Nếu không có sự chân thành

• Nỗi lo cháy chung cư: Đừng để “mất bò mới lo làm chuồng”!
• "Điểm đen" của những vụ cháy chung cư cao tầng
• Nhiều bức xúc chưa được “hóa giải” sau vụ cháy chung cư Carina

Trên mạng xã hội lan truyền nhiều thông tin khó kiểm chứng xung quanh vụ cháy này, một khung cảnh đời thực hỗn độn, một trận địa thông tin hỗn độn… Nhưng có điều không hỗn độn, là nếu công tác phòng cháy giám sát được thực hiện đúng quy chuẩn, minh bạch và công tâm thì có lẽ hậu quả của vụ hỏa hoạn ấy đã giảm thiểu đi rất nhiều.

1. Vụ hỏa hoạn tại chung cư Carina khiến 13 người tử vong, 91 người bị thương đã khiến dư luận thật sự hoảng loạn lẫn hoang mang. Hàng loạt biện pháp phòng ngừa giám sát kiểm tra của các cơ quan chức năng về khả năng phòng cháy chữa cháy tại các chung cư được triển khai dồn dập, thứ mà lẽ ra phải được kiểm tra rất kỹ trước khi chủ đầu tư của chung cư đưa khách hàng đặt mua nhà dọn vào ở.

Khi vụ việc tang thương này xảy ra, tôi có trao đổi với một nhân viên gọi là bảo trì chung cư cũng chính xác, cậu nhân viên này kể nhiều. Đặc biệt là về hệ thống cứu hỏa trong chung cư vì sao lại hay hỏng hóc, vì sao lại không hiệu quả khi có sự cố… 

Tất nhiên thì những câu chuyện này vốn không mới, có rất nhiều câu chuyện vốn không mới vẫn thường diễn ra trong đời sống và cái chuyện vốn không mới ấy chỉ bùng nổ khi mà có những sự việc đau lòng xảy đến.

Minh họa: Lê Phương.

Chung cư Carina mở màn cho hàng loạt vụ hỏa hoạn khác, từ nhà riêng cho đến chợ, công ty rồi cả những chung cư.

Có một điều phải thừa nhận là một vụ hỏa hoạn xảy ra do nhiều nguyên nhân, như vụ hỏa hoạn vừa xảy ra tại chung cư Parc Spring, quận 2 (TP HCM) bắt nguồn từ hộ gia đình cắm sạc điện cục pin dự phòng đã quá cũ. 

Hoặc là do chập điện, hoặc là do sự cố từ một chiếc xe máy. Nhưng cho dù từ bất cứ lý do gì đi chăng nữa, vẫn không thể chối bỏ tâm lý chủ quan trong phòng chống hỏa hoạn tại các chung cư, xí nghiệp.

Trong buổi cung cấp thông tin về vụ hỏa hoạn tại chung cư Carina, Đại tá Nguyễn Minh Thông, Chánh văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP HCM cho biết điểm phát cháy là chiếc xe Attila, ở lốc 6, nhà để xe ở hầm block A. 

Khói và tia lửa nhỏ bắt đầu xuất hiện vào lúc 1 giờ 1 phút 17 giây ở nơi gác chân của chiếc xe. Sau hơn 4 phút thì lửa bùng lên. Sau 8 phút thì bùng cao ngang ống thông gió, bắt đầu lan sang các xe khác.

Đại tá Nguyễn Minh Thông cũng đã nói một câu rất buồn: “Ngay lúc đó không có một bóng người nào, suốt 13 phút không có ai phát hiện chuyện này để làm công tác phòng cháy chữa cháy. Đau  đớn ở chỗ, nếu có người trực hoặc bảo vệ phát hiện thì chỉ cần một bình cứu hỏa nhỏ cũng có thể chặn được thảm họa”.

2. Nhìn rộng ra từ vụ hỏa hoạn ở chung cư Carina, có thể liên tưởng đến nhiều chuyện khác mà căn nguyên chính cũng từ sự buông lơi giám sát, không minh bạch công tâm.

Đó là chuyện rừng vẫn chảy máu; đó là biệt phủ biệt thự của một bộ phận cán bộ; đó là câu chuyện hàng loạt giáo sư, phó giáo sư bị phát hiện thiếu tiêu chuẩn sau đợt rà soát của Bộ Giáo dục và Đào tạo theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc; đó là câu chuyện sai phạm của hàng loạt lãnh đạo chủ chốt địa phương đã được Ủy ban Kiểm tra Trung ương công bố; đó là câu chuyện của quy hoạch đề bạt cán bộ chú trọng nhiều đến huyết thống gia truyền hơn là năng lực trình độ, thậm chí đề bạt cả cán bộ có nhiều sai phạm trong quá khứ…

Viết đến đây, tôi nhớ đến phát biểu chấn động của Đại biểu Quốc hội Bùi Văn Phương (Ninh Bình) nêu ra tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự kiến Chương trình hoạt động giám sát của Quốc hội vào năm rồi khi ông đặt câu hỏi: “Hiện nay bộ máy tổ chức nhà nước đã phủ kín từ cấp thôn, xóm, tổ dân phố đến Trung ương với những chức năng được quy định theo pháp luật đầy đủ. Nói như các cụ là đất có thổ công, sông có hà bá, tức là quản lý đủ hết, nhưng tại sao xảy ra nhiều chuyện để người dân ai oán?”, 

rồi ông Phương tự trả lời cùng kiến nghị: “Gốc rễ của vấn đề là gì? Có người nói năng lực kém nhưng cử tri nói năng lực không kém vì toàn bộ việc đó người ta biết cả, nhưng đằng sau đó có lợi ích chi phối cho nên người ta mới làm ngơ để phá rừng, làm ngơ để xả thải chất độc ra môi trường thoải mái, làm ngơ cho hàng gian hàng giả lộng hành. Đó là phẩm chất đội ngũ cán bộ. Nên tập trung vào đề án này, đánh giá thực trạng bộ máy cán bộ công chức 2011-2016, chỉ ra xem cái gì dẫn đến sự yếu kém của đất nước để nhân dân ai oán, khắc phục thế nào?”.

3. Đại tá Nguyễn Minh Thông khẳng định trong buổi cung cấp thông tin vụ hỏa hoạn tại chung cư Carina Plaza: “Rất nhiều hồ sơ, dữ liệu cần được thu thập để điều tra làm rõ nên không thể có thông tin ngay về việc các cá nhân, đơn vị nào liên quan phải xử lý. 

Tuy nhiên theo nhận định của cơ quan điều tra, vụ cháy này phải có bị can và phải có người bị xử lý”, nghĩa là có thể hiểu sẽ có khởi tố bị can, có truy cứu trách nhiệm cá nhân…

Thế nhưng, quan trọng nhất vẫn không phải là xử lý ai, truy cứu ai khi có sự cố xảy ra. Cái chính là phải làm sao hạn chế đến mức thấp nhất những thương vong hay hậu quả đáng tiếc hiện hữu, mà muốn như vậy thì rõ ràng cần phải có sự chân thành trong công việc, công tâm trong xử lý chứ không thể nào suốt ngày viện dẫn, mọi thứ đều đã đúng quy trình.

Nếu không có điều này thì chắc chắn vạn sự sẽ chỉ là con kiến và cành đa.