Tiến bộ của Việt Nam phản ánh tiến bộ chung của Đông Á

• Việt Nam ghi dấu ấn tại hội nghị toàn thế giới về bệnh phổi trẻ em
• Hội nghị toàn thể mạng lưới các thành phố lớn châu Á thế kỷ 21
• Hội nghị toàn thế giới lần II những người đứng đầu các cơ quan lập pháp các nước

Đây là hội nghị toàn thể lần thứ 8 của mạng lưới và là hội nghị đầu tiên do Bộ Tài chính Việt Nam đăng cai tổ chức, với sự tham gia của gần 150 đại biểu đến từ 14 quốc gia thành viên PEMNA (Brunei, Campuchia, Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc, Lào, Malaysia, Mông Cổ, Myanmar, Philipines, Singapore, Thái Lan, Timor-leste, Việt Nam) và các tổ chức quốc tế như WB, IMF, OECD, USOTA, UNESCAP.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Việt Nam Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết, chủ đề của hội nghị là: “Cơ cấu lại ngân sách nhà nước (NSNN) và quản lý nợ công để đảm bảo an toàn tài chính quốc gia, góp phần phát triển kinh tế nhanh, bền vững, bao trùm, không bỏ lại ai ở phía sau. Đây là chủ đề bao trùm, chiến lược hướng tới nền tảng quốc gia Việt Nam".

Các đại biểu tham dự Hội nghị Toàn thể PEMNA năm 2019

Sau khủng hoảng kinh tế những năm 2007 - 2008, trong khoảng 10 năm đa số các nền tài chính các quốc gia trên thế giới cũng như trong khu vực đều tăng nợ, tăng bội chi 2,2% - 5,5%; thời gian gần đây giảm xuống 3,5%.Cùng với tăng bội chi, để giải quyết khủng hoảng, nợ công toàn thế giới  tăng nhanh, Việt Nam cũng không nằm ngoài quy luật. Bội chi liên tục tăng, dẫn đến nợ công trong vòng 10 năm tăng từ 32% (2005) lên 63,8% (2015) là thách thức rất lớn. 

Qua 3 năm thực hiện tái cơ cấu, Việt Nam đã đạt được những kết quả bước đầu, tạo tiền đề để tiếp tục thực hiện trong thời gian tới. Việt Nam đã phục hồi tỷ lệ động viên vào ngân sách, thay vì 21 - 22% GDP đã đạt mức bình quân gần 24% GDP. Cơ cấu thu chuyển dịch quan trọng, thu từ sản xuất, kinh doanh, từ thuế phí đã đạt 83% tổng thu ngân sách. 

Thu NSNN của Việt Nam đã không phụ thuộc vào hoạt động khai thác khoáng sản, tài nguyên. 10 năm trước, số thu từ nguồn này chiếm 23% tổng thu; hiện chỉ còn dưới 3,5% tổng thu ngân sách. Trong cơ cấu chi NSNN, đã kiên định giảm bội chi từ trên 5% (quyết toán 2017), phấn đấu đến 2020 khoảng 3%.

Với kết quả đó, đã giảm nợ công từ 63,8% đến nay còn 58,4% GDP nhưng xu hướng đang giảm xuống vững chắc, trong tổng nợ công đã cơ cấu lại, trên 60% đối với các khoản nợ trái phiếu chính phủ (TPCP), kỳ hạn nợ dài hơn, bình quân trên 12 năm, lãi suất chỉ còn 4,2 - 4,5%/năm, đây là tỷ lệ hợp lý cơ cấu lại nợ công.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn, trong thời gian tới, Việt Nam vẫn phải đối mặt với 5 thách thức. Đó là cần phải hoàn thiện lại hệ thống chính sách thuế, giải quyết các vấn đề liên quan đến chính sách thuế, với quan điểm thúc đẩy khối doanh nghiệp nhỏ và vừa, để vừa huy động hợp lý vào ngân sách, nhưng vừa đảm bảo mở rộng cơ sở thuế, trên cơ sở thực hiện tốt các nguyên tắc về chống chuyển giá, phòng chống gian lận thuế... 

Hai là, Việt Nam cần tập trung nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng ngân sách minh bạch; đề cao vai trò của kế hoạch tài chính trung hạn, vai trò quản lý ngân sách theo đầu ra. Ba là, quản lý nợ công, nợ chính phủ, nợ nước ngoài của quốc gia vẫn là thách thức đối với Việt Nam trong 10 năm tới. 

Thách thức tiếp theo đối với Việt Nam là cần thực hiện nâng cao vai trò của Kho bạc Nhà nước trong quản lý thu chi NSNN và nợ công. Và thách thức nữa là trong thanh toán không dùng tiền mặt. “Đây là 5 nhóm vấn đề là thách thức cũng là cơ hội để Việt Nam xây dựng nền tài chính quốc gia bền vững và hiệu quả” - Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn nói.

Chia sẻ tại Hội nghị, Giám đốc quốc gia WB tại Việt Nam Ousmane Dione nhận định, Việt Nam là quốc gia chuyển mình với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và đúng hướng. Trong 5 năm qua tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân là 6,5%, tỷ lệ nghèo Việt Nam đã giảm từ 21% năm 2010 xuống còn 9,8% trong năm 2016. Định mức tín nhiệm quốc gia của Việt Nam đã được nâng cấp lên “BB”, cho thấy những cải thiện về thể chế của Chính phủ và triển vọng trưởng trưởng kinh tế dài hạn. 

“Nhìn từ nhiều hướng, những tiến bộ của Việt Nam phản ánh tiến bộ chung của Đông Á. Thực chất, đó là sự kế tiếp của các nền kinh tế Đông Á đi lên quốc gia thu nhập thấp sang quốc gia thu nhập trung bình trong nửa thế kỷ qua. Sự trỗi dậy của Đông Á được phản ánh qua sự nổi lên của năm nền kinh tế lớn trong ASEAN (In-đô-nê-xia, Phi-líp-pin, Ma-lay-xia, Thái Lan và Việt Nam). Nhưng đằng sau mức tăng trưởng chung của khu vực là những chênh lệch mà các quốc gia đang nỗ lực giải quyết”, ông Ousmane Dione nhận định.

Theo ông Ousmane Dione, để đối mặt với các thách thức đặt ra hiện nay, các bộ quản lý về tài chính của các quốc gia cần phải thực hiện vai trò tạo thuận lợi qua các chính sách tài khóa có hiệu quả và quản lý rủi ro tài khóa. Tái cơ cấu ngân sách cũng là một chủ đề quan trọng bởi dư địa tài khoá ngày càng hạn hẹp. 

Do vậy, nhiều quốc gia đang tìm cách giảm chi thường xuyên chuyển sang chi tiêu cho các lĩnh vực được ưu tiên. “Chủ đề về quản lý nợ an toàn và bền vững là chủ đề hết sức kịp thời. Các hợp đồng nợ phải được minh bạch, việc trả nợ phải được thực hiện bền vững, phải đem lại lợi ích kinh tế cao nhất. Chúng tôi khuyến khích các lãnh đạo quốc gia thành viên PEMNA cùng chia sẻ kinh nghiệm” - ông Ousmane Dione nói.