Giữ bình yên vùng phên giậu tổ quốc

1. Cuối tháng 9/2025, cơn bão số 10 quét qua miền Trung, mang theo những đợt mưa xối xả khiến nhiều tuyến đường miền núi phía Nam tỉnh Quảng Trị sạt lở nặng. Tà Rụt - xã vùng cao biên giới cách thị trấn Krông Klang (huyện lỵ Đakrông cũ) hơn 60km - gần như bị cô lập. Nước suối dâng cao, cầu tràn ngập, đất đá từ sườn núi đổ xuống chắn ngang đường liên thôn, liên xã và cả tuyến Hồ Chí Minh qua địa bàn. Giữa lúc người dân còn đang hối hả chạy lũ, Công an xã Tà Rụt nhận được tin có hai sản phụ là chị Hồ Thị H. ở thôn Cựp và chị Hồ Thị K.L. ở thôn Tân Đi 3 sắp trở dạ, nhưng không thể đến trạm y tế vì đường đã bị chia cắt.

Nhắc lại chuyện đã qua, Trung tá Lê Quang Hòa, Trưởng Công an xã Tà Rụt khẽ cười: “Lúc ấy mà không đi, chắc họ khó qua khỏi”. Anh kể, đó là buổi chiều cuối tháng 9/2025, khi bão số 10 đang áp sát bờ biển, mưa như trút nước, không dứt. Đường vào các thôn Cựp và Tân Đi 3 bị chia cắt, nhiều đoạn đất đá từ sườn núi đổ ập xuống lấp kín mặt đường, nước suối đục ngầu cuồn cuộn tràn qua cầu tràn. Nhận tin có hai sản phụ sắp sinh, anh lập tức điều động lực lượng và trực tiếp chỉ huy tổ công tác cùng xe chuyên dụng lên đường, mang theo áo phao, dây cứu hộ và đèn pin cầm tay.

“Có đoạn xe phải dừng lại, anh em dùng cuốc xẻng dọn đá, mở lối. Có đoạn nước xiết quá, chúng tôi phải buộc dây vào người, lội trước dò đường. Cứ thế, mưa như xối, đường gần như biến mất dưới chân, mà anh em vẫn đi. Hơn hai tiếng vật lộn giữa núi rừng và dòng nước hung dữ, cuối cùng xe cũng đến được trung tâm y tế, kịp thời đưa hai sản phụ vào phòng sinh. Cả hai đều mẹ tròn con vuông”, Trung tá Hòa kể.

Trên gương mặt sạm dày nắng gió và mưa rừng của người lính vùng biên, ánh nhìn của anh vẫn xa xăm về phía dãy núi – nơi sông Đakrông vẫn ngày đêm gầm gào trong ký ức những mùa mưa lũ.

Những ngày sau đó, anh em lại tiếp tục ra chốt, căng dây cảnh báo sạt lở ở cầu 32, ngầm La Tó, đường vào thôn Cựp… Giữa những âm thanh ầm ào của núi rừng, tiếng loa Công an xã vẫn vang đều đặn: “Bà con không nên qua suối, nước đang lên!”.

Không chỉ dấn thân trong mưa lũ, anh em Công an xã ở vùng biên còn là người gieo chữ của an toàn và nhân ái. Tại xã Tà Rụt, buổi ngoại khóa “Xây dựng tình bạn đẹp – Nói không với bạo lực học đường” do Công an xã phối hợp với Trường THCS & THPT Đakrông tổ chức vào đầu năm học 2025-2026 đã để lại ấn tượng sâu đậm. Ông Nguyễn Sĩ Huấn, Chủ tịch UBND xã kể, hôm ấy sân trường chật kín học sinh, các em ngồi im phăng phắc lắng nghe cán bộ Công an nói chuyện về ứng xử học đường, về cách tự bảo vệ mình và tránh xa tệ nạn. Không đọc văn bản khô cứng, cán bộ tuyên truyền nói bằng giọng mộc mạc, bằng những ví dụ lấy từ chính cuộc sống vùng núi. “Một câu nói đùa cũng có thể làm tổn thương bạn mình; một hành động bốc đồng có thể khiến mình vướng vòng pháp luật…”, ông Huấn nhớ lại và bảo, nghe mà cứ thấy như lời nhắn gửi cho chính mình, giản dị mà thấm thía.

Từ Tà Rụt sang La Lay, những hoạt động như thế vẫn được nối dài. Công an xã phối hợp cùng các trường TH&THCS A Bung và A Ngo tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an toàn giao thông, phòng chống ma túy học đường, nhận biết vũ khí, vật liệu nổ, pháo nổ cho hơn một nghìn học sinh. Sau buổi học, toàn thể học sinh và giáo viên cùng ký cam kết không vi phạm pháp luật. Những tờ cam kết được lưu giữ trang trọng trong phòng truyền thống của trường như một lời hứa với chính mình.

Bà Lê Thị Hương, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Trị bộc bạch, những buổi học đó, tuy giản dị, nhưng là nền tảng hình thành văn hóa pháp luật cho thế hệ trẻ nơi biên giới.

2. Nhưng ở vùng biên này, chỗ nào có đường mòn, có chợ tạm, ở đó cũng tiềm ẩn nguy cơ ma túy, buôn lậu, vũ khí tự chế len lỏi vào đời sống. Vì vậy, song song với công tác dân vận, tuyên truyền, Công an xã La Lay và Công an xã Tà Rụt luôn là những phên dậu sống trên mặt trận đấu tranh với tội phạm, giữ cho vùng biên được yên bình từ gốc rễ.

Trung tá Lê Quang Hòa, Trưởng Công an xã Tà Rụt, chia sẻ: “Nạn buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy ở khu vực này diễn biến rất tinh vi, trải rộng trên địa bàn. Mỗi đối tượng, mỗi nhóm thường hoạt động nhỏ lẻ, nhưng lại biết cách cất giấu, ngụy trang khéo léo; có khi chỉ vài viên hồng phiến được giấu trong vỏ chai, gói thuốc lá, hoặc trong những túi hàng mang ra chợ. Đấu tranh với tội phạm ma túy vùng biên không chỉ cần nghiệp vụ, mà còn cần sự kiên trì, am hiểu địa bàn và nhất là lòng tin từ dân bản.

Trung tuần tháng 9/2025, sau khi nhận tin báo, Công an xã Tà Rụt phối hợp với Phòng CSĐT tội phạm về ma túy, Công an tỉnh Quảng Trị, Công an xã La Lay và Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế La Lay đã bắt giữ 4 đối tượng: Phan Xuân Khánh (sinh năm 1989, trú thôn Tà Rụt 3) đang tàng trữ 19 viên hồng phiến; Hồ Văn Tuân (sinh năm 1984, trú thôn A Rồng Trên), Kôn Rôn Năm (sinh năm 1998, trú thôn A Rồng Dưới) và Nguyễn Văn Hòa (sinh năm 1989, trú thôn Phương An 2, xã Cam Lộ) là những mắt xích trong đường dây mua bán, sử dụng ma túy xuyên xã.

Theo Trung tá Hòa, các đối tượng này thường lợi dụng địa hình rừng núi hiểm trở, đường mòn sát biên và khu dân cư thưa thớt để giao dịch. Ma túy được chia nhỏ, giấu trong bao thuốc lá, túi đựng hạt giống hoặc lẫn trong hàng hóa nông sản để qua mặt lực lượng chức năng. Thậm chí, chúng còn chọn thời điểm trời mưa, sạt lở đường, sóng điện thoại yếu để vận chuyển nhằm tránh bị phát hiện. “Cái khó nhất là chúng không tụ tập một chỗ, mà liên lạc rải rác, mỗi người chỉ giữ một phần hàng. Muốn bắt được phải có nguồn tin chuẩn và phối hợp thật nhịp nhàng”, Trung tá Hòa nói.

3.Chia tay Tà Rụt, La Lay, chúng tôi ngược Quốc lộ 9 rồi rẽ về tuyến đường Lìa men theo dòng Sê Pôn. Con sông biên giới lấp lánh ánh nắng sớm, thấp thoáng những mái nhà sàn người Vân Kiều nép bên sườn núi.

Trung tá Nguyễn Thanh Long, Phó Trưởng Công an xã Lìa cho hay, ở đây năm nào cũng vậy, cứ đầu năm học mới là đơn vị lại phối hợp với Đội Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH) Khu vực 2 tổ chức tập huấn nghiệp vụ PCCC và CNCH cho giáo viên các trường trong xã. Năm nay, hơn 70 cán bộ, giáo viên tham gia buổi tập huấn, chăm chú nghe hướng dẫn cách sử dụng bình chữa cháy và thoát nạn an toàn khi có sự cố. Nhiều cô giáo người Vân Kiều chưa từng cầm bình chữa cháy. Ban đầu ai cũng lúng túng, run tay, nhưng chỉ một lát sau, khi nghe tiếng lửa bùng lên, họ đã tự tin thao tác. Cái chính là giúp bà con, thầy cô hiểu rằng kỹ năng ấy không chỉ cứu mình, mà còn cứu cả học trò, cả bản làng.

 “Nhìn họ chăm chú học, chúng tôi thấy vui vì đó là cách bình yên bắt đầu, từ nhận thức, từ những việc tưởng nhỏ”, Trung tá Long chi sẻ.

Không chỉ dừng ở những buổi tập huấn, anh em còn vừa là thầy giáo, vừa là người bạn của dân, vẫn kiên trì đi từng thôn bản, gieo những bài học đầu tiên về an toàn, kỷ luật và kỹ năng sống cho cộng đồng vùng biên. Ít ngày sau buổi tập huấn ấy, ông Hồ Văn Hợi, trú tại thôn Kỳ Nơi, tự nguyện mang đến trụ sở Công an xã giao nộp khẩu súng tự chế. Không ai ép buộc, đó là hành động xuất phát từ niềm tin sau nhiều buổi tuyên truyền miệt mài của cán bộ Công an.

Câu chuyện ấy nhanh chóng lan ra khắp bản. Đến đầu tháng 10, ông Hồ Văn Nhi, cũng ở thôn Kỳ Nơi, tìm đến giao nộp thêm một khẩu súng tự chế khác. Thượng tá Hồ Thanh Nam, Trưởng Công an xã Lìa, trực tiếp tiếp nhận. Ông Nhi bảo: “Nghe công an xã nói nhiều lần, thấy để súng trong nhà cũng lo nên giao nộp là yên lòng nhất”. Từ những buổi vận động kiên trì nơi hội họp thôn bản, niềm tin giữa lực lượng Công an và người dân ngày càng được vun đắp. Mỗi khẩu súng được giao nộp là một mối nguy được tháo gỡ, thêm một nhịp bình yên được giữ vững giữa núi rừng biên giới.

Nơi biên viễn này, mỗi người lính áo xanh đang lặng lẽ giữ bình yên cho mỗi bản làng bằng những việc thiết thực nhất.