Hội nhập kinh tế quốc tế - điểm nhấn trong công tác đối ngoại Việt Nam năm 2020

Thứ Ba, 05/01/2021, 00:05

"Tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế có những bước tiến quan trọng, là một điểm sáng trong công tác đối ngoại, đưa Việt Nam trở thành một trong những nước đi đầu khu vực về thúc đẩy và tham gia các liên kết kinh tế quốc tế, tranh thủ các nguồn lực bên ngoài để phục vụ cho phát triển đất nước", Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định.

Châu Á - Thái Bình Dương tiếp tục đi đầu

Theo Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn, nhìn lại năm 2020, một năm lịch sử, đầy biến động và “sóng gió”, có thể thấy rằng, kinh tế thế giới và liên kết kinh tế quốc tế diễn biến phức tạp, nhiều rủi ro, đan xen giữa các mảng màu “sáng”, “tối”. Kinh tế thế giới suy thoái nặng nề, thương mại toàn cầu sụt giảm nghiêm trọng, hầu hết các trung tâm kinh tế tăng trưởng âm.

Đại dịch COVID-19 mặc dù đặt ra nhiều thách thức mới nhưng cũng làm sâu sắc thêm những xu thế liên kết đã và đang diễn ra trong những năm trở lại đây, đồng thời đẩy nhanh một số xu thế, chiều hướng mới.

Nổi bật là ký kết và thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA), thúc đẩy thương lượng, ký kết hiệp định về những vấn đề mới như kinh tế số, thương mại điện tử…, xây dựng và thông qua những định hướng dài hạn như Tầm nhìn ASEAN sau năm 2025, Tầm nhìn của Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) đến năm 2040…

"Trong năm 2020, chúng ta chứng kiến sự hình thành FTA có quy mô lớn nhất thế giới - Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), nhiều FTA và thỏa thuận kinh tế song phương quy mô lớn như FTA Nhật Bản – Anh, Australia- Indonesia, EU – Việt Nam, Trung Quốc – Campuchia, Thỏa thuận kinh tế và thương mại Trung Quốc – Hoa Kỳ, Hiệp định thương mại và hợp tác EU – Anh…. Đáng chú ý, theo đánh giá của Ngân hàng phát triển châu Á (ADB), dù năm 2020 hết sức khó khăn, số lượng các FTA được ký và thực thi đạt mức cao nhất trong 5 năm trở lại đây.

Cuối tháng 12/2020, Việt Nam và Anh đã ký kết Hiệp định FTA.

Thế giới cũng ghi nhận hơn 30 sáng kiến đa phương và nhiều bên về phục hồi và kết nối các chuỗi cung ứng, thuận lợi hóa thương mại, an ninh lương thực, hỗ trợ doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ…. Lần đầu tiên, các hiệp định kinh tế số được ký kết giữa Singapore – Australia, Singapore – Chile – New Zealand, song song với xu thế nâng cấp các FTA hiện hành để bao hàm những vấn đề kinh tế số, thương mại số", Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao nhấn mạnh và cho biết thêm, riêng với cơ chế APEC, các quốc gia thành viên đã thông qua Tầm nhìn đến năm 2040 với định hướng chiến lược về xây dựng một cộng đồng châu Á- Thái Bình Dương mở, năng động, tự cường và hòa bình, trên cơ sở thúc đẩy thương mại, đầu tư, đổi mới, số hóa, tăng trưởng mạnh mẽ, cân bằng, an toàn, bền vững và bao trùm.

Với các FTA “thế hệ mới”, quy mô lớn, các khuôn khổ hợp tác đầu tiên trên thế giới về kinh tế số cùng với mạng lưới khoảng 250 FTA và các cơ chế kết nối đan xen, châu Á – Thái Bình Dương tiếp tục là khu vực đi đầu, động lực chính thúc đẩy phục hồi, phát triển, đổi mới sáng tạo và liên kết kinh tế toàn cầu.

Cũng theo Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn, đại dịch COVID-19 còn góp phần làm thay đổi phương thức vận hành kinh tế, thương mại quốc tế, thay đổi phương thức tương tác xã hội và đẩy nhanh xu hướng chuyển đổi số. Trong bối cảnh đó, nội hàm của liên kết kinh tế gắn hơn với phát triển tự cường, bền vững, an toàn; coi trọng xử lý tác động xã hội của công nghệ và toàn cầu hoá; chú trọng hơn các vấn đề an sinh xã hội, thiên tai, dịch bệnh, an ninh lương thực, sản phẩm thiết yếu, biến đổi khí hậu… Bên cạnh đó, mạng lưới sản xuất và chuỗi cung ứng toàn cầu vừa qua đã bộc lộ rủi ro của sự đứt gãy, gián đoạn khi xảy ra biến động.

Xu hướng dịch chuyển đầu tư và chuỗi cung ứng được cân nhắc nhiều hơn nhằm tối ưu hoá sản xuất và chi phí, phân tán và giảm thiểu rủi ro. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho rằng, quá trình chuyển dịch chuỗi cung ứng đòi hỏi thời gian để tìm kiếm những thị trường mới đáp ứng yêu cầu cao về hạ tầng cơ sở, thể chế chính sách, chất lượng nguồn nhân lực, khả năng kết nối với các chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất khu vực và toàn cầu…

Bước tiến của Việt Nam

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước, sự chung sức, đồng lòng và ý chí kiên cường của toàn dân tộc, năm 2020, Việt Nam đã vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức, đạt những thành tựu đáng tự hào về phát triển và đối ngoại, được bạn bè quốc tế ca ngợi và cảm phục.

Tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của có những bước tiến quan trọng, là một điểm sáng trong công tác đối ngoại, đưa Việt Nam trở thành một trong những nước đi đầu trong khu vực trong thúc đẩy và tham gia các liên kết kinh tế quốc tế, tranh thủ các nguồn lực bên ngoài để phục vụ cho phát triển đất nước.

"Ngay từ đầu năm, chúng ta đã tích cực vận động, phối hợp với Liên minh châu Âu (EU) hoàn thành phê chuẩn Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU, đưa Hiệp định vào thực thi từ 1/8/2020.

Kết quả thực thi FTA Việt Nam – EU trong gần 5 tháng qua đã bước đầu cho thấy lợi ích quan trọng, góp phần đưa kim ngạch xuất nhập khẩu nước ta tiếp tục tăng trong năm nay, đạt mức hơn 540 tỷ USD, trong đó xuất siêu hơn 19 tỷ USD.

Những ngày cuối năm 2020, chúng ta đã ký Hiệp định FTA Việt Nam – Anh nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư với Anh, đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam tại châu Âu, sau khi Anh chính thức rời EU từ ngày 31/12/2020", Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn phân tích.

Thêm vào đó, là Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các thành viên ASEAN và các đối tác thúc đẩy ký kết thành công Hiệp định RCEP tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 tại Hà Nội. Việc ký kết RCEP, với quy mô 30% GDP toàn cầu, có ý nghĩa rất lớn, khẳng định quyết tâm của các nước tiếp tục giữ đà hợp tác và liên kết, củng cố niềm tin và tạo động lực tích cực cho phục hồi kinh tế khu vực.

Với thành công này, vai trò trung tâm của ASEAN, trong đó vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam, được đặc biệt đề cao. "Chúng ta cũng chủ động thúc đẩy nhiều sáng kiến quan trọng trong ASEAN về ứng phó với COVID-19, phục hồi chuỗi cung ứng khu vực, liên kết nội khối gắn với phát triển bền vững, đẩy mạnh các khuôn khổ hợp tác Mekong…

Phát huy vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, chúng ta đã cùng chủ nhà APEC 2020 Malaysia triển khai thành công ý tưởng do Việt Nam khởi xướng từ năm APEC 2017 và đạt kết quả có ý nghĩa chiến lược là thông qua Tầm nhìn APEC đến năm 2040.

Với những bước tiến trong năm 2020 cùng với những kết quả quan trọng trong triển khai hội nhập kinh tế quốc tế nhiều năm qua, chúng ta đã cơ bản định hình mạng lưới gồm 17 FTA và các khuôn khổ hợp tác kinh tế, thương mại với các trung tâm kinh tế hàng đầu thế giới.

Vị thế này đang và sẽ tạo ra những động lực vượt trội giúp chúng ta thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, tiếp tục đổi mới toàn diện, đồng bộ, đưa đất nước vững bước tiến lên, hiện thực hóa những tầm nhìn và khát vọng phát triển trong giai đoạn chiến lược mới", Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao khẳng định.

Sông Thương