72 năm ngày mất của nhà Vật lý học Nikola Tesla (7/1/1943 – 7/1/2015): Sẽ chết nếu không tiếp tục dấn thân

Dường như không tương xứng với những đóng góp vĩ đại, cuộc sống và sự nghiệp của Tesla bị chìm lấp theo thời gian và dưới những định kiến về sự lập dị cùng những ý nghĩ bị coi là hoang tưởng của ông. Nhưng nhân loại càng phát triển thì những phát minh của Tesla lại càng trở nên vĩ đại, cuộc đời và sự nghiệp của ông vì thế được đi sâu nghiên cứu. 72 năm trôi qua kể từ khi nhà bác học Nikola Tesla rời xa thế giới, vẫn không ít những điều thú vị mà nhân loại chưa biết về ông.

Đứa trẻ của ánh sáng

Nikola Tesla cất tiếng khóc chào đời vào đêm mùng 9 rạng ngày mùng 10/7/1856 trong một gia đình người Secbi ở vùng biên giới của đế quốc Áo – Hung (ngày nay thuộc phần lãnh thổ của đất nước Croatia). Trong khi mọi người nín thở chờ đón đứa bé chào đời thì bên ngoài trời mưa to gió lớn, sấm sét dữ dội. Các thành viên trong gia đình Tesla và cả các nữ hộ sinh đều mặc định rằng, mưa gió và sấm sét là điềm xấu, đứa trẻ sinh vào thời điểm này sẽ có cuộc đời chìm trong bóng tối.

Chỉ có người mẹ của đứa bé - bà Đuka Tesla, vừa vượt cạn một cách đầy ngoạn mục, cho dù mệt và đau đớn nhưng vẫn cố gượng dậy và nói những lời đinh ninh: “Không! Nó sẽ là một đứa trẻ của ánh sáng”. Niềm tin của người mẹ ngày nào đã trở thành hiện thực, Tesla đã trở thành nhà điện học nổi tiếng thế giới với 800 bằng sáng chế làm thay đổi cuộc sống của nhân loại, tạo ra bước nhảy vọt không chỉ trong lĩnh vực năng lượng điện mà còn ở các lĩnh vực khác. Thậm chí nhiều ý tưởng và nghiên cứu của ông đã vượt trước thời ông sống một khoảng cách khá xa.

Edison là đối thủ, nhưng không là kẻ thù

Nhiều người với thái độ không thiện chí đã luôn nói rằng giữa Tesla và nhà phát minh Thomas Edison có một mối thâm thù. Nhưng thực ra đó lại là những đánh giá hết sức sai lầm về mối quan hệ này.

Thời gian đầu khi dấn thân vào lĩnh vực điện học, Tesla làm việc với nhà bác học Edison theo hướng nghiên cứu về dòng điện một chiều. Nhưng những ý tưởng về động cơ cảm ứng dòng điện xoay chiều đã dẫn dụ Tesla rẽ sang một hướng nghiên cứu hoàn toàn khác. Lúc bấy giờ nhiều người hay nói quá lên rằng giữa Tesla và Edison bùng nổ “cuộc chiến tranh dòng điện”. Tuy vậy trên thực tế giữa họ vẫn luôn tồn tại một tình bạn đẹp.

Một lần tại hội nghị, Tesla đang phát biểu, Edison đã đến dự nhưng không muốn mọi người nhận ra mình nên đã lui xuống cuối khán phòng. Tesla đã nhận ra bạn và trong bài thuyết trình của mình đã khéo léo dẫn dắt để giới thiệu sự có mặt của Edison. Điều này đã tạo ra không khí sôi nổi cho buổi thảo luận và tất cả những ai có mặt ở đó đều vỗ tay tán thưởng trước sự có mặt của Edison.

Thời gian đầu, Edison không công nhận và ra sức bác bỏ hướng nghiên cứu của Tesla, nhưng đến cuối cùng thì Edison lại ghi nhận và rất nể trọng bạn mình. Sau vụ hỏa hoạn xảy ra vào tháng 3/1895, phòng thí nghiệm của Tesla bị phá hủy hoàn toàn, Edison đã giúp Tesla xây dựng một phòng thí nghiệm khác để bạn tiếp tục sự nghiệp. Điều đó chứng tỏ rằng dù hướng đi hoàn toàn khác nhau nhưng họ vẫn dành cho nhau những tình cảm tốt đẹp.

Nhà vật lý Nikola Tesla.

Ý tưởng về công nghệ smartphone từ năm 1901

Nikola Tesla có một trí óc cực kỳ minh mẫn và khả năng liên tục xuất hiện nhiều ý tưởng. Nhưng điều này không phải lúc nào cũng tốt mà đôi khi lại trở thành bất lợi cho ông. Bởi nhiều khi ông quá say mê với những nguyên lý cơ bản, những khái niệm và bị những ý tưởng mới dẫn dụ mà “quên” mất việc dừng lại để chú tâm hoàn thiện những phát minh của mình. Điển hình là giấc mơ về mạng lưới viễn thông có thể vừa truyền điện năng vừa truyền thông tin mà không cần dây dẫn của Tesla ở thời điểm năm 1901.

Trong đề án truyền thông tin không dây, Tesla đã từng mô tả một phương tiện truyền thông mới có thể truyền dẫn thông tin không dây. Trong ý tưởng của mình, Tesla sẽ mã hóa và định tần số cho những tin nhắn điện tín. Tần số này sẽ được phát sóng tương ứng với một thiết bị mà khi sử dụng sẽ phát huy tối đa tính linh hoạt của các ngón tay.

Nói cách khác, Tesla đã hình dung về điện thoại và Internet không dây thông minh. Hình thức cung cấp thông tin đến từng cá nhân là một ý tưởng mang tính cách mạng mang đậm dấu ấn Tesla. Tiếc rằng dù đã tiêu tốn 150 nghìn USD tiền tài trợ nhưng Tesla đã không đi được đến tận cùng dự án này.

Tình bạn với nhà văn Mark Twain

Tesla là một người quảng giao và bạn bè của ông có nhiều người nổi tiếng. Đặc biệt, sự gắn bó giữa Tesla với nhà văn nổi tiếng người Mỹ Mark Twain đã từng được bình chọn là một trong những tình bạn đặc biệt nhất và cũng nhiều giai thoại vui nhất trên thế giới.

Mark Twain là người hài hước, hay pha trò nhưng châm biếm rất sâu cay. Còn Tesla là một nhà khoa học với tính cách khác người, sống độc thân. Cả hai đều xuất sắc trong lĩnh vực của mình và đều có chút lập dị – tất nhiên là theo những cách hoàn toàn không giống nhau. Tesla đã đọc tác phẩm của Mark Twain từ trước khi đến New York, tức là trước khi nhà vật lý có những phát minh kỳ diệu ở thế kỷ 20.

Còn Mark Twain biết đến Tesla qua hệ thống điện xoay chiều. Vì vậy, khi hai người gặp nhau tại một bữa tiệc ở thành phố New York, họ lập tức thân nhau. Mark Twain từng tới thăm xưởng thí nghiệm của Tesla và còn tình nguyện tham gia vào thí nghiệm về dao động cơ khí có thể tạo ra dòng điện xoay chiều.

Nikola Tesla nổi tiếng với những phát minh trong phòng thí nghiệm điện ở Colorado Springs, Mỹ. (Ảnh chụp tháng 12/1899).

Một trong những tác dụng phụ khi piston hoạt động là tạo ra những rung chấn mạnh. Tesla chợt nảy ra ý định muốn giúp Mark Twain hiện lúc đó đang kêu ca về chứng khó tiêu của mình. Tesla hướng dẫn ông bạn quý hóa đứng bên cạnh piston khi nó hoạt động.

Độ hơn một phút sau, Mark Twain vội vã thoát khỏi phòng thí nghiệm và lao vào nhà vệ sinh. Lúc quay ra, Mark Twain hóm hỉnh cho biết ông đã giải quyết được vấn đề tiêu hóa nhờ tham gia vào thí nghiệm của Tesla.

Dị ứng với ngọc trai

Không hiểu vì lý do gì nhưng Tesla dị ứng với những viên ngọc trai đến mức ông sẽ từ chối nói chuyện với phụ nữ nếu người đó đeo ngọc trai. Một lần cô thư ký của Tesla đeo trang sức bằng ngọc trai, ông đã yêu cầu cô nghỉ việc luôn cả ngày hôm đó. Tesla còn là người khá kỹ lưỡng và cầu kỳ trong việc xây dựng phong cách cho riêng mình.

Ông cho rằng để đạt được thành công thì công tác chuẩn bị phải chu đáo, vẻ bề ngoài phải tươi sáng. Vì vậy mà không ít người lạ lẫm khi ông đeo găng tay trắng để ăn tối và luôn hãnh diện rằng mình là người bảnh bao, lịch thiệp trong phong cách ăn mặc và nói năng. Mỗi khi đứng trước ống kính máy ảnh, Tesla luôn tạo dáng để xây dựng hình ảnh tốt nhất về bản thân.

Ngủ 2 giờ một ngày

Từ lúc 19 tuổi cho đến khi qua đời, Tesla ngủ không quá 2 giờ trong một ngày và lao làm việc bất kể ngày đêm. Có lúc ông hoàn toàn kiệt sức nhưng lại không thể dừng công việc lại. Bởi những thí nghiệm về điện học quan trọng, tuyệt vời và kì lạ đến mức Tesla phải khó khăn lắm mới rời được chúng để đi ăn. Khi bắt đầu giấc ngủ ông vẫn nghĩ đến chúng, mường tượng xem sẽ tiếp tục nghiên cứu như thế nào cho đến khi ngủ thiếp đi. Khi không giải quyết được những ý tưởng xuất hiện trong đầu, não nhà khoa học căng thẳng đến cực độ, ông biết mình sẽ chết nếu không tiếp tục dấn thân nghiên cứu. Những ý nghĩ cứ tràn ra như một dòng chảy không dứt mà Tesla phải cố gắng lắm mới kịp ghi lại.

Dần dần Tesla đã học được cách tách hoàn toàn trí não của mình ra khỏi thế giới bên ngoài, sẵn sàng bước vào trạng thái vụt ra những ý tưởng bất kể lúc nào ông muốn. Bằng cách đó Tesla đã đưa ra những phát minh của mình đến độ hoàn chỉnh nhất.

Trí nhớ siêu việt và thói quen ưa sạch sẽ

Đầu óc của Tesla được ví như một chiếc máy quay chuyên nghiệp có thể lưu lại tất cả những gì lướt qua mắt ông. Nhà khoa học thuộc làu làu những trang sách mình đã đọc và nhớ như in những cảnh huống, hình ảnh mà mình đã từng trải nghiệm. Nhiều người cùng thời với Tesla kinh ngạc trước số lượng khổng lồ những ý tưởng độc đáo mà ông đã nghĩ ra một cách dễ dàng không giải thích nổi. Ông từng là một đứa trẻ bình thường không có gì khác biệt với các bạn đồng trang lứa. Mọi thứ đảo lộn khi người anh yêu quý của ông đã chết sau một tai nạn thương tâm.

Cậu bé Tesla bắt đầu gặp ác mộng vào ban đêm, bắt đầu du hành vào một thế giới khác lạ hoàn toàn với hiện thực quen thuộc. Ban đầu mọi hình ảnh xuất hiện mờ ảo, sau đó rõ dần với những khung cảnh lạ, những con người hoàn toàn khác. Chính điều này mà nhiều người cùng thời với ông coi ông là một hiện tượng bí ẩn và lập dị.

Ngoài những đặc điểm nổi trội như khả năng đối thoại xuất sắc, thái độ lịch thiệp trong giao tiếp, có thể sử dụng thành thạo 8 ngoại ngữ thì rất ít người biết rằng Tesla còn là người có tính cách dí dỏm và hài hước. Người ta còn hay nhắc đến Tesla với thói quen quá ư sạch sẽ đến mức nhìn đâu cũng thấy vi trùng. Thói quen sạch sẽ hình thành ở Tesla sau lần mắc bệnh dịch tả trầm trọng đến nỗi suýt mất mạng khi còn ở tuổi thiếu niên.