Ai đã tiếp tay cho những vi phạm nghiêm trọng?

Công trình khủng “mọc” lên sau các tờ trình

Báo CAND ngày 4/6 có bài “Dự án Trang trại công nghệ cao ngang nhiên xây dựng giữa vùng thoát lũ”. Dự án Trang trại nông nghiệp thực hành ứng dụng công nghệ cao sông Hồng (viết tắt là: Trang trại NNTHCNC) trên thuộc các cá nhân gồm bà Nguyễn Thị Bình (trú tại ngõ 640 đường Nguyễn Văn Cừ, quận Long Biên) và Đỗ Thị Thanh Hà (trú tại ngõ 62 Trần Quý Cáp, phường Văn Miếu, quận Đống Đa, TP Hà Nội) cùng hợp tác đầu tư sau khi bà Nguyễn Thị Bình ký được hợp đồng thuê đất với UBND phường Bồ Đề.

Theo tìm hiểu của phóng viên, ngày 31/3/2021, ông Nguyễn Văn Luyện – Chủ tịch UBND phường Bồ Đề đứng tên ký hợp đồng số 01 cho bà Nguyễn Thị Bình thuê khu đất 4,25ha tại khu bờ sông thuộc tổ 1, phường Bồ Đề, quận Long Biên nhằm thực hiện Phương án quản lý khai thác, chống lấn chiếm vào mục đích sản xuất nông nghiệp. Thế nhưng, sau chưa đầy 3 tháng (ngày 16/6/2021), bà Nguyễn Thị Bình cùng bà Đỗ Thị Thanh Hà đã ký thoả thuận hợp tác đầu tư vào khu đất 4,25ha nói trên để thực hiện dự án Trang trại NNTHCNC. Ngày 25/6/2021, hai nhà đầu tư trên có tờ trình gửi UBND phường Bồ Đề về việc đề nghị chấp thuận đầu tư dự án Trang trại NNTHCNC.

Gần 1 tháng sau (ngày 21/7/2021), UBND phường Bồ Đề có tờ trình số 62 do ông Nguyễn Văn Luyện - Chủ tịch UBND phường ký gửi UBND quận Long Biên về việc đề nghị thẩm định đề xuất đầu tư dự án Trang trại NNTHCNC do bà Nguyễn Thị Bình và bà Đỗ Thị Thanh Hà làm chủ đầu tư.

Theo nội dung tờ trình do ông Nguyễn Văn Luyện – Chủ tịch UBND phường Bồ Đề đề nghị với UBND quận Long Biên thể hiện, hình thức xây dựng công trình: như toàn bộ hệ thống là nhà kết cấu thép nhẹ, vách tường xốp nhẹ chuyên dụng, tấm lợp sinh thái dạng nhẹ, có thể tháo lắp dễ dàng, linh hoạt… Đáng nói, mặc dù chủ thuê thầu chỉ đề xuất phần diện tích xây dựng công trình là 353m2 (chiếm 0,83% mật độ xây dựng) nhưng UBND phường lại “ưu ái” đề xuất thẩm định diện tích xây dựng lên tới hơn 659m2 (chiếm 1,55% mật độ xây dựng).

Ngoài ra, Chủ tịch UBND phường Bồ Đề còn nhận định, đề xuất trang trại nông nghiệp của nhà đầu tư là phù hợp với chủ trương đầu tư theo các quy định như Quyết định của UBND phường Bồ Đề về phê duyệt Phương án quản lý khai thác, chống lấn chiếm vào mục đích sản xuất nông nghiệp khu đất 4,25ha; chính sách khuyến khích, phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn TP Hà Nội của UBND TP Hà Nội. Ngoài các nội dung về phát triển nông nghiệp trang trại, nhà đầu tư đề xuất mô hình nông nghiệp thực hành đối với các đối tượng là trẻ em mầm non, các cấp học sinh và sinh viên…

Sau khi UBND phường Bồ Đề có tờ trình gửi UBND quận Long Biên, ngày 15/9/2021, các nhà đầu tư trên cũng đã có tờ trình gửi UBND quận Long Biên, Sở NNN&PTNT (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội); Phòng Kinh tế quận Long Biên về việc đề nghị chấp thuận đầu tư dự án Trang trại NNTHCNC.

Đá qua đá lại "quả bóng trách nhiệm"

Với sự tích cực của lãnh đạo UBND phường Bồ Đề và của các nhà đầu tư, ngày 22/11/2021, ông Vũ Xuân Trường – Phó Chủ tịch UBND quận Long Biên ký văn bản số 2264 gửi Sở NN&PTNT Hà Nội (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường); Chi cục Đê điều và Phòng chống lụt bão Hà Nội (nay là Chi cục Phòng, chống thiên tai Hà Nội) xem xét cho ý kiến về việc xin thực hiện dự án Trang trại NNTHCNC tại khu đất 4,25ha nói trên.

Ngày 17/1/2022, Chi cục Phòng, chống thiên tai Hà Nội đã có văn bản số 61 trả lời UBND quận Long Biên, trong đó nói rõ: Khu vực đề xuất thực hiện dự án Trang trại NNTHCNC nằm ở khu vực bãi sông Hồng hiện chưa có công trình xây dựng. Đối với nội dung đề án của nhà đầu tư trong đó quy mô dự án đề xuất gồm: khu trồng rau công nghệ cao, kết cấu cột thép mái lợp nilon; khu trồng nấm hình thức lán tạm tranh, tre nứa (mái lá, cột tre, xung quanh để trống); khu sơ chế và kho nông sản hình thức lán tạm tranh, tre nứa (mái lá, cột tre xung quanh để thoáng); khu trưng bày sản phẩm hình thức cột thép, mái tôn di động; bãi để xe hình thức cột thép, mái tôn, nền đổ bê tông…

Về việc này, Chi cục Phòng, chống thiên tai Hà Nội cho rằng: Hiện nay, phương án phòng, chống lũ của tuyến sông có đê trên địa bàn TP Hà Nội được tích hợp vào quy hoạch tỉnh (quy hoạch thành phố Hà Nội) đang triển khai và đưa được phê duyệt. Do vậy, cần tuân thủ quy định của pháp luật về đê điều, phòng chống thiên tai, chỉ được quản lý, sử dụng bãi sông trên cơ sở hiện trạng; không đào lấp; không đổ đất tôn nền bãi sông.

Chỉ cải tạo hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp (tuyệt đối không được sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp: Kinh doanh dịch vụ, nhà hàng…); chỉ lắp dựng một số hạng mục có quy mô nhỏ theo hình thức lắp ghép và mang tính tạm thời, sử dụng vật liệu tạm, tuyệt đối không được xây dựng công trình; không tạo vật cản làm ảnh hưởng đến dòng chảy…

Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên, dự án Trang trại NNTHCNC là công trình “khủng” đang được lắp dựng nằm ngoài bờ sông Hồng cách mép nước khoảng hơn trăm mét. Đây là công trình được đầu tư thi công với các loại vật liệu khá kiên cố. Nhiều hạng mục của dự án này được lắp, dựng không đúng theo nội dung văn bản chấp thuận của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội.

Được biết, ngày 11/4/2025, qua công tác kiểm tra, UBND phường Bồ Đề đã phát hiện chủ thuê thầu là bà Nguyễn Thị Bình đang thực hiện lắp dựng công trình hệ thống khung cột thép, mặt sàn sắt, tôn với diện tích 120m, cao trên 6,5m; nhà tạm kết cấu tôn khung thép, vách và mái nhựa, tôn diện tích 70m, cao trên 8m… không đúng so với nội dung văn bản chấp thuận của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội.

Do đó, tổ công tác đã lập biên bản ghi nhận hiện trạng, yêu cầu chủ đầu tư dừng hoàn toàn việc thi công lắp dựng và có trách nhiệm tháo dỡ toàn bộ hạng mục công trình đã lắp dựng không có trong phương án được chấp thuận. Điều đáng nói, mặc dù công vi phạm đã được gọi tên nhưng đến nay vẫn ngang nhiên tồn tại và vẫn được chủ thuê thầu tiếp tục hoàn thiện ngày càng to, đẹp hơn. Thực tế này chẳng khác nào một lời thách thức cơ quan quản lý và chính quyền phường sở tại.

Một vấn đề nữa là, khi để xảy ra vi phạm, dư luận không khỏi quan tâm chuyện ông Chủ tịch UBND phường Bồ Đề nhiều lần có công văn gửi UBND quận Long Biên, Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Long Biên với nội dung có sự vướng mắc trong công tác quản lý nhà nước về đất đai theo địa giới hành chính. Dự án Trang trại NNTHCNC nằm trên khu đất lại thuộc địa giới hành chính phường Long Biên, quận Long Biên (!?).

Thước đo lòng tin và đạo đức công vụ

Cụ thể, công văn số 155 ngày 14/4/2025 được Chủ tịch UBND phường Bồ Đề Nguyễn Văn Luyện ký cho rằng, kiểm tra hồ sơ địa giới hành chính theo Nghị định 132/2003, vị trí khu đất này nằm trong địa giới hành chính phường Long Biên và đẩy vụ việc sang cho UBND phường Long Biên thụ lý, xử lý. Ngày 28/4/2025, ông Nguyễn Văn Luyện - Chủ tịch UBND phường Bồ Đề tiếp tục ký công văn số 199 gửi các đơn vị nêu trên cũng cho rằng, khi khớp nối địa giới hành chính, hai phường chưa thống nhất được rõ ranh giới, mốc giới hành chính giáp ranh liền kề tại khu vực giáp ranh có phương án quản lý chống lấn chiếm của chủ thuê thầu là bà Nguyễn Thị Bình...

Có thể thấy, khi để xảy ra vi phạm, “quả bóng trách nhiệm” được lãnh đạo UBND phường Bồ Đề “ban chuyền” khá nhanh. Câu hỏi đặt ra, trước khi ông Nguyễn Văn Luyện ký các công văn, tờ trình gửi UBND quận Long Biên và các phòng chức năng về khu đất 4,25h (tổ 1, phường Bồ Đề) để cho thuê có biết, khu đất 4,25ha thuộc địa giới hành chính của phường Bồ Đề mình hay phường Long Biên quản lý? Nếu thuộc phường Long Biên thì tại sao ông Luyện - Chủ tịch UBND phường Bồ Đề lại “sốt sắng” trong việc ký hợp đồng số 01 cho bà Nguyễn Thị Bình thuê khu đất 4,25ha tại khu bờ sông thuộc tổ 1, phường Bồ Đề và tờ trình số 62 gửi UBND quận Long Biên để đề nghị thẩm định đề xuất đầu tư dự án Trang trại NNTHCNC do bà Nguyễn Thị Bình và bà Đỗ Thị Thanh Hà thuê thầu làm chủ đầu tư?

Thời gian qua, dư luận không khỏi bức xúc trong việc một số lãnh đạo, cán bộ chính quyền cơ sở nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân trong lĩnh vực trật tự xây dựng (TTXD). Điều này đã gây ra sự bất bình trong việc áp dụng pháp luật không hề nhỏ. Chỉ cần làm một so sánh, đối với những công trình nhỏ của người dân, dù có giấy phép hay không đều bị giám sát và xử lý gắt gao. Trong khi đó, hàng loạt công trình “biến tướng” với quy mô lớn, thi công bài bản, vi phạm TTXD lại được “làm ngơ” suốt một thời gian dài.

Dư luận không khỏi hoài nghi liệu có một cơ chế “ngầm”, cho phép những người có quan hệ, tiềm lực hoặc được “chống lưng” từ cán bộ chức năng có thể lách luật, biến đất nông nghiệp thành “đất vàng”? Những bất cập trong công tác quản lý TTXD và quản lý về đất đai tại địa bàn phường Bồ Đề, quận Long Biên là một ví dụ điển hình.

Từ một khu đất được cho thuê để “chống lấn chiếm” và “phục vụ nông nghiệp” đang dần trở thành khu phức hợp dịch vụ trái phép. Và có lẽ, sau khi dự án đi vào hoạt động, những tấm vé vào cửa cho mỗi học sinh đến trải nghiệm có giá lên tới vài trăm nghìn đồng là điều hiển nhiên. Vậy đây thể là loại hình kinh doanh dịch vụ phi nông nghiệp? Những tờ trình, biên bản, hồ sơ hành chính đang trở nên vô nghĩa nếu chúng không đi kèm sự giám sát và thực thi pháp luật nghiêm túc. Câu chuyện xảy ra ở phường Bồ Đề, quận Long Biên có lẽ không chỉ là bài toán quản lý địa phương, mà còn là thước đo về lòng tin của người dân vào công lý và đạo đức công vụ.