêm một nhiệm kỳ nữa.

Bầu cử quốc hội Iraq

Chính phủ Iraq đã quyết định tổ chức bầu cử quốc hội vào tháng 5-2018, với điều kiện các đảng có cánh vũ trang không được tham gia tranh cử. Cuộc tổng tuyển cử lần trước của Iraq được tiến hành vào ngày 30-4-2014, bầu ra 328 nghị sỹ quốc hội.

Sau đó, quốc hội bầu ông Al-Abadi làm thủ tướng, thành lập một chính phủ gồm các thành phần từ liên minh người Shiite, người Kurd và người Sunni. Tại Iraq, Thủ tướng nắm giữ phần lớn quyền hành pháp và cũng đồng thời là Tổng Tư lệnh Quân đội.

Thủ tướng Al-Abadi kêu gọi người dân tích cực tham gia cuộc bầu cử quốc hội sắp tới, đồng thời ủng hộ kế hoạch chống tham nhũng của ông bằng sự đồng lòng và đoàn kết, khẳng định rằng “đất nước đang đi đúng hướng” dưới sự lãnh đạo của ông.

Tuy nhiên, Thủ tướng Al-Abadi không nêu rõ các đảng người Kurd có tham gia bầu cử hay không, sau cuộc trưng cầu ý dân tại vùng tự trị người Kurd ngày 25-9-2017 về độc lập của vùng này dẫn tới leo thang căng thẳng giữa chính quyền Baghdad và chính quyền vùng tự trị. Bên cạnh đó, ông cũng chưa công bố kế hoạch tái tranh cử cụ thể.

Giới quan sát nhận định, với việc dẹp tan phiến quân IS và hủy bỏ cuộc trưng cầu ý dân đòi độc lập của người Kurd, Thủ tướng Al-Abadi hoàn toàn tự tin sẽ giành thắng lợi.

2. Châu Âu

Bầu cử Tổng thống Nga

Truyền thông thế giới đang dành sự quan tâm lớn đến cuộc bầu cử quan trọng của nước Nga vào tháng 3-2018. Ứng viên gây được sự chú ý nhiều nhất là đương kim Tổng thống Nga Vladimir Putin, bởi sự có mặt của ông trong vòng bầu cử xác nhận rằng ông muốn nối dài thêm một nhiệm kỳ tổng thống.

Trong số 30 ứng viên tuyên bố tham gia tranh cử, tỷ lệ ủng hộ ông Putin luôn giữ ở mức ổn định (khoảng 80%), cao hơn rất nhiều so với các đối thủ khác (dưới 10%).

Theo giới quan sát, khả năng ông Putin giành chiến thắng dễ dàng là điều tất nhiên. Ông Putin đã “chèo lái” nước Nga vượt qua những thách thức về kinh tế, cấm vận và ổn định chính trị, đồng thời giúp Nga thể hiện vị thế nước lớn trên trường quốc tế khi giải quyết các “điểm nóng” trên thế giới, trong đó phải nhắc đến việc sáp nhập bán đảo Crimea dựa trên tiến trình trưng cầu dân ý dân chủ hay hỗ trợ Syria dập tắt “bóng đen” khủng bố hoành hành.

Ảnh hưởng của Nga tăng mạnh khiến nhiều quốc gia trong khu vực, vốn là đồng minh thân cận của Mỹ, như Saudi Arabia, Ai Cập hay Thổ Nhĩ Kỳ thay đổi chính sách theo hướng tăng cường quan hệ chặt chẽ với Moscow.

Bầu cử quốc hội Hungary

Vào tháng 4 hoặc tháng 5-2018, cuộc bầu cử quốc hội Hungary sẽ chính thức diễn ra. Thủ tướng Hungary Viktor Orban, người từng bị coi là một “cái gai trước mắt” các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU), có khả năng giành chiến thắng một lần nữa khi đảng cánh hữu Fidesz của ông hiện đang dẫn đầu.

Đảng này hy vọng sẽ giành lại 2/3 số phiếu trong quốc hội để thay đổi hiến pháp. Trong khi đó, đảng Jobbik cực hữu là đối thủ lớn nhất của Fidesz, và một số đảng cánh tả muốn lật đổ ông Orban đang muốn việc hợp tác với Jobbik. Jobbik đang tìm cách để thoát khỏi quá khứ cực đoan hơn của họ khi cuộc bầu cử đang đến gần. Tuy nhiên, mối đe dọa từ khoản tiền phạt hơn 2 triệu euro của Cơ quan Kiểm toán Nhà nước có thể làm tổn thương cơ hội bầu cử của Jobbik.

Cơ quan trên cho biết đảng này đã nhận tài trợ chiến dịch tranh cử bất hợp pháp. Các nhà lãnh đạo của Jobbik đã gọi án phạt này là “án tử hình” đối với nền dân chủ Hungary.

Bầu cử Tổng thống Séc

Tổng thống Milos Zeman, được miêu tả như Donald Trump của Cộng hòa Séc, hy vọng sẽ nắm quyền thêm một nhiệm kỳ nữa trong cuộc bỏ phiếu vào tháng 1-2018. Nếu ông thành công trong việc lập ra một chính phủ ổn định thì điều này có thể đặt ra một mối đe dọa đối với quyền lực của EU.

Ông Zeman từng tuyên bố rằng sẽ điều hành Séc như một “công ty gia đình”, và được ví như Tổng thống Mỹ Donald Trump vì cũng là tỷ phú kinh doanh. Chiến thắng của ông Zeman như một đòn giáng vào EU bởi vì ông phản đối chính sách di cư của khối này cũng như từ chối gia nhập đồng euro trong suốt chiến dịch tranh cử.

Bên cạnh đó, ông Zeman gần đây đã nhắc lại lời bình luận của các nhà lãnh đạo Đông Âu khác, như Viktor Orban của Hungary, khi liên hệ dòng người nhập cư từ Trung Đông với sự gia tăng mối đe dọa khủng bố tại châu Âu.

Bầu cử Italia

Cuộc bầu cử Italia diễn ra vào tháng 5-2018 đang nóng lên từng ngày sau khi chính trị gia Luigi Di Maio tuyên bố trở thành ứng cử viên của đảng Phong trào 5 sao, hoạt động theo tôn chỉ “hoài nghi châu u”, với hệ tư tưởng không ủng hộ EU và đồng tiền chung euro.

Các cuộc thăm dò cho thấy, chính trị gia này đang dẫn đầu với tỷ lệ ủng hộ 28% và có tiềm năng trở thành thủ tướng Italia. Maio từng được gọi là “Donald Trump của Italia” và nổi tiếng với những bài phát biểu chống lại EU.

Kết quả cuộc bầu cử Italia có ý nghĩa rất quan trọng với nền kinh tế khu vực và thị trường chứng khoán, cũng như chính sách nhập cư với người tị nạn mà quốc gia này đang ban hành. Chưa hết, một cuộc trưng cầu dân ý rời khỏi EU tại Italia sẽ gây ra hậu quả lớn bởi nó có thể là khởi đầu cho “cái chết” của đồng euro.

3. Châu Mỹ

Bầu cử Mexico

Tháng 7-2018, Mexico sẽ là chứng kiến cuộc đối đầu của bốn ứng cử viên của bốn đảng. Ứng viên sáng giá được cho là cựu Thị trưởng thủ đô Mexico City Andres Manual Lopez Obrador sau khi Tổng thống đương nhiệm Enrique Pena Nieto không được hiến pháp cho phép tái tranh cử thêm một nhiệm kỳ nữa.

Là chủ tịch đảng cánh tả Phong trào Tái thiết quốc gia (MORENA), ông Obarador được cho là có quan điểm cứng rắn với chính sách đối ngoại từ người láng giềng Mỹ. Một ứng viên tiềm năng khác là bà Margarita Zavala, người được mệnh danh là “Hillary Clinton của Mexico”.

Cựu đệ nhất phu nhân Mexico vừa ra khỏi đảng đối lập Hành động Quốc gia (PAN) của chồng, và thành lập một đảng của riêng mình. Hai ứng viên còn lại là Chủ tịch đảng PAN Ricardo Anaya, người đang cố gắng thiết lập liên minh với đảng Cách mạng Thể chế (PRI) có xu hướng ủng hộ cánh tả, và cựu Bộ trưởng Tài chính Jose Antonio Meade thuộc đảng PRI.

Bầu cử quốc hội Cuba

Đây là cuộc bầu cử quan trọng tại Mỹ Latinh bởi nó đánh dấu sự chuyển giao quyền lực trong Chính phủ Cuba. Trong phiên họp toàn thể ngày 21-12-2017, Quốc hội Cuba đã quyết định kéo dài nhiệm kỳ của Quốc hội khóa VIII hiện tại tới ngày 19-4-2018, thay cho thời hạn trước đó là ngày 24-2-2018.

Theo đó, Chủ tịch Raul Castro sẽ từ nhiệm vào tháng 4-2018, sau khi diễn ra cuộc bầu cử vào cùng tháng nhằm chọn ra người kế nhiệm. Đáng chú ý, cuộc bầu cử lần này diễn ra trong bối cảnh chính quyền mới của Mỹ có xu hướng quay trở lại chính sách cô lập Cuba và thay đổi nhiều kết quả tích cực của tiến trình bình thường hóa quan hệ song phương đạt được dưới thời cựu Tổng thống Obama.

Người kế nhiệm Chủ tịch Raul Castro sẽ gánh vác những trọng trách lớn như bảo vệ thành quả cách mạng Cuba, giữ vững mức tăng trưởng kinh tế mà Cuba đã đạt được trong thời gian gần đây.

Bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ

Các cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ ở Mỹ thường không mang lại kết quả tích cực cho đảng của tổng thống đương nhiệm. Trung bình trong 70 năm qua, mỗi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ thường khiến đảng của tổng thống cầm quyền mất đi khoảng 25 ghế trong Hạ viện.

Ở hiện tại, đảng Cộng hòa của Tổng thống Donald Trump cũng đang lâm vào thế khó khi tỷ lệ tín nhiệm của ông ở mức khá thấp và nhiều đạo luật do đảng Cộng hòa đề xuất chưa được thông qua. Tuy nhiên, việc Tổng thống Donald Trump chính thức đặt bút ký thông qua cắt giảm 1.500 tỷ USD thuế đang được kỳ vọng giúp đảng Cộng hòa tăng phiếu ủng hộ trong kỳ bầu cử này.

Theo nhận định, “nhân tố bí ẩn” là cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton. Sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, bà Clinton đã rút khỏi những sự kiện chính trị. Tuy nhiên, bà Clinton có thể sẵn sàng trở lại các cuộc vận động để giành thêm lá phiếu ủng hộ đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử vào năm 2018.

Không ai có thể đoán trước kết quả của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, nếu đảng Dân chủ giành được nhiều ghế hơn trong Hạ viện, tình hình chính trị tại Washington (và cả thế giới) chắc chắn sẽ có sự biến đổi nhất định.

Hồng Hạnh