Chênh chếch chiều, mội buổi chiều trôi qua trên bàn trà giữa ông Lê Kiên Thành và tôi, hậu sinh hầu chuyện. Lê Kiên Thành là một cá nhân mà tôi rất yêu quý lẫn kính trọng, từ cái cách ông chăm sóc mẹ (phu nhân của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn) cho đến cách ông nhắc về người bố lẫy lừng của mình, hiểu ông là người tận hiếu. Và hơn cả, thật thú vị khi hầu chuyện những bậc mà mình yêu mến lại luôn rút ra được nhiều bài học nhân sinh...

Năm tôi gặp, cụ bà Hoàng Thị Đào (phu nhân Thiếu tướng Lê Quảng Ba), sắp bước sang tuổi 90 song còn khỏe mạnh và minh mẫn. Giọng quê hương bao năm không đổi thay, nhà cách mạng lão thành Hoàng Thị Đào đã cung cấp cho tôi những tư liệu về cuộc đời Thiếu tướng Lê Quảng Ba.

Nhượng Tống sinh năm 1906 (Bính Ngọ), quê ở Đô Hoàng, Nam Định, là một người có số phận hết sức đặc biệt.

U là Vân, Vân tức là mây. Mây trong đời U, mây trắng như tóc. Mây trắng trong như trọn vẹn của cuộc đời U đã sống, đã suy nghĩ cho người khác và đã buông bỏ từng ngày. Mây là của trời. Và U, cả cuộc đời mình, đã thả mây về trời...

Là người mê âm nhạc, nhiều năm qua tôi thường có mặt ở Nhà hát Lớn Hà Nội để thưởng thức những chương trình âm nhạc hàn lâm trong đó có những buổi diễn của những giọng ca hàng đầu Việt Nam, đặc biệt tôi thích nghe Mạnh Dũng, một chất giọng nam trung (baritone), hát có chiều sâu và phong cách biểu diễn sang trọng...

Nửa đời người trải qua những đau thương mất mát và biến cố trong gia đình nhưng Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) Hữu Châu không bao giờ cho phép mình được buồn thêm nữa, anh vui vẻ nói: “Ai cũng chỉ sống một lần trên đời nên hãy cứ vui, nhìn về phía trước và tận hưởng những điều cuộc sống ban tặng”.

Gần bốn mươi năm trước, tôi từ chiến trường K chuyển ngành về Khoa Văn - Đại học Tổng hợp Hà Nội, được gặp thầy Nguyễn Hùng Vĩ. Thầy dạy chúng tôi môn văn học dân gian, cụ thể là Mo Mường - trường ca Đẻ đất đẻ nước.

Có một điều này phải chia sẻ thật, đó là nhiều nhà văn mình thường không bền sức. Đời văn chương Nguyễn Huy Thiệp cũng chỉ có vài chục truyện ngắn trong khoảng chục năm. Nhiều nhà văn Việt Nam hiện rơi vào tình trạng vẫn ham kể chuyện mà không hề nghĩ rằng nếu chỉ kể chuyện không thôi thì khó níu độc giả ở lại với văn chương mình lắm...

Ở tuổi 42 và hơn 20 năm trải qua đủ mọi thăng trầm với nghệ thuật, Cát Tường vẫn mơ ước có một vai diễn để đời cùng khát khao một hạnh phúc gia đình trọn vẹn.

Trong con ngõ nhỏ qua đường tàu Lê Duẩn, là những ngôi nhà nhỏ nằm san sát bên nhau. Ngõ chỉ bé vài chục mét vuông đủ một chiếc xe máy luồn lách được. Và điều kỳ lạ nhất là trong ngõ nhỏ ấy, có một ngôi nhà nhỏ, cheo leo trên sân thượng có mái tôn che phủ là thạch duối xanh trăm tuổi và đặc biệt cơ man nào là lồng chim cu gáy.

Hơn ba chục năm trước, khi tôi vào đại học thì thầy cũng từ Liên Xô quay trở lại trường, rồi làm Trưởng Khoa Ngữ Văn, Trường Đại học Tổng hợp (ĐHTH) TP HCM. Học thuật uyên thâm, phong thái tao nhã, tác phong mô phạm, đám sinh viên Văn Khoa chúng tôi rất ngưỡng mộ thầy, nhưng không dám quá gần.

Từng ký ức về cha mẹ chầm chậm trở về trong nỗi nhớ bà Lê Mai Hương, người con duy nhất của Thiếu tướng Lê Thiết Hùng và cụ bà Nguyễn Tuyết Mai khi Hà Nội kiễng chân giao mùa.

Gần đây, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều tập trung vẽ với sự hứng khởi bao la trong tâm cảm. Dù bận biết bao công việc hành chính sự vụ của cơ quan xuất bản và Hội Nhà văn nhưng Nguyễn Quang Thiều vẫn tranh thủ vẽ.

24 tuổi làm phóng viên, sau này ông giữ cương vị Tổng Biên tập Báo An ninh thế giới rồi Tổng Biên tập Báo Công an nhân dân, nắm trong tay nhiều đầu báo uy tín, thương hiệu và ông cũng là người đặt viên gạch đầu tiên cho Truyền hình ANTV. Từ lâu, người ta đã thấy, dưới trướng ông, nhiều phụ tá có tài...

Yến Lan (1916-1998), là một nhà thơ sáng tác ở cả hai thời kỳ trước và sau Cách mạng Tháng Tám đã có cống hiến không nhỏ đối với nền thơ ca dân tộc. Ông cùng các nhà thơ Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, Quách Tấn làm nên nhóm thơ Bình Định nổi danh một thời - nhóm thơ tứ linh.

Người ta hỏi Kiều, “sao Kiều cứ mãi vào vai bi thương? Có phải vì cuộc sống của Kiều buồn nhiều hơn vui không?”. Kiều không buồn, đời cô cũng không lắm nỗi buồn, chỉ có đôi mắt là đượm màu liêu du…

Cách mạng tháng Tám 1945, Hòn Gai khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi. Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời Hòn Gai được thành lập, ông Trịnh Tam Tỉnh làm Phó Chủ tịch phụ trách Ty Liêm phóng (nay là ngành Công an).

Tốt nghiệp kỹ sư cầu đường nhưng được tướng Nguyễn Bình tin tưởng giao cho phụ trách ngành quân giới, kỹ sư Lê Tâm (1920-2019) đã sáng chế ra vũ khí bắn đạn lõm, xuyên thủng vỏ xe tăng, xe bọc thép, tàu thủy. Đó là súng rừng Sác-SS!

“Rắp tâm” quy hoạch lại cuộc đời mình vì cuộc đời mình nó “lắt nhắt” quá, cái gì cũng dính líu vào, chả đâu ra đâu, đến nỗi 45 tuổi rồi mà lúc nào cũng để mọi người phải lo lắng cho mình - Tiến dõng dạc tuyên bố với bạn bè làm báo khi chia sẻ thông tin về liveshow âm nhạc sắp tới của mình.

Năm năm trước, ở cái thành phố này, gã là một "Tây ba lô" chính hiệu. Năm năm sau, vẫn ở thành phố này, gã bỗng nhiên xuất hiện trong vị thế của một nhà văn, với một cuốn tiểu thuyết viết bằng tiếng Việt - thứ tiếng mà gã phải đánh vật suốt 4 năm qua.