Năm 1945, sau khi chiến tranh kết thúc, các sĩ quan Tổng cục Tình báo quân đội Liên Xô (GRU) đã đến Bộ tham mưu Quân khu Baltic để tuyển chọn các học viên tham gia khóa đào tạo cán bộ tình báo. Trong số những người được tuyển chọn có Thiếu tá Grigory Dolin. Với tư cách là phóng viên chiến trường, Grigory Dolin đã đi khắp các mặt trận, từ Riga đến Tver, qua Belarus đến Kaliningrad.
Là gián điệp của phe Đồng Minh, cũng là người tham gia vào việc bảo vệ tuyến đường sắt ngầm hộ tống người Do Thái gốc Ý trong Thế chiến II, Giuseppe Lella tự coi mình là kẻ hèn nhát cho đến khi một tác giả người Mỹ thuyết phục ông mạnh dạn chia sẻ đời mình.
Nạn diệt chủng Holocaust là một trong những thảm hoạ lớn nhất và đáng xấu hổ nhất trong lịch sử nhân loại. Giống như bất kỳ sự kiện lịch sử nào, nó chỉ được xem xét về sau. Tất nhiên, lịch sử không chấp nhận dạng thức điều kiện. Nhưng sau khi rút ra những bài học của nó, con người cần làm tất cả những gì có thể để thảm hoạ không lặp lại. Bài viết sau đây giới thiệu 10 nguyên nhân nạn diệt chủng Holocaust.
Tháng 7/1940, Cục Chiến dịch đặc biệt (SOE) của tình báo Anh được thành lập. Trong giác thư do Thủ tướng Winston Churchill trình lên Nội các quốc phòng nêu rõ rằng SOE được thành lập “để điều phối các hoạt động phá hoại trên lãnh thổ của kẻ thù”. Ban Pháp, bộ phận chính của SOE, nằm trên phố Baker, nơi thám tử lừng danh Sherlock Holmes và người bạn của ông, tiến sĩ Watson, từng “sống”.
Bhagat Ram Talwar (bí danh Rahmat Khan hoặc Silver, điệp viên đã làm việc cho các cơ quan tình báo ở Italy, Đức, Nga, Anh và cả Nhật Bản) đã giúp thủ lĩnh phong trào độc lập Ấn Độ, Subhas Chandra Bose, đào tẩu khỏi Ấn Độ. Ông Bose khó mà ngờ được rằng Talwar đã phản bội mình khi trao ông cho người Anh. Đây là một trong những câu chuyện tình báo lạ thường chưa từng kể về thời Thế chiến II.
Mamoru Shinozaki (1908-1991) đã đến Singapore vào năm 1938 với tư cách là quan chức chính phủ Nhật Bản. Năm 1940, Shinozaki bị kết án và bỏ tù vì tội hoạt động gián điệp, nhưng sau đó đã được phóng thích sau khi Singapore đầu hàng quân Nhật trong Thế chiến II.
“Bọn Đức Quốc xã kìm kẹp giới thượng lưu New York” - 73 năm trước, tính từ tháng 9/2017, đồng loạt các tiêu đề báo chí trên khắp thế giới loan tin về số phận của Gertrude Sanford Legendre - người nổi tiếng với mệnh danh là “lữ khách quốc tế” đã bị mắc kẹt trong chiến tuyến địch suốt Thế chiến II.
Khả năng hậu cần của OSS trong Thế chiến II vẫn là một vấn đề còn bỏ ngỏ cho đến nay. Trung tá Fitzhugh Chandler là sĩ quan chỉ huy của OSS tại Khu vực H ở Anh - cơ sở cung cấp vũ khí và hậu cần cho lực lượng Kháng chiến Pháp cũng như Các nhóm hành động OSS (OGs), Tác chiến đặc biệt (SO), Biệt kích Jedburgh cùng các toán Tình báo mật (SI). Bài viết này kể về những gì đã được làm tại Khu vực H cũng như vật tư hậu cần được đưa tới phía sau phòng tuyến địch.
Trong thời gian làm việc tai Đại sứ quán Anh ở Berlin, Francis Edward Foley, sĩ quan Cục Tình báo mật (MI.6) đã giúp hơn 10.000 người Do Thái thuộc các thành phần khác nhau, từ giáo sư đến người bình thường, rời khỏi Đức Quốc xã và lôi kéo nhiều gián điệp Đức về phía Anh.
Trong thời Thế chiến II, bà Laura d’Oriano là một điệp viên, bà đã bị chính quyền phát xít xử tử vì hoạt động của mình. Laura chào đời ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào năm 1911, là con gái của ông Polycarpo d’Oriano (sinh ở Izmir năm 1886) và bà Aida Caruana (sinh ở Malta năm 1890). Laura là một điệp viên người Italy gốc Thụy Sỹ, từng phối hợp hoạt động với quân Đồng Minh trong suốt thời chiến. Bà là người phụ nữ duy nhất chịu án tử ở Italy.
Điệp viên Liên Xô Sándor Radó gốc Hungary là một đảng viên cộng sản trung kiên. Ông hoạt động ở Thụy Sĩ, nhưng nhận thông tin từ ban lãnh đạo chóp bu của quân đội Đức. Năm 1943, mạng lưới tình báo “Dora” của ông bị bại lộ. Không muốn trở lại Moscow vì sợ bị đàn áp, Sándor Radó chạy sang Paris. Nhưng các cơ quan an ninh Liên Xô không quên ông. Sau Chiến thắng phát xít, Sándor Radó bị buộc sang Liên Xô và lãnh án 20 năm tù.
Audrey Hepburn là một trong những ngôi sao điện ảnh mang tính biểu tượng nhất của thế kỷ 20, tuy nhiên những hoạt động mật của bà với phong trào kháng chiến Hà Lan và Đức Quốc xã (ĐQX) trong thời Thế chiến II thì hầu hết đã bị lãng quên.
Trong suốt Thế chiến II, Thụy Sỹ là một trong những trung tâm gián điệp quan trọng bậc nhất ở Châu Âu. Sóng vô tuyến ồn ào quanh Bern: Các nhà ngoại giao từ nhiều quốc gia mải mê vận hành các trạm vô tuyến được trang bị hiện đại của họ trên các dạng địa hình đặt bên ngoài tòa đại sứ quán của họ. Nhưng một có quốc gia không thể tiến hành “cuộc chiến trên sóng vô tuyến” dưới sự che chở của quyền miễn trừ ngoại giao: Đó là Liên Xô.
Lực lượng dịch vụ đầu tiên (SSF) hay còn được biết đến dưới cái tên “Lữ đoàn quỷ”, là một đơn vị song phương đặc biệt của Mỹ và Canada đã trở thành hình mẫu khi các hoạt động đặc biệt trên thế giới mô phỏng theo. SFF đã chia sẻ những điểm tương tự với các đội Jedburgh (đặc nhiệm) cùng thời, và trường tồn với di sản của họ, đóng góp vào sự tiến hóa của các lực lượng đặc nhiệm tham gia vào Thế chiến II. Phương châm của SSF là một cụm từ tiếng Đức có nghĩa là “Das dicke Ende kommt noch!”, được dịch nghĩa thành “Ác mộng còn chưa đến!”.
Dưới thời Tổng thống Franklin D. Roosevelt, Giám đốc Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) J. Edgar Hoover đã củng cố quyền lực tột đỉnh, và chính ông ta đang tạo ra cái gọi là “nhà nước giám sát” thông qua FBI…
Một trong những nhân vật kỳ lạ nhất của thời Thế chiến II, phi công kiêm chiến sĩ của Thủy quân lục chiến Mỹ, Gregory “Pappy” Boyington, người cho đến tận ngày nay vẫn hấp dẫn như thuở ban đầu đó. Sự nghiệp chinh chiến của ông trong việc hạ gục các phi công Nhật đã bắt đầu ngay trước khi Mỹ tham chiến và khi đó ông rời quân đoàn để tình nguyện tham gia vào nhóm “Những chú hổ bay” trong năm 1941.
Các nhà khoa học của nền Đệ Tam đế chế đã phát minh ra những loại vũ khí hóa học có sức tàn phá khủng khiếp, song may sao Đức Quốc xã (ĐQX) đã không triển khai chúng chống lại phe Đồng Minh trong suốt Thế chiến II.
Cục tình báo chiến lược (OSS) là một cơ quan hoạt động và tình báo liên hợp do người Mỹ thành lập trong suốt thời kỳ Đại chiến tranh thế giới lần thứ hai (ĐCTGII). Nó là tiền thân của Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) và được điều hành bởi một quý ông tên là Wild Bill Donivan (1883-1959).
Trong suốt những năm Thế chiến II, hàng trăm nghìn người Do Thái ở Ba Lan, Tiệp Khắc, Hungary, Pháp… đã thoát khỏi những trại tập trung, những lò hơi ngạt của phát xít Đức nhờ vào sự can đảm và lòng tận tụy của một số người không ngại nguy hiểm cho bản thân và gia đình. Hầu hết họ đã được lịch sử vinh danh. Tuy nhiên, có những người xả thân vì nhân loại nhưng tên tuổi họ vẫn nằm trong bóng tối, mà nhà ngoại giao Bồ Đào Nha Aristides de Sousa Mendes là một điển hình…
