Cố Tổng thống Nam Tư, Nguyên soái Tito: Cán bộ an ninh Xô Viết?

Trong cuốn hồi ký được xuất bản cách đây vài năm của Đại tá Aleksandr Matunovich, nguyên bác sĩ riêng của Nguyên soái Tito, đã hé lộ những thông tin cho phép đặt giả thuyết: Có thể ông Tito như mọi người đã thấy chỉ là một cán bộ an ninh Xôviết được đưa vào để thực hiện những nhiệm vụ chính trị nào đó?

Theo báo Nga Tuyệt mật số 4/2009, giả thuyết trên đã xuất hiện từ trước. Một nhân vật ở tầm cỡ như Nguyên soái Tito, cũng như nhiều đồng nghiệp của ông ở thế kỷ XX, đã bị bao bọc bởi rất nhiều huyền thoại. Trong không ít trường hợp, đó là kết quả của một chính sách tuyên truyền được định hướng nhất quán. Thường thì đấy là sự kết hợp của những nửa sự thật hay những sương mù được thổi lên một cách cố ý.

Trong trường hợp với Tito, ngay cả ngày sinh của ông cũng không được xác định rõ ràng. Các nhà nghiên cứu lịch sử trên bán đảo Balkan có tới 10 giả thuyết về ngày này. Còn ngày sinh chính thức của Tito (25/5), cho tới hôm nay vẫn được không ít người nhớ tới và kỷ niệm ở vùng lãnh thổ thuộc LB Nam Tư cũ, có lẽ chỉ là một ngày được đặt ra một cách không chắc chắn. Ngay lúc Tito còn sống, khi tìm ra được chứng cứ về việc ông sinh ra vào ngày 7/5/1892, chính quyền vẫn quyết định không thay đổi ngày sinh chính thức. Nói cho cùng, có gì khác nhau đâu khi dân chúng đã quen coi ngày  25/5 là sinh nhật của Nguyên soái Tito.

Chính Tito trong bản tự khai cá nhân tháng 5/1935 ở Moskva khi vào làm giảng viên Trường đào tạo của Quốc tế Cộng sản đã đích thân ghi năm sinh của mình là năm 1893. Tuy nhiên, sau chiến tranh thế giới thứ hai, khi ông lên nắm quyền ở Nam Tư, ông luôn luôn khẳng định rằng, ông sinh ra vào năm 1892. Vì sao lại có sự thay đổi này? Không một ai có thể đưa ra câu trả lời rành rẽ.

Năm 1991, khi bản tự khai trên của Tito được giải mật ở Moskva, bình luận viên chính trị nổi tiếng của Nam Tư là ông Pero Simich đã phát hiện ra thêm những sự sai lệch khác trong đó so với tiểu sử chính thức được truyền tụng ở Belgrad. Thí dụ, tên thân phụ của ông ở đó được ghi là Franz, một cái tên Đức, trong khi về sau, ông luôn khẳng định rằng tên của cha ông là Franjo, một cái tên thuần tuý Croatia. Cũng trong bản tự khai đó, trong mục "quân hàm" có ghi: "Hạ sĩ quan bộ binh" - nhưng đó lại là nét chữ khác bình thường.

Ông Tito trước chiến tranh thế giới thứ hai luôn là một nhân vật được cơ quan an ninh Xôviết lúc đó là NKVD tin cậy. Trong các trao đổi thư từ với các cơ quan an ninh Xôviết, ông đã luôn sử dụng mật danh là Frederich Franzevich (lại là Franz!) Walter - cũng với mật danh này, ông đã tiếp cận với Moskva cho tới những năm  1947-1948. Trong giai đoạn đó, ông thường xuyên trao đổi thông tin với các cơ quan an ninh Xôviết về các đồng chí của mình trong đảng Cộng sản Nam Tư (cũ), đưa ra những đánh giá về họ, cung cấp những tư liệu phân tích về các hoạt động của họ... Chính Moskva đã hỗ trợ cho ông Tito lên làm lãnh đạo đảng Cộng sản Nam Tư năm 1940, dẫu rằng sau này, ông đã luôn khẳng định rằng, ông lãnh đạo đảng Cộng sản Nam Tư từ năm 1932 (?)

Trong bản tiểu sử chính thức của Iosip Broz, về sau lấy thêm đảng hiệu Tito, có ghi là, ông sinh năm 1892 tại bản nhỏ Kumrovec trong một gia đình đông con, cha là người Croatia, mẹ là người Slovenia. Năm 1913, bị gọi vào quân đội đế chế Áo-Hungarie. Năm 1915, anh lính trẻ Iosip Broz đã bị thương và bị quân đội Sa Hoàng bắt làm tù binh.

Sau khi trốn được khỏi trại tù binh Sa Hoàng, Iosip Broz đã lần tới được Saint Peterburg và đã đứng về phía những người Bolshevich trong cuộc cách mạng tháng Hai năm 1917. Cũng vì đã ủng hộ những người Bolshevich nên Iosip Broz đã bị cảnh sát Sa Hoàng bắt và đưa đi đày ở Siberi. Tuy nhiên, lần này, ông cũng đã trốn thoát được. Và năm 1920, ông quay trở về được quê hương, mảnh đất về sau được gọi là vương quốc của những người Serbia, Croatia và Slovenia. Năm 1928, vì những hoạt động cách mạng ở vương quốc này mà Iosip Broz đã bị kết án tù 5 năm - ông đã ở trong nhà giam trọn vẹn án tù này.

Năm 1935, vị lãnh tụ tương lai của Liên bang Nam Tư (cũ) đã lại sang nước Nga, làm việc tại Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản, tham gia đào tạo cán bộ cho các đảng anh em... Nơi làm việc cụ thể của ông chính là bộ phận tối mật của Quốc tế Cộng sản, chuyên về đào tạo các cán bộ hoạt động ở hải ngoại. Có những nguồn tin khẳng định rằng, Iosip Broz từng tham gia các khoá huấn luyện tại các trường an ninh Xôviết. Trong bản tiểu sử chính thức khai năm 1938 của Iosip Broz, những việc này đã không được ghi lại.

Trong chiến tranh thế giới thứ hai, Iosip Broz Tito đã xây dựng được trên lãnh thổ Nam Tư (cũ) một đội quân du kích chống phát xít đông tới 300 nghìn thành viên, hùng hậu nhất châu Âu lúc đó, chiến đấu rất có hiệu quả chống lại cả các đơn vị lính Đức cũng như những lực lượng dân tộc chủ nghĩa thân phát xít, chủ yếu là của người Croatia.

Chính nhờ những thành tích đó nên sau chiến tranh thế giới thứ hai, mặc nhiên ông Tito trở thành vị thủ lĩnh tối cao của đất nước Nam Tư, Tổng chỉ huy các lực lượng vũ trang, rồi Tổng thống suốt đời. Và muốn nói gì thì thực tế cũng cho thấy, thời gian cầm quyền của Nguyên soái Tito có thể được coi là giai đoạn vàng trong lịch sử LB Nam Tư (cũ) vì sau khi ông mất, quốc gia này đã bị lâm vào vòng li loạn, dẫn tới tan rã, một chấn thương nghiêm trọng đối với bán đảo Balkan mà cho tới nay vẫn còn rỉ máu. 

Tuy nhiên, bản tiểu sử chính thức của ông cho tới khi ông mất vẫn luôn luôn còn nhiều chỗ trống mà không ai biết một cách tường tận là đã có những chuyện gì xảy ra trong những giai đoạn đó. Và đây có lẽ là lý do chính dẫn tới những giả thuyết khác nhau về các đoạn đường đời của ông...--PageBreak--

Bác sĩ Aleksandr Matunovich, tác giả của cuốn hồi ký được xuất bản cách đây vài năm, không phải là một người thích tìm vinh quang cá nhân bằng những sự kiện giật gân. Đại tá Matunovich, chuyên gia tim mạch từng chữa bệnh cho Nguyên soái Tito, là một nhà khoa học thành đạt, từng cứu hàng trăm, thậm chí hàng nghìn mạng người.  Ông nhiều năm lãnh đạo bệnh viện phẫu thuật thuộc Học viện Quân y Nam Tư ở Belgrad.

Năm 1975, Nguyên soái Tito đã thay đổi toàn bộ đội ngũ cán bộ y tế chuyên chăm lo sức khỏe cho ông và theo lời khuyên của những người bạn chiến đấu, đã chọn Đại tá Matunovich làm bác sĩ riêng cho mình. Lần gặp gỡ trực tiếp đầu tiên  với ông Tito đã tạo nên một cảm giác không mấy dễ chịu đối với đại tá. Thay vì hình ảnh một nhà lãnh đạo trẻ trung và năng động hơn tuổi thực nhiều, vẫn được quen nhìn trên màn ảnh nhỏ, đại tá đã phải giáp mặt một cụ già đau yếu, mệt mỏi, nghe các lời khuyên của thầy thuốc một cách đầy nghi hoặc. Dần dà, đại tá bác sĩ đã tìm hiểu được kỹ càng hơn tâm lý và những đặc điểm tính cách của Nguyên soái Tito và đã đưa ra được cách lý giải riêng của mình về con đường đã đưa một chàng thanh niên Croatia học vấn không mấy sâu rộng trở thành một vị thủ lĩnh cứng cựa không chỉ ở Nam Tư mà cả trong một số tổ chức quốc tế.

Ông Matunovich viết: "Để có thể vươn cao được như thế trước những người khác và trở thành huyền thoại ngay khi còn sống chỉ có thể là một con người có thiên bẩm làm lãnh tụ và có một tri thức tuyệt vời, một trí tuệ phi thường và những hiểu biết sâu sắc về tâm lý của những người khác, của các tầng lớp quần chúng". Thế nhưng, theo tiểu sử chính thức, Nguyên soái Tito là người con thứ bảy trong một gia đình nông dân nghèo, mới qua hai lớp phổ thông cơ sở, chưa từng tốt nghiệp một trường đại học nào và thời trẻ, chỉ học được một nghề duy nhất là nghề thợ nguội.

Phân tích những cuộc trò chuyện thâu khuya với Nguyên soái Tito và so sánh chúng với các tư liệu trong bản tiểu sử chính thức của nhà lãnh đạo Nam Tư, theo Đại tá Matunovich, con người thật của ông Tito hoàn toàn khác với con người đã được ghi nhận trong đó. Ông Tito thực chất là người rất hiểu biết lịch sử thế giới, có khả năng trích dẫn cực kỳ chuẩn xác những danh ngôn từ Goethe, Schiller, Puskin, Lermontov, Shakespeare và Byron...

Những gì Nguyên soái Tito bộc lộ trong kiến văn cho phép khẳng định, kiểu gì thì ông cũng phải có kiến thức đại học trọn vẹn. Trong khi đó, ông lại hay bị nhầm lẫn trong những sự kiện rất nổi tiếng về lịch sử Croatia hay trong văn học truyền thống của các dân tộc trong LB Nam Tư cũ. Là một người biết tới 10 ngoại ngữ, trong đó có những thứ tiếng hiếm hoi như tiếng Kirgizia, Nguyên soái Tito cho tới cuối đời vẫn nói ngọng tiếng mẹ đẻ Serbia-Croatia (?). Đôi khi ông không tìm được từ để diễn đạt ý mình và phải hỏi người đối thoại, cái đó tiếng mình gọi là gì nhỉ?!

Theo những người gần gụi với Nguyên soái Tito, cho tới cuối đời, trong giọng nói của ông vẫn còn chút âm sắc ngoại lai nào đó.

Đại tá Matunovich cho rằng, với phong cách của mình, Nguyên soái Tito phải được giáo dục trong một gia đình quý tộc từ nhỏ. Bởi lẽ, ông là một người có phong cách ứng xử rất trang trọng, quyền quý, biết cách ăn mặc đẹp, hiểu biết sâu sắc âm nhạc cổ điển, các loại rượu vang và thuốc xì gà thượng hạng, biết nghỉ ngơi một cách vương giả... Nguyên soái Tito luôn hồi tưởng lại mẹ mình với một sự dịu dàng và xúc động lạ thường. Hơn thế nữa, những hình ảnh về người mẹ còn lại trong ký ức của ông hoàn toàn xa lạ với hình ảnh một người mẹ nông dân.

Sau này Đại tá Matunovich còn được biết thêm rằng, khi chiến tranh kết thúc, Nguyên soái Tito đã trở về quê hương một lần nhưng những người thân thích ở đó đã không nhận ra ông và bảo, đó không phải là Iosip Broz của họ. Kể từ đó, ông luôn lảng tránh những ai từng biết ông khi còn trẻ...

Bình luận viên chính trị Pero Simich, người đầu tiên được đọc tập hồ sơ đã giải mật về Nguyên soái Tito, đã đưa ra thêm một số chi tiết nữa: người con nông dân Croatia này chơi dương cầm cực kỳ điệu nghệ và cưỡi ngựa cũng rất "siêu", luôn luôn mang găng tay lụa...

Đại tá Matunovich đưa ra giả thuyết, có thể Nguyên soái Tito như chúng ta đã quen nhìn sau này không phải là Iosip Broz trong bản tiểu sử chính thức mà là một con người khác với xuất thân thực khác. Cho tới hôm nay, chưa có thêm những nguồn tin chính thức khẳng định giả thuyết này, nhưng cũng chưa có thông tin chính thức bác bỏ giả thuyết này. Và vì vậy, chúng ta hãy coi đây là một tư liệu để tham khảo