Bình dị trong lòng dân
Chị Trần Thị Thu Hà, giảng viên Đại học Luật TP Hồ Chí Minh bày tỏ suy nghĩ trong trang viết của mình về việc học tập, làm theo Bác Hồ: “Tôi không phải là người theo chủ nghĩa thần tượng. Tôi cũng chưa bao giờ được gặp Bác. Khi tôi cất tiếng khóc chào đời, Người đã đi xa. Nhưng thông qua những trang sách, những thước phim, những câu chuyện về Người, càng ngày tôi càng khâm phục Bác.
Khi còn bé, trong tôi, Bác Hồ giống như một tiên ông vậy. Tôi ghen tị với những em bé được ngồi trong lòng Bác chờ đến lượt mình được phát kẹo và ao ước được đưa bàn tay non nớt vuốt chòm râu bạc phơ của Bác như một cô bé nào đó trong bộ phim tài liệu về Người.
Lớn lên, đọc các tác phẩm Người viết, suy ngẫm về những quyết sách và hành động của Người trên cương vị người chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam, tôi vẫn không quên những hình dung thơ ấu về vị tiên ông Hồ Chí Minh. Đôi lúc, tôi tự hỏi, phải chăng Bác của chúng ta là một huyền thoại? Nhưng đã là huyền thoại thì phải ly kỳ và huyền bí chứ? Mà Bác thì vô cùng gần gũi, vô cùng giản dị và có phải vì thế mà hóa vô cùng lớn lao?”.
 |
|
Chủ tịch Hồ Chí Minh ăn cơm trên tàu cùng cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Hải quân bảo vệ bờ biển Quảng Ninh (1965). Ảnh: Tư liệu TTXVN. |
Chị tâm sự, mỗi lần nghĩ về câu nói, rằng “Chủ tịch nước mặc áo vá là hồng phúc của dân tộc”, cứ thấy cay cay nơi khóe mắt nhưng vẫn thật khó cầm lòng khi đi qua những nhãn hàng thời trang nổi tiếng... Những lần dự tiệc với tràn trề món ngon vật lạ, chạnh nghĩ về bữa cơm tương cà đơn sơ của Chủ tịch nước ngày nào, day dứt có, áy náy có...
“Nhưng tôi nghĩ rằng vì Bác không phải là một siêu nhân, nên chúng ta hãy học và làm theo Bác những điều bình dị nhất. Không học được tất cả, chúng ta hãy học từng ít một. Không học được ngay một lúc, hãy cứ học từ từ” - chị nêu quan điểm và viện dẫn, có bao nhiều điều cần học và có thể học từ Bác.
Sinh thời, Bác Hồ đã sống cả cuộc đời thanh bạch từ ăn, ở đến phương tiện sử dụng phục vụ công việc hằng ngày. Để tiết kiệm thời gian, Bác dạy: “Từ Chủ tịch Chính phủ cho đến người chạy giấy, người quét dọn trong một cơ quan nhỏ, đều là những người ăn lương của dân, làm việc cho dân... làm việc phải đến đúng giờ, chớ đến trễ về sớm...
Phải nhớ rằng: Dân đã lấy tiền mồ hôi nước mắt để trả lương cho ta trong những giờ đó. Ai lười biếng tức là lừa gạt dân”. Bác luôn nghĩ đến người nghèo “lúc chúng ta nâng bát cơm ăn, nghĩ đến kẻ đói khổ, chúng ta không khỏi động lòng. Vậy tôi đề nghị với đồng bào cả nước và tôi xin thực hành trước, cứ 10 ngày nhịn ăn 1 bữa, mỗi tháng nhịn 3 bữa. Đem gạo đó (mỗi bữa 1 bơ) để cứu dân nghèo”.
Bác Hồ thường nói rằng: “Người ta ai cũng muốn ăn ngon, mặc đẹp, nhưng phải đúng thời, đúng hoàn cảnh. Trong lúc nhân dân còn khó khăn, một người nào đó muốn sống hưởng ăn ngon, mặc đẹp thì không có đạo đức”. Bác đến với các chiến sĩ trên mặt trận, cùng chiến sĩ hành quân; thăm chỗ ở, nhà bếp, nhà vệ sinh của các gia đình, tập thể; trực tiếp xuống ruộng làm việc, hướng dẫn bà con về sâu bệnh, về thủy lợi; đến thăm các cơ quan, nhà máy, xí nghiệp, trường học; viết thư thăm hỏi người già, trẻ em... Bác luôn chủ động tiếp xúc, tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, từ đó đi vào lòng dân bằng trái tim nhân hậu. Giản dị, thanh bạch là đức tính tự nhiên của Bác. Điều đó đã được thể hiện sinh động qua từng cử chỉ, lời nói và việc làm cụ thể của Người, có sức thuyết phục to lớn.
Nhà nghiên cứu người Ba Lan Hélène Tourmaire, trong tác phẩm “Trở thành người Bác như thế nào?”, đã viết: “Ở con người Hồ Chí Minh, mỗi người đều thấy biểu hiện của nhân vật cao quý nhất, bình dị nhất và được kính yêu nhất trong gia đình mình... Hình ảnh của Hồ Chí Minh đã hoàn chỉnh với sự kết hợp đức khôn ngoan của Phật, lòng bác ái của Chúa, triết học Marx, thiên tài cách mạng của Lenin và tình cảm của một người chủ gia tộc, tất cả bao bọc trong một dáng dấp rất tự nhiên”.
Người cán bộ, đảng viên sinh ra, lớn lên dù ở đô thị hay thôn quê cũng đều mang cốt cách từ ông bà, cha mẹ hoặc ảnh hưởng của cốt cách đó. Hiểu được cốt cách này để cán bộ, đảng viên sống sao cho đúng, cho xứng và để được đồng bào tin yêu. Hòa đồng với quần chúng thì trước hết, phải hòa mình vào đời sống người dân, với phong tục, văn hóa bản địa, từ bữa ăn, lời nói đến cách ứng xử, việc làm.
 |
|
Chủ tịch Hồ Chí Minh trồng cây tại công viên hồ Bảy Mẫu (nay là công viên Thống Nhất) sáng 11-1-1960. Ảnh: Tư liệu TTXVN. |
Có ý kiến cho rằng, thời kỳ Bác Hồ, đất nước còn chiến tranh, gian khổ nên cán bộ, đảng viên ngày đó phải sống chắt chiu, muốn xa hoa cũng không được. Ngày nay, cuộc sống đủ đầy hơn, hiện đại hơn, làm sao có thể sống giản dị, tằn tiện như thời kỳ trước. Quan niệm như vậy là không đầy đủ. Vụ án Trần Dụ Châu cho ta thấy, ngay trong điều kiện chiến tranh, bộ đội, nhân dân sống chắt chiu từng củ khoai, củ sắn, vậy mà cán bộ như Trần Dụ Châu đã dùng thủ đoạn vơ vét, hưởng lợi, sống xa hoa, mở tiệc tùng linh đình, tham nhũng của công, ăn chặn tiền, trợ cấp của bộ đội. Châu còn tuyển người, thải người theo sở thích cá nhân, vung tiền bao gái...
Thực tế đó cho thấy, nếu không rèn luyện, tu dưỡng thì lòng tham, vụ lợi của cán bộ, đảng viên sẽ trỗi dậy bất kỳ lúc nào, bất kỳ hoàn cảnh nào, sẽ là hiểm họa cho nhân dân nếu tiếp tục để nó sinh sôi, nảy nở. Ngày nay, trong điều kiện kinh tế phát triển, bài học về tu dưỡng đạo đức, lối sống càng trở nên cấp thiết.
Với cán bộ, đảng viên, nhất là những người giữ các chức vụ cao trong bộ máy Đảng, Nhà nước, lối sống thanh bạch, giản dị, khiêm nhường trong điều kiện đó càng gần dân, càng được dân tin yêu. Tuy nhiên, cần hiểu lối sống bình dị một cách phù hợp. Ngày nay, không phải giản dị là tiết kiệm đến mức nhịn ăn, nhịn mặc, không phải giản dị là cứ phải đạp xe, phải mặc quanh năm 1-2 bộ quần áo hay chỉ ở nhà tranh, mái lá... Giản dị thể hiện ở lối sống, không phô trương, đua đòi, lãng phí, việc chi tiêu phải trong chừng mực cho phép, trong các điều kiện cụ thể.
Chỉ có thể sống bình dị, sống hòa mình vào quần chúng, người cán bộ, đảng viên mới có thể hiểu được đời sống thực tiễn, mới nắm được tâm tư, nguyện vọng, thấu hiểu những khó khăn, vất vả của bà con. Thấu hiểu để điều tiết hành vi của mình, quý trọng từng đồng tiền bát gạo, mồ hôi, xương máu của đồng bào và phát huy thành quả trong hiện tại, tương lai. Giá trị của nền độc lập, tự do ngày nay là kết quả của bao máu xương các bậc tiền bối đổ xuống, người không biết quý trọng giá trị đó là vô ơn, phụ lại thành quả cha ông đã giành được. Lối sống xa hoa, hưởng lạc, cá nhân, ích kỷ, tiêu tiền như nước, thể hiện quan cách, trịch thượng, kiêu ngạo... là những thứ đối lập với lối sống bình dị, mộc mạc của đồng bào.
Gốc rễ của đạo đức, phong cách bình dị, liêm chính là tấm lòng vì nước vì dân, vì lợi ích quốc gia, tập thể của Bác. Trong đời sống, chỉ những ai có được đức tính đó, không mưu cầu, vụ lợi cá nhân mới có thể làm được, mới hành động một cách “tự nhiên hương” chứ không phải là sự khiên cưỡng, giả tạo. Bất cứ ai để chủ nghĩa cá nhân chi phối, để chủ nghĩa thực dụng lên ngôi, tất không thể làm được.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, trong Đảng vẫn còn một số cán bộ, đảng viên đạo đức, phẩm chất thấp kém. Những người này “mang nặng chủ nghĩa cá nhân, việc gì cũng nghĩ đến lợi ích riêng của mình trước hết. Họ không lo “mình vì mọi người” mà chỉ muốn “mọi người vì mình”.
Chủ nghĩa cá nhân thực sự là kẻ địch nguy hiểm của đạo đức cách mạng, đồng thời cũng là một trở ngại lớn cho việc xây dựng chủ nghĩa xã hội, là một kẻ địch hung ác của chủ nghĩa xã hội. Nếu không thể bình dị theo đúng cốt cách, bản chất thì người cán bộ, đảng viên phải biết tu dưỡng, luyện rèn đức tính, lối sống bình dị.
Đây chính là ý thức, là sự học hỏi, noi theo để hoàn thiện mình hơn, khắc phục các điểm yếu. Quy định số 08-QĐi/TW về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, tại điểm 7, Điều 2 nêu: “Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương phải gương mẫu đi đầu thực hiện: Không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện, trau dồi đạo đức cách mạng. Mẫu mực về đạo đức, lối sống. Thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; trung thực, giản dị, thẳng thắn, chân thành”.
