Chỉnh đốn để vững mạnh

• Ý kiến tâm huyết của Đảng viên, nhân dân gửi Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII
• Kỳ vọng bản lĩnh, trí tuệ lãnh đạo đất nước của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII
• Nhân dân cả nước hướng về Đại hội Đảng

Trong báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về các văn kiện  Đại hội XII do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trình bày tại Đại hội, vấn đề xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng được đề cập rõ nét. 

Báo cáo đánh giá, 5 năm qua, nhìn chung, các cấp uỷ, tổ chức đảng từ Trung ương đến cơ sở đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện bài bản, quyết liệt Nghị quyết Trung ương 4 “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” và đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng, tạo chuyển biến tích cực trong hệ thống chính trị, góp phần cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, từng bước ngăn chặn và đẩy lùi tiêu cực, suy thoái trong Đảng.

Quá trình kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 và việc khắc phục, sửa chữa những hạn chế, khuyết điểm đã góp phần siết lại kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, tạo được chuyển biến tích cực bước đầu trong việc ngăn chặn trên một số mặt tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng, khắc phục một số hạn chế, khuyết điểm trong công tác cán bộ và trong thực hiện các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. 

Nhiều cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp đã chú trọng nâng cao tinh thần trách nhiệm, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn, đổi mới phong cách và lề lối làm việc, nghiêm khắc với mình hơn…

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trình bày Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về các văn kiện Đại hội XII của Đảng.

Báo cáo cũng thẳng thắn nhìn nhận rõ, trong thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, một số việc chưa đạt mục tiêu Nghị quyết đề ra. Trong tự phê bình và phê bình, tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm vẫn còn khá phổ biến, một số cán bộ, đảng viên chưa tự giác nhìn nhận đúng mức khuyết điểm và trách nhiệm của mình trước những hạn chế, khuyết điểm trong công việc được giao. 

Trên một số vấn đề, qua kiểm điểm của cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp từ Trung ương đến cơ sở vẫn chưa làm rõ thực chất, mức độ nghiêm trọng của tình hình, xảy ra ở đâu, ai chịu trách nhiệm. Việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định của Đảng và Nhà nước theo hướng đề cao hơn trách nhiệm và quyền hạn của người đứng đầu trong mối quan hệ giữa tập thể và cá nhân chưa thực hiện được. 

Tình trạng tham nhũng, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng với biểu hiện ngày càng tinh vi, phức tạp, gây bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi; có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn.

Kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của tập thể Ban chấp hành Trung ương, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI Lê Hồng Anh cho biết, trước diễn biến phức tạp của tình hình quốc tế và khu vực, nhất là ở biển Đông, Trung ương đã bàn để ra chủ trương giải pháp tổng thể để Bộ Chính trị triển khai đạt kết quả tích cực, tạo sự đồng thuận trong xã hội và sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế. Ban chấp hành Trung ương khóa XI đánh giá cao việc kịp thời có những quyết sách, chỉ đạo trong sự hội nhập kinh tế quốc tế.

“Điều này đã giúp kinh tế vượt qua khó khăn, thách thức, tránh được khủng hoảng, lạm phát được kiểm soát, kinh tế vĩ mô dần ổn định, tăng trưởng đạt tốc độ khá” – đồng chí Lê Hồng Anh đánh giá. 

Tuy nhiên, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI cũng thẳng thắn chỉ rõ, Bộ Chính trị, Ban Bí thư chưa quyết liệt trong chỉ đạo một số vấn đề kinh tế - xã hội phức tạp, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của nền kinh tế, đời sống của nhân dân như tháo gỡ những khó khăn của doanh nghiệp, chống gian lận thương mại, vệ sinh an toàn thực phẩm, giao quyền tự chủ cho đơn vị sự nghiệp công. Đặc biệt, trong một số trường hợp chưa chú ý kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh, nhất là ở những lĩnh vực, địa bàn trọng điểm, chiến lược…

Đánh giá về các ủy viên Trung ương Đảng khóa XI, Ban chấp hành Trung ương cho rằng, đa số các ủy viên đều nêu gương tốt về phong cách lãnh đạo, chỉ đạo, dám nghĩ, dám làm, lắng nghe nhân dân. Việc điều hành Ban chấp hành Trung ương đã có đổi mới theo hướng đề cao hơn trách nhiệm của đồng chí Tổng bí thư, các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước. Tuy  nhiên, một số nhiệm vụ đề ra trong Nghị quyết Trung ương V, khóa X đối với việc đổi mới hoạt động hệ thống chính trị chưa đạt nhiều kết quả.

Phiên khai mạc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng. Ảnh: TTXVN.

Phương thức Đảng lãnh đạo cầm quyền trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa chưa rõ nhưng chậm được xác định. Việc tổ chức các Hội nghị Trung ương chưa có nhiều cải tiến, việc tổ chức quán triệt chưa cao. “Một số đồng chí ủy viên còn ít tham gia vào các quyết sách của Trung ương” – báo cáo nêu. Về Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã chủ động, tận tụy, bình tĩnh và cẩn trọng trong công việc. Làm việc có hiệu quả, thực hiện tốt nhiệm vụ được phân công. Sinh hoạt của Bộ Chính trị, Ban Bí thư dân chủ theo đúng nguyên tắc, xử lý đúng đắn đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện có trọng tâm, trọng điểm…

“Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư xin nghiêm túc phê bình và rút kinh nghiệm trước toàn Đảng và toàn dân về các thiếu sót nêu trên” - đồng chí Lê Hồng Anh nêu rõ.

Với việc đáng giá thẳng thắn, nghiêm túc và cầu thị như vậy, Đại hội XII xác định, thời gian tới tiếp tục tăng cường rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng. Tập trung thực hiện mục tiêu: “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức”. Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, bè phái, “lợi ích nhóm”, nói không đi đôi với làm.

Tiếp tục đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành; hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; xác định rõ quan hệ giữa tập thể lãnh đạo với cá nhân phụ trách; quyền hạn đi đôi với trách nhiệm và đề cao trách nhiệm của người đứng đầu. Hoàn thiện và thực hiện nghiêm cơ chế kiểm soát quyền lực, ngăn ngừa sự lạm quyền, vi phạm kỷ luật, kỷ cương.

Trong nội dung này, vấn đề kiểm soát cơ chế quyền lực là khái niệm mới được đưa vào văn kiện của Đảng. Kiểm soát quyền lực nhà nước bắt nguồn từ nguồn gốc và bản chất của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa “tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân”. Quyền lực nhà nước là của nhân dân giao cho các cơ quan nhà nước, suy cho cùng là giao cho những con người cụ thể thực thi. 

Trong tác phẩm Luận về tự do, JonMills viết “hành động của con người thì luôn luôn chịu sự tác động của các loại tình cảm và dục vọng khiến cho lý tính đôi khi bị chìm khuất, đặc biệt là khi lý tính bị chi phối bởi các dục vọng, thói quen hay tình cảm thì khả năng sai lầm trong việc thực thi quyền lực nhà nước càng lớn”. Với đặc điểm đó của con người, không thể khẳng định người được ủy quyền luôn luôn làm đúng, làm đủ những gì mà nhân dân đã ủy quyền. Vì vậy, kiểm soát quyền lực nhà nước là một nhu cầu khách quan từ phía người ủy quyền là nhân dân đối với người được ủy quyền là Nhà nước.

Bàn về cơ chế kiểm soát quyền lực Nhà nước, ông Vũ Trọng Kim, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng, xu hướng dễ bị lạm quyền, tức là vượt qua khỏi quyền hạn là “bệnh” của các cơ quan, của những người cầm nắm quyền lực. Vì thế, cần làm sao để mọi người hoạt động đúng chức năng nhiệm vụ, với vị trí đã được quy định. 

Ở nước ta, cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ thì việc kiểm soát quyền lực càng được coi trọng. Tuy nhiên vừa qua chúng ta làm điều này chưa được tốt. Ông cho rằng, trên cơ sở nền tảng Hiến pháp năm 2013, phải xây dựng và ban hành các luật, các quy định để bảo đảm kiểm soát quyền lực. Có kiểm soát được quyền lực mới không để xảy ra tình trạng lạm quyền.

“Bây giờ những quyết định của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, những chủ trương chính sách đưa ra liên quan đến đời sống nhân dân thì phải hỏi ý kiến nhân dân. Những nơi thất bại trong thực hiện một số việc như làm công trình này, dự án kia, thậm chí có mong muốn tổ chức tốt hơn nữa cuộc sống của nhân dân nhưng mà chưa hợp ý dân thì đều đạt kết quả thấp hoặc không đạt. Hơn nữa, Việt Nam là nước xã hội chủ nghĩa, trong đó xác định dân là gốc, dân là chủ mà mình không làm đến nơi đến chốn thì đâu có được” - ông Vũ Trọng Kim nói.