Bí quyết mang tên Guus Hiddink

Trên đấu trường Euro 2008 ở Áo và Thụy Sĩ đã diễn ra một điều kỳ diệu: Đội tuyển Nga, vốn không được đánh giá cao trên "lục địa cũ" và đã thua ngay trận đầu tiên trước đội tuyển Tây Ban Nha với tỉ số cách biệt quá lớn (1-4), đã lọt được vào bán kết sau khi loại không chỉ một "ông lớn túc cầu" như đội tuyển Thụy Điển (2-0), đội tuyển Hy Lạp, vô địch châu Âu năm 2004 (1-0) hay dội tuyển Hà Lan

(3-1)... Mặc dù lại phải thua đội tuyển Tây Ban Nha thêm một lần nữa (0-3) nên không được lọt vào trận chung kết nhưng những gì các chàng Ivan đã làm được xứng đáng được gọi là kỳ tích dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên trưởng người Hà Lan Guus Hiddink vì đây là lần đầu sau thời "hậu Xôviết", đội tuyển Nga đi sâu được đến thế ở giải vô địch bóng đá châu Âu.

Ngay cả khi không nắm được ngôn ngữ bản địa, Guus Hiddink vẫn có thể mau chóng tìm được tiếng nói chung với các cầu thủ ở đội mà ông có nhiệm vụ huấn luyện theo hợp đồng. Andrey Ashavin, một trong những ngôi sao sáng chói nhất của đội tuyển Nga tại Euro 2008, nhận xét:

- Điều khác biệt giữa Advocaat (HLV người Hà Lan của CLB Nga Zenit) và Hiddink với đại đa số các huấn luyện viên Nga là ở chỗ: với hai huấn luyện viên Hà Lan này, tất cả các thành viên trong đội đều ở cùng nhau. Trong sinh hoạt không có phân chia cầu thủ chính thức và cầu thủ dự bị. Cầu thủ dự bị nào cũng có thể tới  gặp huấn luyện viên với những yêu cầu mang tính sinh hoạt và anh ta cũng sẽ được đối xử bình đẳng như với cầu thủ chủ đạo trong đội hình chính thức. Đấy là thêm một lý do khiến cho mọi cầu thủ Nga khi đều vui sướng nhận lời mời vào đội tuyển do ông Hiddink dẫn dắt.

Thời trẻ, Hiddink đã là cầu thủ đầu tiên ở Hà Lan đi giày trắng đá bóng (đôi giày này được Hiddink mang về từ Mỹ, nơi ông đã thi đấu trong giải NASL). Tất nhiên là khi đó Hiddink đã bị nhạo báng không ít bởi các huấn luyện viên và giới phóng viên nhưng ông vẫn không từ bỏ sở thích mang tính biểu tượng của mình (có thể là kì dị trong con mắt xã hội Hà Lan thuở ấy). Và trở hành huấn luyện viên, Hiddink vẫn thích nhìn thấy trong các cầu thủ một tính cách cứng cỏi, có bản sắc, không a dua theo dư luận.

Trong khoảng thời gian kéo dài tới 10 năm, khi Hiddink là cầu thủ của câu lạc bộ nửa chuyên nghiệp De Graafschap, ông còn dạy thể dục thể thao trong trường  phổ thổng dành cho trẻ em bị thiểu năng trí tuệ. Có lẽ chính khi đó vị huấn luyện viên người Hà Lan này đã học được tính nhẫn nại và  kiên trì trong giao tiếp với các cầu thủ.

Trong làng túc cầu Nga cho tới giờ vẫn lưu truyền giai thoại về câu nói của ông Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Nga (RFS) Vitali Mutko trước Hiddink sau trận đội tuyển Nga thua đội tuyển Israel: "Ôi, ông Guus ơi, hóa ra ông không phải là nhà ảo thuật như tôi đã tưởng!".

Theo báo Komsomolskaya Pravda, khi trả lời phỏng vấn, trước những câu hỏi không mấy dễ chịu liên quan tới công việc của ông, Hiddink  không phản ứng một cách nóng nảy mà rất từ tốn và chi tiết lý giải tính lô gích trong các hành động của mình. Chính điều này làm cho các phóng viên dù có thể chưa hẳn đã đồng tình với cách lập luận của Hiddink nhưng cũng phải thầm tấm tắc trước tác phong chuyên nghiệp cao cấp và tư duy lành mạnh không bao giờ tự cho mình lúc nào cũng phải của ông. Ông luôn đủ tỉnh táo để thừa nhận và phân tích những sai lầm của mình. Ông không bao giờ ngạo nghễ coi mình như "thiên sứ".

Trong một cuộc phỏng vấn, phóng viên hỏi ông Hiddink:

- Tôi được biết rằng, trước trận đấu với đội tuyển Estonia, ông Mutko đã có một bài phát biểu dài lê thê trước các cầu thủ trong phòng thay quần áo, đến mức ông phải lịch thiệp yêu cầu ông Mutko mau rời khỏi đó. Chuyện này có thực không?

Ông Hiddink đã trả lời:

- Đúng vậy, đó là sự thật. Ngài Chủ tịch RFS tràn đầy nhiệt huyết. Trong bóng đá quốc tế có một quy ước bất thành văn là trong vòng một tiếng rưỡi trước trận đấu, Chủ tịch chỉ nên nói với các cầu thủ một câu: "Chúc may mắn!" rồi rời khỏi phòng thay quần áo, để các cầu thủ có thể tập trung vào thi đấu. Nhưng ngài Mutko lại tràn trề nhiệt huyết đến mức cứ chốc chốc lại quay vào phòng thay quần áo. Và tất nhiên là tới một thời điểm nào đó, tôi phải lịch thiệp mời ông ấy rời khỏi đó để các cầu thủ tập trung vào việc chuẩn bị cho trận đấu sắp tới. Tự họ cũng biết được là mình cần phải làm gì.

Phóng viên hỏi tiếp:

- Thế có đúng không giai thoại về việc sau trận đấu với đội tuyển Israel, ông Mutko đã nói với ông: "Ôi, ông Guus ơi, hóa ra ông không phải là nhà ảo thuật như tôi đã tưởng!".

- Việc đó cũng là sự thật, - ông Hiddink hơi mỉm cười, -  Tôi không rõ bằng cách nào mà ông biết được chuyện này vì tôi luôn chủ trương không để những việc như thế lộ ra ngoài. Nhưng tôi là người trung thực, tôi không muốn nói dối và nếu ông đã hỏi thì tôi trả lời rằng, chuyện ấy quả thực là như thế. Tôi chưa bao giờ nói và chưa bao giờ cho rằng mình là nhà ảo thuật. Tôi chỉ từng nói rằng, chúng tôi phải làm việc hết mình tận tụy để vượt ra khỏi vị trí thấp mà chúng tôi đang bị rơi vào.

Phần trả lời phỏng vấn này của ông Hiddink quả thực đã làm ông Mutko phật ý. Bất cứ một huấn luyện viên người Nga nào nói như vậy chắc đã bị loại ra khỏi cuộc chơi ngay lập tức. Tuy nhiên, Hiddink là một ngoại lệ.

Mặc dầu ông Mutko đã không kiềm chế được mình và đã tung ra khá nhiều lời bình giận dữ về đoạn phỏng vấn trên nhưng từ đó trở đi, ông cũng ít ra ra vào vào phòng thay quần áo của các cầu thủ Nga trước mỗi một trận thi đấu quan trọng. Và sau Euro 2008, cũng chính ông Mutko đã là người đầu tiên đưa ra thông tin rằng, huấn luyện viên trưởng đội tuyển bóng đá Nga đã gia hạn hợp đồng và sẽ ở lại vị trí này tới năm 2010… Mất lòng trước, được lòng sau!

Sau khi nhận trọng trách làm huấn luyện viên trưởng đội tuyển Nga, phân tích kỹ lưỡng tình hình, Hiddink quyết định trẻ hóa một cách mạnh mẽ đội hình. Và gọi ngay một lúc 5 cầu thủ còn rất trẻ tập trung luyện tập ở Sochi và Skopie, mặc dù lúc đó họ còn chưa mấy thể hiện được hết mình ngay cả ở giải vô địch nội địa Nga. Hiddink lý giải:

- Sự cần thiết của những lời mời như thế là điều tôi không hề hoài nghi chút nào cả, việc này đã được thử nghiệm trong công việc của tôi ở các quốc gia khác. Quá trình từ từ đổi mới thành phần đội tuyển cần phải là công việc diễn ra hằng ngày. Trong vòng đấu loại của  Euro 2008, nhóm mà đội tuyển Nga tham gia rất phức tạp mà việc vượt qua được nó sẽ là một thành tựu  tuyệt vời. Nhưng dù sao cũng không được thỏa mãn với kết quả đó. Trong trường hợp xấu nhất chúng ta có thể sẽ không lọt vào vòng chung kết Euro 2008 nhưng đội tuyển không được giẫm chân tại chỗ trong quá trình phát triển của mình.

Tôi hy vọng rằng cho tới trước Euro 2008 trong số các cầu thủ chủ chốt của đội tuyển sẽ có thêm vài ba gương mặt trẻ và tới giai đoạn đấu loại cho Wordl Cup 2010 những cầu thủ đó sẽ tự tin ở bản thân mình. Để xây dựng đội tuyển cho giải vô địch thế giới ở Nam Phi thì điều đó sẽ rất hữu ích.

Cũng trong thời gian đó, số lượng các "cựu binh" trong đội tuyển không ngừng giảm đi sau từng trận đấu. Hiddink không khuếch trương ý định sẽ trông cậy một cách toàn diện chứ không phải từng phần vào thế hệ mới nhưng trong thực tế, điều này đã diễn ra. Đặc biệt bất ngờ là sự nguội lạnh của ông đối với người mới đây còn là đội trưởng đội tuyển Nga, danh thủ Aleksey Smertin.

Trước những trận đấu quan trọng của vòng đấu loại, đội tuyển Nga có cuộc gặp giao hữu với đội tuyển Ba Lan ở Moskva. Một ngày trước trận đấu đã xảy ra một việc như sét đánh: hậu vệ chủ chốt Sergey Ignashevich tới khách sạn tập trung muộn và lập tức bị ông Hiddink trả về. Hóa ra là trước đó, anh hậu vệ này đã gọi điện đến báo là anh có thể sẽ tới muộn nhưng anh đã được trả lời là không thể làm như thế được. Nếu còn có cầu thủ nào cảm thấy trận giao hữu với đội tuyển Ba Lan không phải việc quá quan trọng thì sau sự cố với Ignashevich đã buộc họ phải hiểu: đã qua thời có thể vô tự lự muốn gì làm nấy. Có quá nhiều việc quan trọng cần làm trong tương lai gần để huấn luyện viên không để ý tới những chi tiết tưởng như không quá quan trọng.

Liệu ông Hiddink có thể nhắm mắt làm ngơ việc đi muộn của Ignashevich không? Quá đơn giản, đặc biệt nếu tính đến vai trò quan trọng trong không chỉ tuyến phòng thủ mà cả trong đội hình đội tuyển của hậu vệ đến từ câu lạc bộ quân đội CSKA này. Nhưng huấn luyện viên người Hà Lan đã lập ra quy tắc chung cho tất cả, không để cho ngôi sao nào được coi mình là ngoại lệ!

Còn một thủ pháp nữa rất hiệu quả của ông Hiddink: đó là sự cởi mở tuyệt đối vô tiền khoáng hậu. Đối với đội tuyển Nga, thường quen với tình trạng "bí mật tập luyện", việc mời tất cả những ai muốn thì tới tận căn cứ huấn luyện "tận mục sở thị" một số ngày đội tuyển luyện tập đã là một  điều có vẻ như không tưởng…

Tất cả những bí quyết trên đã giúp ông Hiddink đưa đội tuyển Nga lần đầu tiên trong lịch sử đương đại lọt được vào vòng bán kết Euro-2008. Và ngày 20/8 tới, đội tuyển Nga sẽ gặp lại đội tuyển Hà Lan ở Moskva, trận đấu quốc tế đầu tiên ở thời "hậu Euro". Các chàng Ivan sẽ phải chứng minh rằng, chiến thắng của họ trước đội tuyển Hà Lan tại Euro 2008 không phải là tình cờ mà là kết quả tất yếu của quá trình khổ luyện  tài hoa dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên người Hà Lan Guus Hiddink