Ai có trách nhiệm trả nợ khi người vay chết?
Hỏi: Tôi cho bạn vay 1 tỷ đồng để kinh doanh, chẳng may bạn tôi bị tai nạn qua đời. Khoản vay của tôi có ba người bạn khác làm chứng trong hợp đồng vay. Tuy nhiên, vợ của bạn tôi lại từ chối trả nợ cho chồng vì cô ấy nói không biết việc chồng đã vay khoản này. Xin tòa soạn cho biết, theo quy định tôi có thể lấy lại được khoản tiền mình đã cho vay không? (Phạm Minh Hiếu - Thường Tín, Hà Nội).
Trả lời: Luật sư Nguyễn Thị Hảo, Trưởng Văn phòng Luật sư Hảo Anh cho biết: Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, bên vay tiền có nghĩa vụ phải trả tiền khi đến hạn. Trong trường hợp bạn của bạn không may qua đời trước khi trả lại tiền cho bạn, bạn có quyền yêu cầu vợ của người bạn đó trả khoản tiền mà người chồng vay trước khi chết.
Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về việc thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như sau:
1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.
3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.
Như vậy, khi người vay tiền chết, những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Trường hợp nếu người vay tiền đã chết có di sản để lại cho những người thừa kế, bạn có quyền yêu cầu những người thừa kế (theo di chúc hoặc theo pháp luật) thực hiện nghĩa vụ trả nợ khoản vay này. Nếu số tiền bạn cho vay ít hơn giá trị di sản thừa kế, bạn được nhận lại đủ số tiền đã cho vay theo hợp đồng. Nếu số tiền bạn cho vay nhiều hơn giá trị di sản thừa kế, bạn chỉ được nhận số tiền bằng với giá trị của di sản thừa kế, số tiền còn thiếu bạn không được yêu cầu những người thừa kế phải trả cho bạn.
Trường hợp người chết không để lại di sản (không có tài sản riêng, tài sản chung với người khác) thì hợp đồng vay tiền sẽ chấm dứt theo quy định, bạn sẽ không đòi được những người thừa kế của người chết số tiền bạn đã cho vay.