Nhiều chủ mỏ khai thác đá không tuân thủ pháp luật
Tỉnh Thừa Thiên Huế hiện có hàng chục mỏ đá được cơ quan chức năng cấp phép khai thác làm vật liệu xây dựng thông thường với trữ lượng lớn. Tuy nhiên quá trình khai thác, các đơn vị doanh nghiệp là chủ mỏ không thực hiện đúng các quy định pháp luật, dẫn đến vi phạm trong khai thác khoáng sản.
Theo tìm hiểu của PV Báo CAND, từ nhiều năm trước, tại khu vực núi Hương Thọ (xã Hương Thọ, TP Huế) có một số mỏ khoáng sản được UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cấp phép cho các đơn vị doanh nghiệp thực hiện khai thác đá. Như vào đầu tháng 3/2013, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế có Quyết định cho phép Công ty CP Khoáng sản Thừa Thiên Huế (trụ sở đóng ở phường Phú Hậu, TP Huế) khai thác đá tại mỏ đá Hương Thọ với diện tích 10ha.
Mỏ đá này có trữ lượng địa chất hơn 4,1 triệu m3; công suất doanh nghiệp được phép khai thác là 100.000 m3/năm, thời hạn khai thác mỏ 25 năm. Tuy nhiên trong quá trình hoạt động, đơn vị khai thác mỏ đá đã có một số vi phạm được Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Thừa Thiên Huế phát hiện. Cụ thể, trong quá trình làm đường vào moong khai thác, doanh nghiệp này đã khai thác vượt ra ngoài ranh giới khu vực mỏ hơn 800 m2 với khối lượng 176,5 m3 đá hộc. Trước ngày 3/4/2024, công ty cắm mốc các điểm khép góc khu vực được phép khai thác nhưng không thông báo cho cơ quan có thẩm quyền ở địa phương và cơ quan quản lý Nhà nước về khoáng sản để bàn giao theo quy định. Ngoài ra, công ty lập bản đồ hiện trạng khu vực mỏ nhưng thông tin, số liệu trên bản đồ chưa thể hiện cao độ khu vực đáy moong khai thác. Việc phê duyệt trữ lượng mỏ và tính tiền cấp quyền khai thác chưa đúng trữ lượng địa chất của mỏ.
Còn tại mỏ đá Bắc Khe Ly (xã Hương Thọ, TP Huế), từ nhiều năm trước, tỉnh Thừa Thiên Huế đã cấp phép khai thác cho HTX Xuân Long với trữ lượng được phê duyệt hơn 2,8 triệu m3. Quá trình khai thác, HTX này đã sử dụng 165.161 m3 đất tầng phủ để xây dựng cơ bản mỏ, làm đường nội bộ, trạm nghiền sàn, bãi chứa vật liệu nhưng chưa được thống kê chi tiết. Đã vậy, công suất khai thác hằng năm có sự chênh lệch so với trữ lượng khai thác theo thiết kế mỏ.
Tương tự, tại mỏ đá Nam Khe Ly (xã Hương Thọ, TP Huế) được tỉnh Thừa Thiên Huế cấp phép cho Công ty CP Quản lý đường bộ và xây dựng công trình Thừa Thiên Huế với diện tích gần 10ha, trữ lượng khai thác được phê duyệt hơn 1,9 triệu m3, công suất khai thác 90 nghìn m3/năm. Tuy nhiên, công ty này đã khai thác vượt quá 10% một trong các thông số của hệ thống khai thác đối với khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường có sử dụng vật liệu nổ công nghiệp...
Ngoài 3 mỏ đá kể trên, qua công tác thanh tra, Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Thừa Thiên Huế còn phát hiện thêm nhiều doanh nghiệp khai thác mỏ đá tại địa bàn huyện Phú Lộc vi phạm các quy định pháp luật trong hoạt động khai thác khoáng sản. Cụ thể, tại khu vực mỏ đá Thừa Lưu có diện tích hơn 4ha, đến nay Công ty CP Vật liệu Xây dựng Lộc Điền đã khai thác được 426.472 m3 đá trong tổng trữ lượng khai thác 725.865 m3 được cấp phép. Tuy nhiên quá trình khai thác, đơn vị chủ mỏ đá chưa thực hiện cải tạo chiều cao tầng, độ dốc sườn tầng tại khu vực gần mốc M4 của khu vực mỏ. Việc nổ mìn gần khu vực đỉnh mỏ gây rung chấn, ảnh hưởng đến bể chứa nước 12.600 m3 của Nhà máy nước sạch Chân Mây.
Tại mỏ đá Mỏ Diều (xã Lộc Thủy, huyện Phú Lộc), quá trình khai thác mỏ, Công ty CP Mỏ đá Mỏ Diều khai thác chiều cao tầng mỏ chưa phù hợp, gây mất an toàn. Công ty chậm nộp tiền ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường cho năm 2023 và năm 2024; chưa thực hiện thống kê khối lượng đất, bốc xúc đổ thải; kê khai, quyết toán phí bảo vệ môi trường chưa đúng quy định...
Trước những vi phạm của các doanh nghiệp khai thác mỏ đá đóng trên địa bàn, ông Phan Văn Đáng, Chánh Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, hiện đơn vị đã kiến nghị, yêu cầu các đơn vị chủ mỏ đá chấp hành nghiêm quy định pháp luật để đảm bảo an toàn trong hoạt động khai thác mỏ. Yêu cầu các đơn vị khai thác mỏ đúng thiết kế đã được phê duyệt, thực hiện chế độ báo cáo định kỳ, thống kê, kiểm kê trữ lượng chính xác, trung thực, lập bản đồ hiện trạng, bản vẽ mặt cắt hiện trạng khu vực khai thác khoáng sản theo quy định.
Ngoài ra, đã yêu cầu các đơn vị khai thác mỏ đá thực hiện nghiêm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động và các biện pháp bảo vệ môi trường; thực hiện đúng hạn và đầy đủ các nghĩa vụ tài chính. Đồng thời khẩn trương khắc phục ngay các vi phạm và tồn tại đã được cơ quan Thanh tra kết luận.
Vi phạm khai thác mỏ khoáng sản, 2 doanh nghiệp bị phạt hơn 220 triệu đồng 
Đóng cửa mỏ khoáng sản khi doanh nghiệp khai thác cát vượt quá độ sâu cho phép 
