Những mỹ nhân ciné: Hoang dại "Hiền cá sấu"
1. Nếu tôi làm một phép so sánh giữa "Hiền cá sấu" với người đàn bà phiên bản của "Hiền cá sấu", hay nói đúng hơn người đã tạo ra một "Hiền cá sấu" hoàn hảo trên màn bạc phim trường trong bộ phim nổi tiếng "Tội lỗi cuối cùng" của đạo diễn Trần Phương, tôi sẽ vô cùng ngạc nhiên vì không thể tìm đâu ra nét tương đồng, điểm chung giữa hai người mà là một này. Dẫu gương mặt ấy, môi, mắt, và ánh nhìn ấy, thì sao tôi vẫn thấy hai người thật khác xa nhau, như chưa hề lột xác hóa thân vào nhau.
"Hiền cá sấu" có một ngoại hình duyên đến "ghê người", đôi mắt hoang hoang, liều lĩnh, man dại nhưng cũng thật lẳng và rất tình. Một tính cách toát lên trên gương mặt ấy, dung nhan ấy man dại và phá cách kinh khủng. Những người yêu điện ảnh Việt Nam vào đầu những năm 1980, không ai là không biết tới bộ phim "Tội lỗi cuối cùng", trong đó nhân vật "Hiền cá sấu" xuất hiện và đóng đinh vào khán giả sự thuyết phục tuyệt đối.
Người đàn bà ngồi trước mặt tôi là diễn viên điện ảnh Phương Thanh, ngôi sao màn bạc sáng giá một thuở, người đã đạt tới đỉnh vinh quang của nghề nghiệp qua những vai diễn thành công vào loại bậc nhất của điện ảnh Việt Nam, người đã tạo ra một "Hiền cá sấu" thật nổi tiếng.
Thời gian không ưu ái cho bất kỳ ai, kể cả những minh tinh màn bạc nhan sắc đổ quán xiêu đình. Thế nhưng, người đàn bà ngồi trước tôi đã 50 tuổi, vẫn mắt ấy, môi ấy, nụ cười ấy và chị vẫn còn rất đẹp. Song điều khiến tôi ngỡ ngàng là vẻ đẹp của người đã sinh ra "Hiền cá sấu" không ngờ lại là một vẻ đẹp dịu dàng, thuần Việt đến như vậy.
Tôi đã phải kêu lên rằng: "Trời đất, khi chưa gặp chị, em hình dung chị phải khác lắm cơ, ít nhất cũng phải có ngoại hình man man và hoang dại như "Hiền cá sấu"". Phương Thanh cười dịu dàng. Chị nói khẽ: "Tại mình sinh ra để làm diễn viên mà. Làm diễn viên thì phải hóa thân vào nhân vật cho thật giống chứ".
Rồi giọng chị chùng xuống, một thoáng suy tư lặn vào ký ức. Chị thở dài, nhớ về những vai diễn ngày xưa, nhớ về cái thời làm phim nhiệt huyết ngày xưa như nhớ về một giấc mơ tuyệt đẹp của quá vãng. "Hiền cá sấu" trong "Tội lỗi cuối cùng", Kiều Trinh phức tạp và giằng xé trong "Bãi biển đời người", Kiều Oanh trong sáng, mơ mộng, song cũng mạnh mẽ và tràn đầy sức sống trong "Kỷ niệm đồi trăng"... Tất cả cái hành trang ấy đủ làm nên một quá khứ kiêu hãnh và chói sáng... Nhắc lại thấy tiếc và nhớ.
2. Không còn bóng dáng của "Hiền cá sấu" man dại, của Kiều Trinh đau đớn giằng xé, nghệ sỹ Phương Thanh như bước ra từ vai diễn trong sáng và thánh thiện của Kiều Oanh để trở thành một người đàn bà đằm thắm trong vai trò là người đàn bà của gia đình. Bình thường và giản dị, Phương Thanh bước ra trong ngôi nhà hạnh phúc của mình như thể chị chưa bao giờ thuộc về một thời làm ngôi sao nổi tiếng có quá nhiều người hâm mộ.
Đã lâu lắm, kể từ sau "Kỷ niệm đồi trăng", chị không xuất hiện trên màn bạc nữa. Có dễ đến hơn 10 năm lặng lẽ. Rời bỏ vinh quang, rời bỏ những đam mê cháy bỏng của nghề nghiệp, rời bỏ cả những khao khát đắm say và lãng mạn của tuổi trẻ, chị trở về trong căn nhà hạnh phúc của mình để làm tròn bổn phận và nghĩa vụ của một người vợ, người mẹ.
30 tuổi chị mới lập gia đình, 36 tuổi mới sinh con, Phương Thanh nói rằng chị biết cái giá của hạnh phúc là gì, vì thế chị gìn giữ, nâng niu và trân trọng.
Chồng chị, nghệ sỹ Anh Dũng, Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam, người đóng cặp với Phương Thanh trong bộ phim "Kỷ niệm đồi trăng". Không ngờ tình yêu say đắm và lãng mạn của hai nhân vật trên phim trường lại bước ra ngoài đời thực và hóa thành tình yêu tròn trặn viên mãn của hai người.
Lui về phía sau chồng con, nhường bước cho chồng, Phương Thanh trở về đúng nghĩa một người đàn bà của đời thường. Không sống bằng những ám ảnh hào quang trong quá khứ, không khắc khoải và tiếc nhớ với hiện tại, người đàn bà là Phương Thanh đã bước qua danh vọng của mình từ rất lâu rồi, và chị bằng lòng với vai mới.
Tiếp xúc với chị, qua bạn bè chị, càng thấy Phương Thanh là người đàn bà chân chất, mộc mạc giản dị. Sự hồn nhiên và mộc mạc ấy đã làm nên một vẻ đẹp khác của Phương Thanh, một vẻ đẹp mà cả nhạc sỹ Trịnh Công Sơn cũng đã rung động khi viết riêng cho "Tội lỗi cuối cùng" một bản nhạc hay: "Đi về đâu hỡi em".
Trong những câu chuyện tình, những bóng hồng xuất hiện trong cuộc đời phiêu lãng của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn, mọi người có thể quên hoặc không biết để không nhắc đến cái tên Phương Thanh. Thật ra, giữa họ đã có một tình bạn vô cùng đẹp đẽ.
3. Một ngày nào đó, con phố nhỏ ven sông Hồng nơi có ngôi nhà cả gia đình chị đang ở, có thể lắm, không một ai còn nhận ra bóng dáng của "Hiền cá sấu", hay chính bóng dáng của chị, người nghệ sỹ năm xưa đã làm lên những vai diễn ưu tú để đời. Những đứa trẻ mai này lớn lên bên ngôi nhà của chị, chúng không biết, chưa từng biết và nhận ra chị là ai. Thời gian là thứ mà không ai có thể cưỡng lại được.
Thời gian tạo nên những tháp núi nhưng cũng có thể biến núi đá thành hoang mạc. Thời gian có thể xóa mờ đi tất cả những vết tích cũ, xóa sạch ký ức, và xóa sạch ngay cả đời sống của mỗi chúng ta như một lẽ tự nhiên.
Phương Thanh cười. Nhìn chị ngồi nhặt rau bên bậu cửa, mái tóc nhuộm ánh hoàng hôn vừa phủ xuống phía bên kia bờ sông Hồng. Đôi mắt Phương Thanh thì vẫn thế, không thể khác. Tôi nhìn thấy một ngọn lửa luôn cháy bừng trong sâu đáy mắt của chị. Ngọn lửa ấy biết khơi gợi đúng lúc, sẽ thiêu đốt tất cả, như đôi mắt của "Hiền cá sấu" xưa, chị đã đi tới đích, đã đạt bằng được những vinh quang của đời mình. Nhưng ngọn lửa ấy cũng sẵn sàng được cất giấu, được ngủ yên, ngoan hiền phía sau trái tim phụ nữ biết hy sinh và chịu đựng.
Họ sẽ là những gương mặt được nhắc đến đầu tiên của điện ảnh Việt
