Du kích đánh COVID

Điều đó có thể hiểu Việt Nam lựa chọn đánh du kích thay vì tổng lực tấn công COVID như thời gian đầu. Chống dịch như chống giặc. Khi giặc mạnh hơn ta và khi ta không đủ khí tài, là vaccine, kinh tế, hệ thống y tế thì đánh du kích như truyền thống chống giặc của ta có lẽ là một chiến lược hữu hiệu.

Chiến tranh du kích là một loạichiến tranh phi đối xứng: là cuộc chiến giữa các đối thủ có sức mạnh không cân bằng. Nếu như những đợt dịch đầu tiên, Việt Nam có số ca nhiễm rất thấp, số ca tử vong bằng 0 suốt một thời gian dài và tổng số ca tử vong của thời kỳ đó chỉ 36 ca thì chiến tranh tổng lực, “chống dịch như chống giặc” là đúng. Ta cũng đã quét sạch COVID nhiều tháng ở nhiều địa phương. Nhưng, khi đợt dịch thứ 4 bùng phát từ 27-4-2021, số ca nhiễm tính đến lúc này đã lên con số hơn 400.000, số ca tử vong cũng vượt mốc 10.000, 62/63 tỉnh thành đều bị “COVID tấn công” và đến lúc này, hơn 20 địa phương đang bị “COVID chiếm đóng” thì cuộc chiến này thực sự đã trở thành cuộc chiến phi đối xứng. Chúng ta phải thừa nhận rằng biến chủng Delta mạnh hơn năng lực chiến đấu của chúng ta.

Chúng ta không có tiềm lực kinh tế đủ mạnh để trả tiền cho người dân giãn cách lâu hơn nữa được. Hàng chục gói an sinh xã hội với hàng chục ngàn tỉ cũng sẽ như muối bỏ bể. Chúng ta cũng không tự cường vaccine được trong thời điểm này khi vaccine Nanocovax mà chúng ta kỳ vọng, chờ đợi vẫn chưa được cấp phép sản xuất. Lượng vaccine từ nhiều nguồn ngoại giao vaccine vẫn về nhưng chưa đủ. Đánh giặc COVID mà thiếu thốn vaccine thì quá khó cho hệ thống y tế không bị quá tải. Lại càng không thể cứ tiếp tục giãn cách để xét nghiệm vòng quanh bóc tách F0. Bởi giá trị của xét nghiệm chỉ có thời hạn nhất định, người xét nghiệm âm tính nhưng nếu đi lại nhiều hoàn toàn có thể dương tính 3-5 ngày sau đó. Tốc độ lây lan của biến thể Delta nhanh hơn tốc độ xét nghiệm của chúng ta. Như ổ dịch ở Thanh Xuân, chỉ sau vài ngày, từ 2 ca nhiễm đã lên hơn 300 ca. Hay con số ca nhiễm mới mỗi ngày hiện nay đều hơn 10.000 ca, trong số đó, hẳn rất nhiều người từng xét nghiệm âm tính đôi lần trước đó. Khi số ca nhiễm mới tăng cao, tỉ lệ trở nặng và tử vong vì thế cũng tăng theo khi hệ thống y tế quá tải.

Chiến tranh du kích với COVID không phải là sống chung với giặc, tôi nghĩ vậy. Mà là thay đổi cách đánh, không đặt ra mục tiêu đưa số ca nhiễm mới về 0 mà là giảm thiểu thiệt hại trong vùng đỏ, vùng cam, mở rộng vùng xanh, chấp nhận và kiểm soát tốt những vùng vàng.

Về giảm thiểu thiệt hại trong vùng đỏ, vùng cam thì là câu chuyện của các y, bác sĩ nơi tuyến đầu chống dịch. Mục tiêu chữa khỏi cho càng nhiều bệnh nhân càng tốt, giảm số ca tử vong xuống thấp nhất có thể. Mà muốn thế, cần phải ngăn ngừa từ vùng vàng số ca nhiễm trở nặng gây quá tải cho vùng đỏ, vùng cam. Tôi nghĩ đến lực lượng hơn 200.000 F0 đã được trị khỏi trong thời gian qua. Dùng F0 cứu F0, hơn 200.000 F0 đó sẽ là lực lượng hỗ trợ rất lớn cho các y, bác sĩ nơi vùng vàng. Khi mà chúng ta đều biết những F0 sau khi khỏi bệnh rất ít khả năng lây nhiễm tiếp. Nếu chúng ta kêu gọi được họ tham gia hỗ trợ, chắc chắn đó sẽ là nguồn lực nhân sự chất lượng. Trong chiến tranh du kích, vai trò của người dân vô cùng quan trọng. Lực lượng F0 đã khỏi bệnh như những dân quân tự vệ vậy. Họ đều đã có “vũ khí” vừa đủ để ra trận. Việc mở rộng và cho phép F0 nhẹ được tự điều trị tại nhà với hơn 400 trạm y tế lưu động theo chiến lược của TP Hồ Chí Minh cũng là cách tốt để giảm tải cho các “chiến trường ác liệt” trong các bệnh viện. Từ đó, những F0 khỏi bệnh sẽ trở thành lực lượng hỗ trợ vùng xanh, vùng vàng. Có lẽ đã đến lúc chúng ta cần kêu gọi họ, những người đã chiến thắng COVID tham gia lực lượng chiến đấu. Chỉ dường như chúng ta chưa tận dụng được họ.

Vùng xanh. Chúng ta đang quan điểm vùng xanh là vùng có số ca nhiễm bằng 0. Tôi không nghĩ nó còn đúng nữa trong thời điểm này. Bởi nhiều vùng xanh, con số ca nhiễm bằng 0 chỉ là chưa xét nghiệm tới hoặc đã xét nghiệm lâu rồi. Vùng xanh khi đó mới chỉ mang tính biểu tượng nhiều hơn là thực chất. Việc bảo vệ vùng xanh nếu chỉ bằng tổ phòng chống dịch COVID của khu dân cư thì nó giống việc bảo vệ một chiếc biển hiệu nhiều hơn. Khi mà những ngày qua, tôi thấy nhiều khu dân cư vùng xanh, người ra vào nhiều nơi vẫn tự do. Chúng ta không biết đến bao giờ nó trở thành vùng đỏ nếu như có 1 ca ho sốt phải vào viện mới xét nghiệm ra. Lúc đó, từ 1 ca sẽ thành 10-100 ca rất nhanh. Chúng ta không thể cứ “đem quân” đi dập dịch loanh quanh thế được. Trường hợp tòa chung cư HH ở Linh Đàm là một ví dụ, vừa dỡ bỏ phong tỏa chưa đầy 1 tuần đã xuất hiện ca nhiễm mới. Hay trường hợp người đã tiêm vaccine nhưng vẫn lây bệnh. Nếu vùng xanh chỉ được tính theo con số ca nhiễm bằng 0 thì giá trị của vùng xanh đó thật sự quá mong manh. Tôi cho rằng việc bảo vệ vùng xanh phải là bảo vệ thành quả chống dịch chứ không phải là bảo vệ danh hiệu không ca nhiễm. Điều đó càng đúng hơn khi nói đến vùng xanh trong doanh nghiệp. Tạo vùng xanh cho các doanh nghiệp được tiếp tục hoạt động. Khi họ được hoạt động, ngoài việc giảm tải được cho các gói hỗ trợ an sinh thì còn là đóng góp thêm tài lực cho cuộc chiến dài hạn này. Không thể tiếp tục nhìn những doanh nghiệp như Apple, Google, Intel... đang dịch chuyển sản xuất ra khỏi Việt Nam chỉ vì việc chúng ta phải ngưng trệ sản xuất như trong thời gian qua.

Thế nào là một vùng xanh cần phải có bộ tiêu chí dựa trên cơ sở khoa học cụ thể chứ không thể dựa trên số ca nhiễm. Là làm sao để không chỉ khu dân cư mà là các doanh nghiệp muốn tự cứu mình sẽ phải đáp ứng đủ các tiêu chí đặt ra. Như biện pháp 5K, như số lượng người được tiêm vaccine, như “luồng xanh” trong việc đi lại, tiếp xúc, dây chuyền... như các yêu cầu một cách cụ thể. Mà điều đó, rất cần một đội ngũ chuyên gia đánh giá, xây dựng, học hỏi từ các mô hình đã hiệu dụng trên thế giới. Chúng ta may mắn là thời đại Internet phát triển, mọi cái hắt xì hơi cách chúng ta hàng ngàn km cũng có thể nghe thấy ở Việt Nam. Kho báu kinh nghiệm khắp nơi chính là thứ chúng ta cần khai thác chứ không phải bằng cảm tính kiểu “nghĩ là” được. Hơn 80.000 doanh nghiệp đã bị COVID “giết chết” trong 8 tháng đầu năm, giải cứu doanh nghiệp thực sự là một mặt trận mà chúng ta không thể lơ là. Chỉ khi doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh thì chúng ta mới có đủ nguồn lực kinh tế chống dịch. Không có gói an sinh xã hội nào hiệu quả bằng việc thêm nhiều người dân được đi làm.

Một câu phát biểu nữa của Thủ tướng mà tôi vô cùng ấn tượng là: “Ai vi phạm quy định, lơ là, chủ quan, làm không hết trách nhiệm thì phải xử lý, ai làm tích cực, có hiệu quả thì khen thưởng. Từng tỉnh, từng huyện, từng xã phải đẩy nhanh lộ trình đạt mục tiêu càng sớm càng tốt để trở lại trạng thái bình thường, tiếp tục phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện mục tiêu kép”. Tôi ấn tượng bởi nó là mệnh lệnh của một Thủ tướng đã xuống đường lắng nghe người dân, đã đứng lại bên người dân chờ người dân gọi điện kiểm tra từng đường dây nóng xem nó có hoạt động hay không. Là mỗi lãnh đạo địa phương, dù là một xã, một phường, cũng phải cùng dân chống dịch và tạo điều kiện cho phát triển kinh tế chứ không phải đóng cửa chống dịch, ngăn sông cấm chợ. Thời gian tới, tôi thật lòng mong có nhiều lãnh đạo được khen thưởng vì cách làm tích cực, hiệu quả chứ không phải dựa trên số ca nhiễm bằng 0 ở địa phương của mình.

Bác Hồ từng nói: “Du kích tổ chức khéo thì toàn dân gái trai, già trẻ, sĩ nông công thương, ai cũng có thể tham gia. Người thì lo đánh giặc, người thì lo tiếp tế, tình báo, liên lạc, tuyên truyền mọi người đều có dịp phụng sự Tổ quốc”. Trong khi lực lượng chính quy là các y, bác sĩ tuyến đầu đang chiến đấu trực tiếp thì chính mỗi chúng ta cũng có thể trở thành du kích quân, áp dụng biện pháp 5K, mỗi gia đình trở thành một pháo đài chống dịch. Cuộc chiến dù còn rất dài ở phía trước nhưng chắc chắn chúng ta cũng sẽ chiến thắng như đã từng chiến thắng những kẻ thù mạnh hơn chúng ta nhiều lần.