Những xu hướng công nghệ năm 2015: Cái tên nào hứa hẹn sẽ bùng nổ?

Theo đó, diễn biến của năm 2015 được mô tả với các góc nhìn sắc sảo, cùng nhiều xu hướng có thể làm thay đổi cả thế giới. Đó là trí tuệ nhân tạo tiếp tục được phát triển mạnh mẽ, hay công nghệ nano, định vị chính xác và kết nối không dây trở nên phổ cập. Cuộc sống con người sẽ trở nên “điện tử hóa” khi Internet lấn sâu vào mọi lĩnh vực. Và nhiều khả năng, ảo… sẽ thành thật.

Trong năm 2014, một chương trình máy tính có tên Eugene Groostman vượt qua phép thử Turing (một bài kiểm tra khả năng trí tuệ của máy tính). Nó có khả năng nói chuyện như con người, thậm chí khiến người đối diện tưởng rằng họ đang nói chuyện với người thật. Tuy nhiên, đây lại là nguồn cơn gây tranh cãi nhiều nhất trong thế giới khoa học cuối năm 2014.

Có những nhà khoa học cho rằng khi trí tuệ nhân tạo phát triển một cách hoàn thiện thì có thể là dấu chấm hết cho loài người, nhưng cũng có nhiều người ủng hộ sự phát triển của trí tuệ nhân tạo vì những lợi ích to lớn mà nó đem lại.

Mặc dù vậy tương lai mà trí tuệ nhân tạo có khả năng đe dọa tới con người còn rất xa. Tùy thuộc vào cách thức sử dụng của con người mà trí tuệ nhân tạo có thể làm thay đổi thế giới theo hướng tích cực hoặc tiêu cực.

Trong năm 2015, các dự án trí tuệ nhân tạo có thể làm thay đổi thế giới khoa học công nghệ chính là cuộc cách mạng xe không người lái, và các ứng dụng trợ lý ảo. Đặc biệt nhất, công ty phát triển trí tuệ nhân tạo DeepMind (Anh) đang phát triển một dự án tái tạo bộ não con người với các tế bào thần kinh bằng silicon và tín hiệu điện mã hóa.

Nhờ trí tuệ nhân tạo mà robot và các hệ thống máy tính sẽ trở nên “cực kỳ thông minh”. Chúng sẽ xuất hiện trong dây chuyền sản xuất giúp tăng sản lượng hàng hóa một cách ấn tượng, hoặc đóng vai những người giúp việc hữu ích trong từng gia đình. Việc sử dụng robot thay thế người lao động sẽ phát triển và làm thay đổi hoàn toàn ngành công nghiệp thế giới. Amazon là một trong những công ty đầu tiên ứng dụng robot tự động vào dây chuyền vận chuyển hàng hóa. Họ có các cánh tay máy Robo-Stow tự động lấy các kiện hàng và sắp xếp chúng trên giá, cùng với robot Kiva với khả năng vận chuyển hàng hóa một cách tự động và chính xác đến điểm cần đến.

Cải thiện công nghệ pin

Trong khi các hãng sản xuất chạy đua sức mạnh phần cứng thì dung lượng sử dụng pin vẫn đang bị giới hạn, khiến cho sức mạnh tổng thể của các thiết bị di động chưa thể so sánh với máy tính. Chỉ khi nào dung lượng pin được cải thiện thì lúc đó các thiết bị di động mới có thể thay thế hoàn toàn các thiết bị công nghệ khác. Trong năm 2015, những nghiên cứu khoa học mới có thể dẫn đến đột phá trong công nghệ pin, thông qua hai hướng chính: sạc cơ năng và sạc không dây.

Công nghệ sạc cơ năng cho phép thu gom năng lượng từ chuyển động của mọi thứ, kể cả những chuyển động nhẹ nhàng. Khi một người đi bộ, sự va chạm của gót giày với mặt đất và sự uốn cong đế giày có thể tạo ra năng lượng để sạc pin.

Từ tháng 9/2014, tại thành phố New York xuất hiện các trạm sạc pin công cộng dùng năng lượng của khách bộ hành (người qua lại đạp lên các tấm thu năng lượng). Có ý kiến cho rằng bộ thu năng lượng chuyển động của cơ thể đủ nhỏ gọn để đeo trên người sẽ xuất hiện trong năm 2015 và được tích hợp vào điện thoại trong năm 2016.

Công nghệ sạc không dây cũng hứa hẹn sẽ có nhiều đột phá mới trong năm 2015, dù đã xuất hiện từ rất sớm nhưng chưa thực sự đem lại hiệu quả và sự tiện lợi cho người sử dụng. Intel là một trong những công ty đang nghiên cứu công nghệ sạc không dây dựa trên hiện tượng cộng hưởng từ. Và trong năm 2015, con người sẽ có nhiều hơn những thiết bị di động với dung lượng pin được cải thiện, và coi việc sạc pin không phải là gánh nặng nhờ công nghệ sạc không dây.

Tiến tới “cuộc sống số”

Hãng phân tích Gartner dự đoán, trong năm 2015, các thiết bị đeo trên người sẽ thúc đẩy dịch vụ y tế số phát triển. Phía sau đó là một ngành công nghệ mới đòi hỏi mạnh mẽ nguồn nhân lực mới: Công nghệ xử lý dữ liệu y học quy mô lớn. Từ đây, các bệnh viện sẽ “hoạt động điện tử”, với trên 65% tương tác với tổ chức sức khỏe sẽ được thực hiện thông qua các thiết bị di động vào năm 2018. Khi đó, người sử dụng dịch vụ y tế sẽ tiếp cận các ứng dụng, thiết bị kiểm tra tình trạng và khám sức khỏe từ xa, thậm chí là dịch vụ chăm sóc ảo.

Đối với doanh nghiệp, đó sẽ là sự lên ngôi của giao tiếp trực tuyến qua các phòng chat. Bên trong doanh nghiệp, các nhân viên sẽ hướng đến các hoạt động thể dục “online” với đồng nghiệp - cứ 5 nhân viên sẽ có một người tham gia vào một chương trình thể dục thể thao được doanh nghiệp tài trợ. Khi đó, các chương trình, thiết bị và ứng dụng hỗ trợ doanh nghiệp, nhân viên và nhóm thể dục sẽ trở thành một hiện tượng lớn. Mức ngân sách của các doanh nghiệp dự kiến dành cho việc này lên tới 200 triệu USD vào năm 2015, tăng 30% so với năm 2014.

Ngoài ra, sự phát triển như vũ bão của mạng xã hội khiến thương mại điện tử sẽ nở rộ. Càng ngày càng có nhiều công ty muốn chú trọng đến các chiến dịch quảng cáo với quy mô lớn, và sẵn sàng chi mạnh tay vào marketing điện tử, dao động ở mức 9-11% tổng nguồn thu. Tuy nhiên, con số này sẽ còn tăng lên, dự đoán rơi vào khoảng 15-20% năm 2017. Nhìn chung, đây là xu hướng nhiều tiềm năng, cho phép con người hi vọng vào sự phát triển vượt bậc của công nghệ giúp cuộc sống trở nên tươi đẹp hơn.

Khai thác những tiềm năng còn bỏ ngỏ

Công nghệ nano là một lĩnh vực còn rất mới mẻ và vẫn chưa được khai thác hết các ứng dụng. Một trong những lĩnh vực mà công nghệ nano có thể tạo đột phá trong năm 2015 chính là y học. Các bác sĩ đã tiến hành thử nghiệm việc sử dụng các hạt nano để đưa thuốc đến đúng các bộ phận “mắc bệnh” trong cơ thể, giúp tăng hiệu quả điều trị nhiều bệnh nan y, thậm chí có thể giúp ngăn ngừa và tiêu diệt tận gốc tế bào ung thư.

Trong năm 2015, công nghệ này sẽ được thử nghiệm lâm sàng trên người trước khi xin giấy phép của Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA). Một ứng dụng đột phá khác của công nghệ nano là vật liệu. Với các ống nano siêu nhỏ, các nhà khoa học có thể tạo ra các loại vật liệu siêu bền với trọng lượng siêu nhẹ, những bề mặt không thấm nước hay thậm chí có thể tự làm sạch. Các vật liệu thông minh này vẫn đang trong quá trình thử nghiệm, tuy nhiên sang năm 2015 sẽ có rất nhiều dự án như vậy được triển khai trong thực tế.

Công nghệ định vị chính xác cũng sẽ được ứng dụng rộng rãi. Vị trí của người dùng điện thoại bên trong một tòa nhà đang được thực hiện bằng công nghệ “Bluetooth năng lượng thấp” (BLE). Cửa hàng Apple lớn nhất tại New York có khoảng hai mươi bộ thu phát sóng BLE để xác định vị trí của mọi khách hàng trong cửa hàng.

Hệ thống thu phát BLE thay thế vai trò “vệ tinh GPS”, cho phép xác định chính xác vị trí người dùng điện thoại, sai lệch khoảng 10cm. Không chỉ bên trong những cửa hàng, công nghệ định vị chính xác mở ra nhiều loại tiện ích mới, kể cả ở ngoài trời, chẳng hạn trong việc tổ chức sự kiện và trò chơi thực địa.

Cuối cùng, năm 2015 sẽ là năm của NFC - công nghệ cho phép hai thiết bị điện tử tự động kết nối (không dây) với nhau và truyền dữ liệu cho nhau ở khoảng cách ngắn hơn 4cm, dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ. Công nghệ NFC giúp điện thoại lấy thông tin khi đặt gần vật thể nào đó có gắn thẻ đặc biệt, gọi là thẻ NFC. Ứng dụng công nghệ NFC vào cơ chế thanh toán bằng điện thoại là điều được chờ đợi nhiều nhất nhưng chưa thể trở thành thực tế phổ biến.
Với sự kiện Apple lần đầu tiên đưa công nghệ NFC vào iPhone đời mới để dùng cho dịch vụ thanh toán Apple Pay, nhiều người cho rằng 2015 sẽ là “Năm của NFC”.

Ranh giới giữa ảo và thật

Đồng tiền kỹ thuật số (hay tiền ảo, như Bitcoin) ngày càng phổ biến. Điều này không hẳn là dự báo, mà là sự kéo dài của hiện tại. Khác với tiền giấy, tiền ảo không thể được in ra theo nhu cầu quốc gia và có thể chia nhỏ vô hạn. Nước Mỹ không xem Bitcoin là tiền, nhưng chính thức công nhận Bitcoin là một loại tài sản. Do vậy, Bitcoin đang tiến đến vai trò của vàng. Google, Amazon và Apple đã chấp nhận có mức độ việc thanh toán bằng Bitcoin trong năm 2014.

Trong tháng 12/2014, Microsoft cũng chấp nhận Bitcoin trong việc thanh toán cho Xbox và Windows Store. Microsoft chưa chấp nhận dùng Bitcoin để thanh toán khi mua sản phẩm và dịch vụ của chính Microsoft. Dù chỉ mới được chấp nhận ở mức hạn chế, tiền ảo đã trở thành phương tiện thanh toán “thực”, không phải là “ảo”.

Trong khi đó, nhiều chuyên gia dự đoán, thực tế ảo sẽ luôn luôn… ảo. Các thiết bị thực tế ảo (virtual reality) chỉ được dùng trong lĩnh vực giải trí, không có vai trò gì trong giao tiếp xã hội, bất kể Mark Zuckerberg - người sáng lập Facebook - đầu tư mạnh vào công nghệ thực tế ảo.

Facebook đã mua lại hãng Oculus để xúc tiến quá trình đưa kính thực tế ảo Oculus Rift ra mắt thị trường vào cuối năm 2015 với niềm tin sản phẩm này sẽ là yếu tố then chốt để phát triển công nghệ thực tế ảo ở tương lai. Thương vụ này khiến nhiều người khẳng định Facebook sẽ đi vào thời kỳ thoái trào và lụi tàn vì mô hình kinh doanh của Facebook chỉ là “ảo”, không “thực” như Apple. Tuy nhiên, tiên đoán về sự phát triển của một doanh nghiệp thường thiên về thị hiếu cá nhân, và phải chờ thời gian mới kiểm chứng được…