Hé mở khe cửa hẹp cho hòa bình ở Dải Gaza
Cơ hội mong manh cho hòa bình tại Dải Gaza lại hé mở sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thuyết phục được Israel chấp nhận ngừng bắn trong 60 ngày. Sau gần hai năm giao tranh, người Palestine ở Dải Gaza đã kiệt sức vì phải vật lộn sinh tồn giữa bão hỏa lực Israel và tình trạng thiếu lương thực trầm trọng.
Trong bài đăng trên mạng Truth Social sáng 2/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ xác nhận các quan chức thuộc đội ngũ của ông đã tiến hành một "cuộc họp dài và hiệu quả với Israel về Dải Gaza", dẫn đến việc "Israel đồng ý với các điều kiện cần thiết để hoàn tất một lệnh ngừng bắn kéo dài 60 ngày".

"Trong thời gian ngừng bắn đó, chúng tôi sẽ làm việc với tất cả các bên để chấm dứt chiến tranh. Tôi hi vọng, vì lợi ích của Trung Đông, Hamas sẽ chấp nhận thỏa thuận. Nếu không, mọi thứ chỉ tệ hơn", ông Trump nêu rõ và cho biết thêm, các quốc gia đóng vai trò trung gian hòa giải khác ở Trung Đông là Qatar và Ai Cập có trách nhiệm chuyển đề xuất ngừng bắn do Mỹ phác thảo tới phong trào vũ trang Hamas để quyết định.
CNN cho hay, tuyên bố của Tổng thống Trump được đưa ra một ngày sau khi Qatar, nước giữ vai trò trung gian đàm phán giữa Israel và Hamas, đã công bố đề xuất mới tới các bên, kêu gọi ngừng bắn 2 tháng tại Dải Gaza. Các nguồn thạo tin mô tả đề xuất này là kết quả của nhiều tháng đàm phán hậu trường do ông Steve Witkoff, đặc phái viên của Tổng thống Trump về Trung Đông, dẫn dắt. Tháng 5/2025, ông Witkoff từng nêu một đề xuất ngừng bắn ở Dải Gaza, mà theo đó Tổng thống Trump sẽ đứng ra đảm bảo Israel tuân thủ các điều khoản nếu các bên đạt thỏa thuận. Ngay khi việc ngừng bắn bắt đầu, Israel và Hamas sẽ thương lượng về khả năng tiến đến ngừng bắn lâu dài. Đây là vấn đề gây tranh cãi lớn nhất giữa hai bên trong nhiều tháng qua, bởi Israel chỉ muốn ngừng bắn theo từng giai đoạn, còn Hamas kiên quyết cho rằng các thỏa thuận phải hướng đến một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn.
Về vấn đề con tin, đề xuất của Mỹ yêu cầu Hamas trao trả 10 con tin Israel còn sống và thi thể 18 người đã thiệt mạng thành hai đợt. Những người này nằm trong "danh sách 58" mà Israel đã gửi Hamas, gồm danh tính 58 người Israel đang bị giữ ở Dải Gaza. Đổi lại, Israel sẽ thả tự do cho hơn 1.200 người Palestine bị giam giữ trong các nhà tù mà Israel quản lý (trong đó có 125 người bị Israel kết án chung thân), cùng thi thể của 180 người Palestine thiệt mạng. Hamas và các nhóm vũ trang đồng minh đã bắt khoảng 250 người từ Israel sang Dải Gaza trong cuộc đột kích vào Israel hồi tháng 10/2023. Phần lớn các con tin này đã được trao trả trong các đợt ngừng bắn nhân đạo tháng 11/2023 và đợt ngừng bắn giai đoạn một từ ngày 19/1 đến ngày 1/3/2025. Thống kê của Israel cho thấy hiện còn hơn 50 người vẫn còn bị giữ ở Dải Gaza, trong đó phần lớn được cho là đã thiệt mạng. Ngoài ra, đề xuất do Mỹ đưa ra có gồm nội dung viện trợ nhân đạo sẽ lập tức được đưa vào Dải Gaza sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực. Việc viện trợ nhân đạo được tổ chức trong suốt thời gian ngừng bắn.
Israel ủng hộ đề xuất mà đặc phái viên Witkoff nêu tháng 5/2025, nhưng Hamas trả lời bằng một "bản ghi chú và các điều chỉnh". Lãnh đạo Hamas Bassem Naim phàn nàn thỏa thuận của Mỹ "không đáp ứng bất kỳ yêu cầu nào của người dân chúng tôi, trong đó quan trọng nhất là chấm dứt chiến tranh và nạn đói". Đặc phái viên Witkoff mô tả những phản hồi của Hamas là "hoàn toàn không thể chấp nhận được".
Hamas chưa bình luận về tuyên bố mới nhất của Tổng thống Trump. Báo Times of Israel cho biết, các bên trung gian hòa giải ở Trung Đông đang tìm cách sớm đưa các nhà đàm phán của Israel và Hamas tới Cairo (Ai Cập) để tiến hành thương lượng nhằm thu hẹp bất đồng còn tồn đọng. Tuần trước, Tổng thống Trump từng đề cập khả năng Israel-Hamas đạt thỏa thuận "vào tuần tới". Một số nguồn tin Trung Đông tin tưởng Hamas khả năng cao sẽ chấp nhận thỏa thuận do Mỹ thúc đẩy, nhưng sẽ nêu một số đề xuất riêng. Hai nhà ngoại giao của các nước Arab tiết lộ với Times of Israel rằng, Hamas muốn thúc đẩy một hệ thống phân phối viện trợ mới, theo đó rút ngắn quãng đường mà người Palestine phải di chuyển để nhận viện trợ, từ đó hạn chế thương vong.
Sau gần hai năm giao tranh, cuộc xung đột đã đẩy gần hai triệu người Palestine vào cảnh "địa ngục trần gian" khi họ liên tục bị cưỡng ép sơ tán và hứng chịu thương vong. Thống kê ngày 2/7 cho thấy hơn 56.000 người Palestine đã thiệt mạng vì hỏa lực Israel kể từ tháng 10/2023. Chỉ trong 24h gần nhất, hơn 90 người Palestine thiệt mạng khi Israel tấn công quán café và các địa điểm khác có đông người tập trung. Ngoài ra, tình trạng thảm họa nhân đạo ở Dải Gaza đang diễn biến ngày một xấu đi. Các cơ quan của LHQ ước tính Dải Gaza cần được cung cấp 500 xe tải chở hàng cứu trợ mỗi ngày, nhưng Israel hiện chỉ cấp phép dưới 50 xe, theo Anadolu. Các chuyên gia ước tính có khoảng 500.000 người đối mặt với nạn đói ở Dải Gaza. Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus thống kê, có hơn 100 trẻ em được đưa vào bệnh viện mỗi ngày trên khắp dải đất để điều trị suy dinh dưỡng.