Đạo diễn điện ảnh Steven Spielberg: Đừng tưởng tôi toàn gặp may
Không ngừng sáng tạo
Bộ phim 3D Những cuộc phiêu lưu của Tintin: Chiến dịch Kỳ Lân mà ông làm đạo diễn vừa được công chiến từ tháng 10/2011 và hiện đang sải cánh trên màn ảnh lớn ở nhiều quốc gia trên thế giới. Phim được dựng dựa trên những loạt truyện tranh về anh chàng phóng viên Tintin do họa sĩ tự học người Bỉ Hergé sáng tác từ đầu những năm 40 của thế kỷ XX.
Spielberg làm bộ phim kỹ thuật số đầu tiên này của mình theo phương thức Motion Capture (hoạt hình hóa nhân vật và cảnh vật). Khi làm phim có các diễn viên là người thực, đeo trên mình các máy thu phát. Sau đó, những hình ảnh thu được sẽ được các họa sĩ xử lý thành phim hoạt hình. Chính vì thế nên loại phim hoạt hình siêu hiện đại này không khác gì mấy so với phim truyện thông thường. Đây có lẽ cũng là yếu tố đã khiến cho Viện Hàn lâm Điện ảnh Mỹ ngại và không dám đưa Những cuộc phiêu lưu của Tintin: Chiến dịch Kỳ Lân vào danh sách đề cử cho giải Oscar ở thể loại phim hoạt hình. Vừa mới xuất hiện, bộ phim đã nhận được đánh giá rất cao của giới chuyên môn và đã được trao giải thưởng Quả cầu vàng như một phim hoạt hình xuất sắc nhất…
Phim Ngựa chiến của Spielberg cũng vừa được công chiếu từ lễ Giáng sinh vừa qua và hiện được đề cử vào 6 giải Oscar. Phim dựa trên cốt truyện tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Anh Michael Morpurgo, xuất bản lần đầu ở “hòn đảo sương mù” năm 1982 và vở kịch cùng tên, được dựng tại London năm 2007. Hiện nay phim Ngựa chiến đang được đề cử vào giải Oscar ở phần phim hay nhất…
Dự kiến vào cuối năm nay, Spielberg sẽ cho ra mắt tiếp một tác phẩm mới, bộ phim về Tổng thống Mỹ thứ 16 Abraham Lincoln. Ông đã cho bấm máy bộ phim này từ tháng 9/2011.
Trong tương lai gần, Spielberg dự định sẽ làm phim Robopocapypse vào năm 2013 và Giữa các vì sao vào năm 2014.
Ra phim là hốt bạc
Ở
Bằng tài năng và trí tuệ hiếm có của mình, Spielberg đã gặt hái được tất cả những danh và lợi mà
 |
Năm 1975, khi còn chưa tới tuổi tam thập (ông sinh năm 1946), Spielberg bằng bộ phim mới chỉ là thứ hai của mình Hàm cá mập (dựa theo tiểu thuyết của Peter Benchley) đã mở ra một kỷ nguyên mới ở
Sự nghiệp điện ảnh mà Spielberg đã gây dựng được trong gần 40 năm qua cực kỳ đồ sộ. Năng suất làm việc của ông luôn ở mức đỉnh cao, thậm chí có năm ông còn cho ra mắt liền hai tác phẩm lớn (như Danh sách Schindler và Công viên kỷ Jura). Spielberg đã tạo nên không chỉ một bộ phim được đánh giá là ăn khách nhất ở thời điểm chúng được phát hành, thí dụ như Hàm cá mập ở những năm 70 của thế kỷ trước hay E.T. người ngoài hành tinh (1982), hoặc Công viên kỷ Jura (1993)…
Không chỉ quan tâm tới đề tài khoa học viễn tưởng rất đắc dụng trong việc tạo nên các bộ phim bom tấn, Spielberg còn là một nghệ sĩ rất có trách nhiệm xã hội và đã cho ra đời khá nhiều những tác phẩm chất lượng cao về nạn diệt chủng người Do Thái (Bản danh sách của Schindler, 1993), thảm trạng nô lệ (Amistad, 1997), chiến tranh (Giải cứu binh nhì Ryan, 1998) hay chủ nghĩa khủng bố (Munich, 2005)…
Tính cho tới nay, các bộ phim của Spielberg đã mang lại doanh thu lên tới hơn 3 tỉ USD… Tuy nhiên, khó ai có thể nghĩ rằng, Spielberg trong lúc làm phim đã quá quan tâm tới thị hiếu sáng nắng chiều mưa của công chúng để mà chiều. Người ta chỉ có thể đoán rằng vị trưởng lão điện ảnh này hình như có một ăngten nội tâm rất thính nhạy nào đó cho phép ông nhận biết được những điểm nhạy cảm trong nhận thức tập thể của cộng đồng nhân loại trên trái đất, ngay cả khi ông làm phim khoa học viễn tưởng về người tới từ hành tinh khác!
Rất khó là đằng khác
Trong một lần trả lời phỏng vấn, Spielberg đã tiết lộ bí quyết làm việc của ông với các diễn viên để có được những bộ phim thành công: “Tôi luôn luôn làm cho các diễn viên trở thành đồng tác giả, đối tác của mình. Tôi không dạy họ những gì họ làm. Tôi đặt cho họ các câu hỏi: anh hay chị nghĩ gì về chuyện này hay chuyện khác? Anh hay chị định đi đâu, đã chuẩn bị món gì từ tối? Làm đạo diễn không phải là chỉ bảo: anh hãy đi sang trái, chị hãy về bên phải. Cách làm đạo diễn tốt nhất là ta cùng suy nghĩ với diễn viên, làm sao để tạo nên cảm xúc hay nhất, diễn giải ý tưởng như thế nào…”.
- PV: Ông từng tạo cảm hứng cho không chỉ một thế hệ các đạo diễn trẻ và bây giờ không còn trẻ nữa. Thế đạo diễn nào đã tạo cảm hứng cho ông?
- Spielberg: Lúc nào cũng có người tạo cảm hứng cho tôi! Như Paul Thomas Anderson, Alexander Payne, Steve Sonderbergh… Chúng tôi luôn luôn tạo cảm hứng cho nhau. Khi tôi phải xem một bộ phim dở, tôi muốn bỏ ngay nghề điện ảnh. Nhưng nếu tôi được xem một bộ phim hay thì tôi bỗng muốn tới trường quay ngay ngày mai. Điều khủng khiếp nhất đối với tôi là một bộ phim tồi. Thế nhưng, thật may là luôn luôn có ai đó làm ra được những bộ phim hay có thể tạo cho tôi cảm hứng. Nếu ta có lòng đố kị, ghen ăn tức ở thì ta sẽ tự đánh mất của mình cơ hội học được cái gì đó mới mẻ và tự mình phát triển thêm lên.
Đối với tôi không có niềm vui nào lớn hơn bằng niềm vui khi có những người sau khi xem phim của tôi rồi đi vào ngành công nghiệp điện ảnh. Tôi ít muốn nhất chuyện những người trẻ lại theo gót chân tôi, lặp lại những gì tôi đã làm. Họ cần phải tạo ra giọng nói riêng của mình. Tất cả những gì tôi có thể làm, đó là tìm những người trẻ tài năng, cho họ cơ hội để trở thành người dựng phim, người quay phim hay tác giả kịch bản phim… Tôi tốn nhiều thời gian cho việc tìm kiếm những tài năng mới, nhưng tôi không phải là vị giáo sư trên giảng đường, cũng không phải là nhà truyền giáo đi rao giảng những chân lý mà chỉ mình tôi được biết. Tôi giúp họ tự tìm hiểu xem họ đích thực là ai. Và trình bày cho những người khác thấy.
- Ông tự đánh giá mình với tư cách một nghệ sĩ như thế nào?
- Tôi thích làm việc theo nhiều kiểu khác nhau. Và tôi hy vọng rằng, tôi đa diện. Những gì mà tôi làm không thể xếp vào những khuôn vàng thước ngọc. Tôi thích tham gia các chủ đề khác nhau. Thí dụ, khi nhớ ra rằng tôi có 8 con ngựa và con gái tôi là nhà vô địch trong môn thể thao cưỡi ngựa, tôi mới quyết định rằng, tôi có thể làm phim Ngựa chiến.
- Liệu ông có nghĩ về mình với sự tự thán phục không? Dù chỉ một chút ít thôi? Dẫu sao thì một sự nghiệp sáng chói như của ông cũng có thể cho phép ông làm thế?
- Nếu tôi là như thế thì chắc tôi sẽ trở nên tẻ nhạt đến mức ruồi cũng chẳng buồn đậu nữa. Tôi không bao giờ tự thán phục mình cả. Tôi xa lạ với cảm giác đó. Tôi chỉ luôn luôn thấy biết ơn. Lúc nào cũng vậy. Tôi thuộc về nhóm người luôn tự hỏi mình: Vì sao tôi lại ngồi ở đây? tại sao lại như thế? chuyện gì đã xảy ra? Thường là tôi bận đến nỗi không có thời gian để ngoái lại phía sau. Tôi không bao giờ đọc những gì người ta viết về mình cả. Có thể nếu sau này có thêm thời gian rảnh thì có lẽ tôi sẽ đọc chút ít về mình.
- Ông có một mối quan hệ đặc biệt với khán giả. Khi ông định làm một bộ phim mới thì ông có dự đoán trước mối quan tâm của khán giả không? Ông có nghĩ tới việc ông sẽ làm khán giả thích thú không?
- Không, không phải lúc nào tôi cũng nghĩ về khán giả như thế. Khi tôi dựng một tác phẩm lịch sử, tôi thậm chí là còn không hy vọng nó sẽ có khách tới xem. Vậy nên nhìn từ một góc độ nào đó, làm thế là một sự giải thoát. Tôi chỉ phải kể chuyện với một sự cẩn thận tối đa và không phải lo lắng đến việc thiếu kịch tính để khán giả phải nhảy dựng lên trên ghế. Tôi đã cảm thấy như thế khi làm phim Amistad năm 1997, Bản danh sách của Schindler và bây giờ, khi đang làm phim Abraham Lincoln. Nhưng khi tôi làm một bộ phim như Tintin thì tôi cũng tự là khán giả và tôi dựng phim cho chính mình, người đang ngồi trong phòng xem. Khi tôi làm phim Indiana Jones, tôi ngồi trong phòng khán giả chứ không phải ngồi sau máy quay phim. Bạn có hiểu tôi nói gì không? Trong lúc làm phim Bản danh sách của Schindler, tôi không giây phút nào nghĩ tới khán giả, cả vì tôi không đợi người khán giả đó sẽ tới vì chủ đề của bộ phim. Nhưng thật may là tôi đã nhầm. Những người đã đồng cảm đã nhiều hơn là tôi có thể mong đợi. Vậy đấy!
- Nếu ông có được phép mầu để biến mình trở về với thời đã có hơn 30 năm trước, khi xuất hiện “Hàm cá mập”, thì liệu ông sẽ nói với anh chàng đạo diễn trẻ trung Steven Spielberg về những gì đang chờ đợi anh ta, những gì mà anh ta phải chuẩn bị đón nhận?
- Nếu tôi nói với anh chàng trẻ tuổi đó rằng anh ta sẽ có 7 người con, anh ta chắc sẽ chẳng buồn ngồi dậy khỏi giường. Ông đùa đấy à? 7 đứa con thì còn làm được việc gì? Nhưng thế đấy, tôi đây, đang đứng trước anh đây. Một người may mắn! Lại có rất nhiều công việc. Nói chung tôi có thể chỉ làm một việc trong giai đoạn này nhưng lại trông như đang làm hai ba việc cùng một lúc. Nhưng đôi khi cũng gặp phải khó khăn đến nỗi đối với kẻ thù mình cũng không nỡ mong cho hắn phải chịu như vậy. Thế nhưng, trông tôi lúc nào cũng như thể mọi việc đối với tôi đều rất dễ dàng và tôi chỉ toàn gặp thắng lợi mà thôi…
