Không phải đơn giản đâu

"Mặc dù Thủ tướng đi vào đường phố, mặc dù đã đi bộ hàng cây số rồi, xe vẫn đi phía sau. Thủ tướng không biết được khuyết điểm này nhưng Thủ tướng vẫn phải có trách nhiệm quán xuyến cho xã hội, vẫn phải xin lỗi nhân dân mong nhân dân thông cảm chứ không phải đơn giản đâu", đó là nguyên văn lời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khi ông chủ trì Hội nghị Sơ kết công tác cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2015 và phương hướng, nhiệm vụ giai đoạn 2016-2020.

1. Sở dĩ, Thủ tướng phải nói rõ điều này là vì trước đó trong chuyến thăm đột xuất phố cổ Hội An (Quảng Nam), đoàn xe tháp tùng của Thủ tướng đã tiến vào tuyến phố có quy định về thời gian lưu thông cho các phương tiện cơ giới. Trên mạng xã hội Facebook, người sử dụng đã chia sẻ nhiều bài viết cũng như hình ảnh ghi lại khoảnh khắc tiến vào tuyến bố trên của đoàn xe tháp tùng Thủ tướng.

Thời điểm ấy, tôi có viết trên Facebook cá nhân: "News feed tràn ngập bức ảnh ghi lại cảnh đoàn xe được cho là nằm trong đoàn tùy tùng của tân Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại phố cổ Hội An. Một thành phố có quy định chặt chẽ về việc lưu thông bằng xe gắn máy. Huống hồ, ôtô.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa có những phát ngôn rất mạnh mẽ trong phiên họp đầu tiên của chính phủ khóa mới, như:

Tiết kiệm ngân sách, Thủ tướng làm gương không sắm xe mới và nhận hoa.

Cương quyết xử lý phần sai phạm tại tòa nhà 8B Lê Trực.

Vấn đề về lãnh đạo bố bổ nhiệm lãnh đạo con.

Đấu tranh với sự thoái hóa, biến chất, gây thất thoát của cán bộ với câu nói kinh điển: "Ta bắn chỉ thiên quá nhiều mà không trúng ai cả".

Khi Formosa gây ra thảm họa môi trường tại 4 tỉnh miền Trung vào tháng 4-2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã thị sát vào ngày lễ, có những chỉ đạo quyết liệt.

Ông cũng là người sử dụng cụm từ "liêm chính".

Tuy nhiên, nếu hình ảnh đang lan truyền là thật. Có lẽ, Thủ tướng nên có lời với nhân dân. Đó cũng là cách để nhất quán nói đi đôi với làm.

Kim Thánh Thán từng bình, đại ý: Tống Giang tham ăn cá đến mức lâm bệnh, ấy không phải là người làm nên nghiệp lớn. Kim Thánh Thán bình trong đoạn Tống Giang tham ăn cá chép do Lãng Lý Bạch Điều biếu tặng. Đến Ngô Vương, năm xưa về thăm làng còn cột voi ở cây duối đầu ngõ rồi đi bộ vào nhà cũ.

Minh họa: Hữu Khoa.

Thủ tướng muốn gây dựng niềm tin và tạo dấu ấn về sự công minh, nhất thiết phải hết sức chú ý và minh bạch những tiểu tiết như thế này".

Khi viết điều này, tôi thật lòng hy vọng Thủ tướng sẽ có lời với nhân dân, vì cá nhân tôi luôn tin tưởng những biểu thị quyết tâm của Thủ tướng. Và cuối cùng Thủ tướng cũng có lời với nhân dân như tôi kỳ vọng.

2. Quan điểm cá nhân, tôi cho rằng, đoàn xe tháp tùng Thủ tướng có thể không vi phạm Luật Giao thông. Tuy nhiên, hình ảnh ấy đã ảnh hưởng đến cảm xúc của nhân dân trong bối cảnh Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc vừa có những phát ngôn, hành động được đông đảo nhân dân ủng hộ. 

Và với lời xin lỗi của mình, đặc biệt là cụm từ "không phải đơn giản đâu", Thủ tướng đã thật sự đặt mình vào cảm xúc của nhân dân trước một vấn đề, một câu chuyện liên quan đến lãnh đạo cấp cao của Chính phủ, của Nhà nước. Đây là điều có lẽ còn khá xa lạ đối với một bộ phận cán bộ lãnh đạo.

Tôi hoàn toàn ủng hộ cách hành xử của Thủ tướng trong vấn đề này. Thế nhưng, khía cạnh tôi quan tâm nhất vẫn là thái độ của cán bộ trước cảm xúc của nhân dân, mà biểu hiện gần nhất, rõ nhất, chính là những chiếc xe mang biển kiểm soát công vụ tham gia lưu thông trên đường phố.

Trong chiếc điện thoại cũ của tôi, còn nhiều hình ảnh vi phạm của xe ôtô mang biển kiểm soát công vụ. Có chiếc đậu vào phần vạch kẻ của người đi bộ ngay trụ tín hiệu giao thông trên đường Hàm Nghi, có chiếc chen lấn vạch khi dừng đèn đỏ trên đường Nguyễn Đình Chiểu, có chiếc chạy ngược chiều trên đường Ung Văn Khiêm... 

Thậm chí, xe của cơ quan phường do mấy anh dân phòng, trật tự điều khiển cũng hụ còi phóng không khác gì những cảnh rượt đuổi tội phạm trong phim là mấy.

Tôi nghĩ rằng, xe mang biển kiểm soát công vụ với những điều luật ưu tiên có mục đích cao nhất chính là để những người thực hiện công vụ có điều kiện, thời gian giải quyết những công việc chung. Nghĩa là, trong sự ưu tiên đó đã có sự hy sinh của người dân cho việc chung. Tuy nhiên, cái cách mà nhiều người sử dụng xe công vụ đang khiến sự hy sinh vì cái chung của người dân nảy sinh những cảm xúc không còn tốt đẹp nữa.

Trong Hội nghị Sơ kết hôm đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng chỉ đạo, cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính các cấp phải gần dân, tôn trọng và nỗ lực phục vụ nhân dân, thấm nhuần 3 xin là "xin chào, xin hỏi, xin cảm ơn".

Muốn làm được điều này thì phải bắt đầu từ những câu chuyện nhỏ nhất, nói là nhỏ thôi nhưng sự nhỏ ấy chính là bộ mặt của cán bộ, công chức mà nhân dân vẫn thường nhìn vào hằng ngày.

Không chu tất tiểu tiết thì rất khó để người dân tin vào đại cục, Thủ tướng đã làm được điều này, còn những lãnh đạo khác thì sao?

3. Bởi đúng như Thủ tướng đã kết luận: "Không phải đơn giản đâu". Rõ ràng hoàn toàn không đơn giản, bởi chuyện gì dân cũng biết, chuyện gì dân cũng am tường.

Không thể lơ là cảm xúc của nhân dân vì đó là yếu tố sống còn của bất cứ một xã hội, một quốc gia, một thể chế nào.