Không ai dám chắc đến khi nào cơn tai ách mang tên đại dịch toàn cầu COVID-19 mới chính thức kết thúc. Cũng chưa ai trả lời được, đến khi nào thì những cảnh đời phiêu dạt không còn tăng lên chóng mặt theo thời gian.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp ngừng nhập cư, với lý do giúp bảo vệ người dân Mỹ trong bối cảnh dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đang khiến cho nền kinh tế hàng đầu thế giới rơi vào tình trạng khốn đốn.

Nếu thế giới không lựa chọn cách “can dự” tỉnh táo để tìm giải pháp cho xung đột tại Libya thì làn sóng người tị nạn chắc chắn vẫn là gánh nặng ngày càng lớn, đặc biệt với liên minh EU, vốn là “miền đất hứa” của làn sóng di cư từ phía Nam.

Mặc dù đã được khoảng 150 nước chính thức thông qua ngày 10-12 tại Hội nghị Liên Hiệp Quốc diễn ra tại Marrakesh, Morocco, song Hiệp ước toàn cầu về di cư, văn kiện quốc tế đầu tiên đặt ra 23 mục tiêu đảm bảo di cư hợp pháp và quản lý dòng người di cư tốt hơn trong bối cảnh số người di cư trên toàn thế giới đã tăng lên mức 250 triệu người, lại đang gây tranh cãi nảy lửa, thậm chí có nguy cơ gây chia rẽ sâu sắc trong lòng châu Âu và Mỹ.

Trong 2 ngày 8 và 9-7, Hội nghị thượng đỉnh G-20 với sự tham dự của nguyên thủ quốc gia và thống đốc ngân hàng trung ương đến từ 20 quốc gia có nền kinh tế phát triển cao và nền kinh tế mới nổi đã diễn ra tại thành phố Hamburg, CHLB Đức.

Bộ truyện tranh (manga) nổi tiếng của Nhật Bản “Captain Tsubasa” (Đội trưởng Tsubasa) giúp phục hồi sức mạnh tinh thần cho những trẻ em tỵ nạn Syria sau khi tác phẩm được Obada Kassoumah dịch sang ngôn ngữ Arập. Nỗ lực đáng trân trọng của sinh viên Obada đem lại niềm hy vọng vào ngày mai tốt đẹp hơn cho những đứa trẻ Syria rời khỏi quê hương để tỵ nạn nơi nước ngoài.

Những bãi rác toàn áo phao bị phế bỏ đã ngừng tăng thêm tại các hòn đảo Hy Lạp gần bờ biển Thổ Nhĩ Kỳ như Lesbos, Chios hay Kos. Cách đây đúng 1 năm, sau khi thỏa ước được ký kết, dòng suối di dân liên tục giờ chỉ còn là một con lạch nhỏ.

Trong 16 năm đầu thế kỷ 21, năm 2016 là năm có nhiều sự kiện đặc biệt bất ngờ. Nước Anh đã rời khỏi ngôi nhà chung châu Âu. Hàng triệu người di cư khiến châu Âu và nhiều quốc gia trên thế giới đảo lộn. Trong khi đó, kết quả bất ngờ của các cuộc bầu cử ở Mỹ, châu Âu, châu Á... đánh dấu sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy.

Giáo dục bậc đại học ở Syria phát triển mạnh trước khi xảy ra bạo động năm 2011, với 350.000 sinh viên chưa tốt nghiệp và hơn 8.000 giáo sư cũng như giảng viên. Hơn một phần tư thanh niên Syria học tập ở bậc đại học. Nhưng 5 năm sau, khoảng 2.000 giáo sư và hàng trăm ngàn sinh viên đang phải sống chật vật trong những trại tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ và Jordan.

Sarah Crowe người phát ngôn của UNICEF cho biết “Địa Trung Hải đã trở thành biển nguy hiểm nhất thế giới, trung bình mỗi ngày có 2 trẻ em thiệt mạng.”

Thời gian qua, châu Âu trở thành trung tâm của nhiều biến cố dữ dội trên thế giới. Có thể nói rằng, các sự kiện có tầm ảnh hưởng lớn đều diễn ra ở lục địa già, trải rộng trên nhiều lĩnh vực.

Tội phạm buôn người đã thu lợi nhuận kỷ lục trong năm 2015, từ 3 đến 6 tỷ USD bằng cách khai thác "sự đau khổ của người tị nạn", ông Rob Wainwright, người đứng đầu tổ chức cảnh sát Châu Âu (Europol) nói với tờ The Independent (Anh) cuối tuần trước.

• Europol triệt phá nhiều đường dây buôn người / Mafia Thổ Nhĩ Kỳ ngang nhiên buôn người di cư

Các vụ tấn công tình dục của người di cư với dân bản địa đang khiến châu Âu chia rẽ, cả về nội bộ các nước trong khối lẫn giữa người dân trong một quốc gia. Giờ là lúc lãnh đạo châu Âu cần tỉnh táo để một mặt trấn an cử tri nhưng mặt khác quan trọng hơn, không hành động vội vã khiến công sức và danh tiếng trước giờ đối với người nhập cư nói chung đổ sông đổ bể.

Liên minh châu Âu hiện rơi vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan” khi những giá trị và lợi ích châu Âu đặt ra cách đây hơn 60 năm đang bị thách thức bởi làn sóng di cư có quy mô chưa từng thấy từ trước tới nay. Một cuộc khủng hoảng đang tạo ra thách thức thực sự, lớn hơn cả khủng hoảng tài chính vừa mới diễn ra ở xứ sở thần thoại Hy Lạp.