Cuộc đua tìm sự sống ngoài hành tinh trên “trái đất 2.0”

• Hành tinh thứ 9 gấp 10 lần Trái Đất?
• Phi công trẻ tuổi nhất bay một mình vòng quanh trái đất
• "Người ngoài hành tinh" xâm lược trái đất lấy tài nguyên?

Các tín hiệu vô tuyến dường như có nguồn gốc từ ngôi sao HD 164595 thuộc chòm sao Hercules, cách Trái đất khoảng 95 năm ánh sáng. Theo một báo cáo của nhóm chuyên gia nghiên cứu tại Tổ chức Centauri Dreams, kính thiên văn vô tuyến RATAN-600 ở Zelenchukskaya (Nga) đã thu nhận được tín hiệu lạ lần đầu tiên vào ngày 15/5 năm ngoái.

"Cuộc chiến" tìm kiếm sự sống trong vũ trụ ngày càng nóng khi bộ ba nhân vật nổi tiếng thế giới gồm Giám đốc Điều hành Facebook Mark Zuckerburg, doanh nhân tỉ phú người Nga Yuri Milner và nhà vật lý Stephen Hawking tiết lộ kế hoạch tìm kiếm sự sống ngoài hành tinh trên "Trái đất 2.0" - một hành tinh giống Trái đất và cũng ở khoảng cách gần với Trái đất hơn cả.

Thực tế tên chính thức của "Trái đất 2.0" là Proxima b, một hành tinh đá được cho là có đầy đủ những điều kiện tồn tại sự sống và chỉ cách Trái đất 4 năm ánh sáng. Theo nhiều nguồn tin, bộ ba này cùng đóng góp ngân sách trong một dự án tham vọng trị giá 100 triệu USD có tên "Breakthrough Listen", sử dụng các kính thiên văn mạnh nhất thế giới để lắng nghe những thông điệp của người ngoài hành tinh.

Những dấu hiệu lạ

Suốt hàng thập kỷ qua, con người đã lao vào cuộc đua tìm sự sống ngoài Trái đất. Mặc dù các bằng chứng cụ thể về sự sống ngoài hành tinh vẫn còn khá mơ hồ và chưa được khẳng định nhưng con người vẫn luôn kỳ vọng và bắt đầu hành trình khám phá trên những con tàu du hành vũ trụ. 

Những kỳ vọng đó không phải không có cơ sở khi Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) đã chính thức công bố những phát hiện chấn động từ hình ảnh chụp được trên mặt trăng Europa của sao Mộc, cho thấy tiềm ẩn dấu hiệu sự sống ở đây.

Ba người đàn ông thuộc nhóm những người giàu nhất và thông minh nhất thế giới hi vọng sẽ là những người đầu tiên tìm ra sự sống ngoài hành tinh: Yuri Milner, Mark Zuckerburg và Stephen Hawking.

Theo đó, các nhà khoa học của NASA đã phát hiện một luồng hơi nước bốc lên từ bề mặt mặt trăng Europa. Mặt trăng Europa của sao Mộc có đường kính khoảng 3.057 km, nhỏ hơn mặt trăng của Trái đất. Vật thể 4,5 tỷ năm tuổi này có bề mặt đóng băng.

Các nhà khoa học từ lâu suy đoán có thể có đại dương ở đây. Việc tìm thấy luồng hơi nước là một phát hiện quan trọng, đồng nghĩa với việc có thể khám phá ra đại dương trên Europa và tìm kiếm các hóa chất hữu cơ, thậm chí là dấu hiệu của sự sống bắt nguồn từ đó mà không cần đào sâu vào lớp băng.

Trong những nỗ lực mới nhất, giới khoa học đang tập trung nghiên cứu HD 164595 vì nó tương tự Mặt trời và có ít nhất một hành tinh "giống Trái đất" quay quanh quỹ đạo. Nhiệt độ trung bình của HD 164595 nhỉnh hơn -261.15°C, và ngôi sao này có tuổi đời nhỏ hơn Mặt trời gần 100 triệu năm. Một số chuyên gia nhận định có thể vẫn còn những hành tinh khác, chưa được phát hiện quanh HD 164595.

Theo đó, sự gia tăng đột biến các tín hiệu vô tuyến phát đi từ ngôi sao này nhiều khả năng là kết quả của một hiện tượng tự nhiên, chẳng hạn như "thấu kính vi mô", trong đó trọng lực của ngôi sao làm tăng mạnh và hội tụ những tín hiệu từ nơi khác. Các chuyên gia nhấn mạnh phải theo dõi HD 164595 thường xuyên. Họ yêu cầu chương trình SETI (Tìm kiếm các sinh vật thông minh ngoài Trái đất) tìm hiểu kỹ lưỡng hơn xem liệu đây có phải là thông điệp của người ngoài hành tinh hay không.

SETI sẽ sử dụng hệ thống kính viễn vọng không gian Allen ở California (Mỹ) và đài thiên văn quang học Boquete SETI ở Panama theo dõi HD 164595. Khi tìm ra độ mạnh của tín hiệu, các nhà nghiên cứu cho biết, nếu xuất phát từ một nguồn phát đẳng hướng, nó nhiều khả năng thuộc nền văn minh Kardashev loại II. 

Nếu là tín hiệu chùm hẹp hội tụ vào hệ Mặt trời, nó sẽ thuộc nền văn minh Kardashev loại I. Thang Kardashev là một cách đo sự tiến bộ của các nền văn minh ngoài Trái đất, dựa vào mức năng lượng phát tỏa.

Trong đó, nền văn minh Kardashev loại I được gán cho các loài có khả năng thu thập mọi loại năng lượng sẵn có ở một ngôi sao lân cận, quy tụ và lưu trữ nó để thỏa mãn nhu cầu của các dân cư. Nền văn minh Kardashev loại II phát triển hơn, và có thể thu gom sức mạnh từ ngôi sao của nó.

Chạy đua không ngừng

Các chuyên gia đã tìm kiếm sự sống ngoài Trái đất trong suốt 6 thập kỷ qua, nhưng đến nay vẫn không có bất cứ tín hiệu nào về những nền văn minh khác ngoài vũ trụ. Để hỗ trợ cho công cuộc tìm kiếm sự sống ngoài Trái đất, mới đây Trung Quốc đã tiến hành xây dựng kính viễn vọng vô tuyến lớn nhất thế giới - mà theo lời quốc gia này, "sẽ dẫn đến những phát hiện nằm ngoài sức tưởng tượng của con người".

Với đường kính lên tới 500m, kính viễn vọng FAST tọa lạc giữa những ngọn đồi tại khu vực tỉnh Quý Châu đã tiêu tốn của Trung Quốc hàng trăm triệu USD, vượt qua đài quan sát Arecibo đặt tại Puerto Rico (có đường kính 300m) để trở thành kính viễn vọng lớn nhất thế giới - với diện tích gương phản xạ tương đương 30 sân bóng đá. Ngoài ra, so với Arecibo, FAST có độ nhạy mạnh gấp đôi và tốc độ khảo sát nhanh hơn 5-10 lần.

Với việc chính thức vận hành kính viễn vọng vô tuyến lớn nhất thế giới, Trung Quốc đã nêu bật tham vọng không gian ngày càng lớn và mong muốn tìm chỗ đứng trong cộng đồng khoa học quốc tế. Trung Quốc coi FAST là một trong những biểu tượng của thành tựu khoa học vũ trụ, và sẽ trở thành một trong những dự án kính viễn vọng tầm cỡ nhất thế giới trong nhiều thập kỷ tới.

Trung Quốc coi FAST là một trong những biểu tượng của thành tựu khoa học vũ trụ và sẽ trở thành một trong những dự án kính viễn vọng tầm cỡ nhất thế giới trong nhiều thập kỷ tới.

FAST sẽ sử dụng chảo parabol khổng lồ được cấu thành từ 4.450 tấm khác nhau cho mục đích nhận biết tín hiệu phát ra từ các ngôi sao, thiên hà cũng như dò tìm sự sống ngoài hành tinh. 

Bên cạnh đó, FAST cũng sẽ thăm dò những bước sóng từ rất xa ngoài vũ trụ. Trong một buổi thử nghiệm trước khi chính thức đi vào hoạt động, kính viễn vọng FAST đã phát hiện thành công những tia sóng điện từ phát ra từ một vụ nổ siêu tân tinh cách xa Trái đất khoảng 1.300 năm ánh sáng.

Ngoài Trung Quốc, cuộc đua tìm kiếm sự sống ngoài Trái đất càng thêm sôi động khi Giám đốc Điều hành Facebook Mark Zuckerberg, doanh nhân Nga Yuri Milner và nhà vật lý Stephen Hawking đang đầu tư vào dự án "Breakthrough Listen" trị giá 100 triệu USD. Dự án này sử dụng các kính thiên văn mạnh nhất thế giới để phát hiện các tín hiệu của sự sống từ hành tinh đá Proxima b, còn gọi là "Trái đất 2.0".

Trước đó, vào tháng 8/2016, các chuyên gia đã chính thức công bố bằng chứng về sự hiện diện của Proxima b - một hành tinh có bề mặt rắn cũng như khả năng xuất hiện đầy đủ điều kiện duy trì sự sống. Quan trọng hơn, hành tinh này có quỹ đạo xoay quanh cận tinh Proxima Centauri - ngôi sao chỉ cách 4 năm ánh sáng (40 ngàn tỉ km).

Dự án "Breakthrough Listen" hiện đã thu thập dữ liệu từ các hệ sao khác bằng cách sử dụng đài quan sát Green Bank ở Virginia (Mỹ) và đài quan sát thiên văn tự động Lick ở California. 

Từ đầu tháng 10/2016, đội ngũ dự án "Breakthrough Listen" bắt đầu tìm kiếm các tần số sóng radio khác với các âm thanh nền tự nhiên thông qua việc sử dụng đài thiên văn Parkes (Australia). Theo dự kiến, dự án này sẽ thu thập các dữ liệu trong vòng 10 năm từ các đài quan sát tối tân nhất trên thế giới.

Tỉ phú Milner chia sẻ, "Breakthrough Listen" bắt đầu chỉ vài tháng sau khi ông và giáo sư Stephen Hawking, nhận được sự hỗ trợ của Mark Zuckerburg, đã triển khai dự án Breakingthrough Starshot - một dự án nhằm phóng một tàu vũ trụ nhỏ tới sao Alpha Centauri trong vòng một thế hệ.

Tại thời điểm đó, 3 người hi vọng sẽ tìm thấy một hành tinh trong hệ Alpha Centauri. Sau khi thu thập được những dữ liệu đầu tiên về Proxima b, họ đã có mục tiêu xác định và chính thức theo đuổi sứ mệnh "Breakthrough Listen".

Trả lời phỏng vấn truyền thông, giáo sư Stephen Hawking hoàn toàn tin tưởng vào dự án này. Ông chia sẻ: "Khi nhìn lên các vì sao, tôi luôn tưởng tượng có người cũng đang nhìn lại chúng ta. Càng lớn, tôi càng bị thuyết phục bởi ý tưởng chúng ta không cô độc trong vũ trụ". Và đó cũng là lý do khiến Stephen King cho rằng, có thể con người sẽ tìm thấy "những người bạn ngoài hành tinh" trước khi họ tới được Trái đất…