Ký ức về Lênin

Nhà văn vô sản lớn Maxim Gorky đã nhận xét rằng, tràn ngập trong đời sống và công việc của V.I.Lênin là “tinh thần hy sinh khắc khổ, thường thấy ở người cách mạng trí thức Nga trung thực, tin tưởng sắt đá vào khả năng thiết lập sự công bằng trên trái đất, tinh thần anh hùng của con người đã từ bỏ mọi niềm sung sướng trên đời để hiến mình cho hoạt động gian khổ vì hạnh phúc của mọi người”. V.I.Lênin là người có tính nguyên tắc rất cao. Tư tưởng của Người, cũng theo nhận xét của M. Gorky, “giống như cái kim địa bàn, bao giờ cũng chỉ về lợi ích giai cấp của nhân dân lao động... Điều đặc biệt vĩ đại ở Lênin chính là lòng căm thù quyết liệt, không bao giờ tắt trước sự bất hạnh của mọi người, niềm tin chói lọi của đồng chí rằng sự bất hạnh không phải là nền tảng không thể tiêu diệt được của cuộc đời, trái lại nó là điều xấu xa, nhơ nhuốc mà mọi người có thể và cần phải quét sạch đi”.

Những nhà cách mạng đích thực trưởng thành trong ngọn lửa đấu tranh giai cấp thực sự quyết liệt nên bản năng gốc của họ luôn là trung thực và dũng cảm. Họ biết mình không có quyền nuôi dưỡng những ảo tưởng, bởi làm thế là tự sát. Hơn bất kỳ ai, V.I. Lênin lúc nào cũng nhìn và kêu gọi mọi người cùng nhìn vào sự thật, dù khắc nghiệt đến mấy, của cuộc đấu tranh một mất một còn với những kẻ thù tư tưởng và giai cấp. Ngay cả trong những thời điểm khó khăn nhất, Người vẫn không bao giờ tỏ ra núng chí trước những thử thách mới xuất hiện, dù chúng có to lớn đến mấy.

Nhà văn Boris Polevoi, tác giả Người Xôviết chúng tôi từng được phổ biến rộng rãi cả ở nước ta, viết về V.I.Lênin như sau: “Là người gan dạ và chính trực, đồng chí bao giờ cũng nhìn thẳng vào sự thật. Dù sự thật đôi khi cay đắng và thậm chí khủng khiếp đến thế nào đi nữa, đồng chí cũng không bao giờ giấu giếm mọi người xung quanh, không bao giờ giấu giếm đông đảo đám đông”.

Đọc lại những bài tranh luận cũng như những hồi ký về cách ứng xử của Người trong những tình huống đầy khó khăn và phức tạp của cách mạng Nga, mới thấy khâm phục tính bộc trực (nhưng luôn luôn sâu sắc) của người chiến sĩ bẩm sinh này. V.I. Lênin luôn gọi sự vật bằng đúng tên của nó và Người không bao giờ tỏ ra nhụt chí khi phải đưa ra quyết định vào những thời điểm nước sôi lửa bỏng nhất. Mọi hành động của Người đều xuất phát từ ý thức sâu sắc về trọng trách của mình trước sự nghiệp chung. Người, nói theo lời của nhà văn hóa A. Lunacharsky (1875-1933), biết rất rõ về việc cách mạng là một sự nghiệp không thể “nhân tạo”, mà thường là phải dựa vào “thiên thời”, nhưng lại rất quán triệt quan điểm rằng, cuộc cách mạng nào cũng có nguy cơ trở nên “hỗn quân hỗn quan” nếu không được sự dẫn dắt một cách có tổ chức của một lực lượng giác ngộ nhất, đủ tầm và tài trở thành đội quân tiên phong. Và V.I. Lênin cùng với chính đảng của giai cấp vô sản Nga đã làm hết sức mình để tiến hành thành công một cuộc cách mạng vĩ đại, tạo bước ngoặt to lớn cho lịch sử không chỉ riêng nước Nga và châu Âu mà còn của cả thế giới. Việc sau hơn 70 năm tồn tại Liên bang Xôviết bị tan rã vì vô số những lý do chủ quan và khách quan không hề làm giảm ý nghĩa của những bậc tiền bối của cách mạng Nga, đã góp tay xây dựng nước Nga từ chỗ chỉ là mắt xích yếu nhất trong hệ thống tư bản chủ nghĩa thế giới trở thành một siêu cường quy mô toàn cầu, mà chỉ làm nổi bật lên kích cỡ và vai trò của những vĩ nhân cách mạng như V.I.Lênin.

V.I. Lênin xứng đáng được tụng ca không chỉ trên phương diện một nhà hoạt động chính trị xuất sắc, viết được, nói được và làm được những công việc lớn lao. Người còn là tấm gương sáng chói về bản lĩnh làm một con người đời thường theo đúng nghĩa của từ này. Đam mê sự sống là bản chất của V.I. Lênin. Làm công việc gì Người cũng hết lòng. Cũng chính M. Gorky nhận xét: “Hăng say là bản tính đồng chí, nhưng đó không phải là niềm hăng say vụ lợi của kẻ chơi bạc, mà nó bộc lộ ở Lênin một sức mạnh tinh thần hiếm thấy, chỉ vốn có ở người nào tin tưởng sắt đá vào sứ mệnh của mình, cảm thấy một cách toàn diện và sâu sắc mối liên hệ của mình với thế giới và hiểu rõ triệt để vai trò của mình trong cảnh hỗn loạn của thế giới: Vai trò kẻ thù của sự hỗn loạn.

Làm bất cứ công việc gì Lênin cũng biết đem vào đó một niềm say mê như nhau: dù là chơi cờ, xem “Lịch sử y phục”, tranh luận hàng giờ với đồng chí đồng đội, câu cá, đi dạo trên các nẻo đường đá nhỏ hẹp, nóng bỏng dưới ánh nắng phương Nam ở Capri, hay ngắm những bông kim tước vàng óng và những chú bé chài lưới lem luốc...”. Người thích soi rọi mọi sự trên đời bằng “ánh sáng đẹp” của trí tuệ để làm bật ra bản chất của mọi vấn đề. Và cũng chính vì thế nên, theo lời kể của B. Polevoi, V.I. Lênin “thực sự không thể chịu được những kẻ nói văn hoa, trống rỗng, những kẻ hay dùng lời lẽ hoa hòe hoa sói để che giấu sự nghèo nàn về tư tưởng và sự thiếu sáng kiến. Chỉ một câu châm biếm, đồng chí có thể cho họ cụt hứng ngay lập tức”.

Ngay cả khi đã lên tầm lãnh tụ, V.I. Lênin vẫn có tác phong gần gụi với cuộc sống của quần chúng. Người không nói thành lời điều này nhưng quả thực Người luôn tự coi mình là “công bộc” của nhân dân lao động. Cũng Boris Polevoi đã kể lại: “Lênin có biệt tài lắng nghe người nói chuyện với mình, thấu hiểu nỗi lo âu của người đó và khiến người ta có thiện cảm với mình. Khi một công nhân, nông dân hoặc một chiến sĩ Hồng quân vào phòng làm việc của Lênin, rụt rè e ngại vì bỡ ngỡ trước hoàn cảnh khác thường, vì biết mình được chính Lênin tiếp, thì Vladimir Ilich thường rời khỏi bàn, bước tới, nói nhanh mời khách: “Mời đồng chí ngồi!”, rồi tự mình ngồi vào chiếc ghế bành đối diện, chứ không phải ở bàn, chủ khách ngồi gần nhau đến nỗi đầu gối hai người gần như chạm sát vào nhau”.

Trên thế giới hiện đang tồn tại rất nhiều câu hỏi lớn về con đường đi tiếp của nhân loại trong hành trình gian khó hướng tới tương lai công bằng, dân chủ và an toàn hơn. Và mặc dù chúng ta vẫn biết rằng không có những công thức bất di bất dịch cho sự phát triển của lịch sử, nhưng việc nghiên cứu và thấu hiểu những luận điểm cách mạng và xã hội của V.I. Lênin trên tầm cao của tư tưởng thế kỷ XXI vẫn vô cùng hữu ích. Cho đến hôm nay, nói như chính tờ báo tư sản Đức Prager Tageblatt đã viết sau khi hay tin V.I. Lênin mất hơn 80 năm trước: “Dường như ngay cả sau khi từ trần, Lênin vẫn vĩ đại, cao siêu và đáng sợ”. Những thể chế có bất công và đàn áp sẽ luôn cảm thấy những tư tưởng của V.I. Lênin là “đáng sợ” vì những thế hệ mới sắp tới, một khi đã thấm nhuần được những gì vị lãnh tụ của cách mạng vô sản quốc tế nói, sẽ lại đứng lên làm những cuộc cách mạng mới để tìm kiếm cơ hội xây dựng một hình thái xã hội tốt đẹp hơn cho nhân loại....

Bất chấp các mưu toan của cánh hữu về việc thông qua quyết định đưa thi hài của Người đi mai táng, hiện nay ở nước Nga vẫn có rất nhiều người dân và các chính trị gia cho rằng, vị lãnh tụ của giai cấp vô sản Nga đã từng có ý nghĩa như một biểu tượng thiêng liêng, một chỗ dựa cho tinh thần Nga cả trong thế kỷ XXI và sau này nữa. Còn nhớ, dưới thời Boris Yeltsin còn làm Tổng thống Nga, tại nước này cũng đã diễn ra gay gắt một cuộc tranh luận trên các phương tiện thông tin đại chúng Nga nhằm đả phá quan điểm của những thế lực chống chủ nghĩa cộng sản lại muốn nhanh chóng lấy đi chính sức mạnh tâm hồn Nga đó. Những người ủng hộ sự tồn tại của Lăng Lênin cho rằng, mọi lý lẽ về việc mai táng V.I.Lênin “đều không có căn cứ”. Thứ nhất, đây là một điều bất hợp pháp vì quyết định làm quan tài kính chứa thi hài Lênin là do cơ quan tối cao của Đại hội các Xô-viết lần thứ hai đưa ra theo đề nghị của hàng triệu người dân Liên Xô cũ. Thứ hai, Tổ chức Văn hoá, Khoa học và Giáo dục UNESCO của Liên Hiệp Quốc đã đưa Lăng Lênin vào danh sách di sản thiên nhiên và văn hóa của nhân loại, công trình này không chỉ thuộc về nước Nga mà còn có giá trị tinh thần với cả thế giới. Việc mai táng thi hài V.I.Lênin là không thể chấp nhận được trên cả phương diện chính trị vì nó đi ngược lại tình cảm và nguyện vọng chính đáng của hàng chục triệu công dân Liên bang Nga, trái với sắc lệnh do chính Tổng thống Nga đã ký ngày 7-11-1996 về “Ngày hoà giải và hoà hợp”. Cháu gái họ của Lênin, bà Olga Ulianova, trong bức thư từng gửi đến Duma Quốc gia Nga đã nhấn mạnh: “Mọi lời đồn đại về ý nguyện cuối cùng của Lênin (muốn được chôn cạnh mộ mẹ mình ở Saint Peter-burg) đều vô căn cứ vì không có tài liệu nào minh chứng”...  

Theo Hãng tin Nga RIA Novosti, mới đây các nhà nghiên cứu đã tìm ra tư liệu chứng minh rằng, Lênin là họ hàng bên ngoại với hai nhà văn Đức nổi tiếng thế giới Thomas Man và Henrich Man. Thậm chí cựu Tổng thống Cộng hòa Liên bang Đức Rihard Carl Von Vaysnekker cũng có họ đàng ngoại với Lênin. Tài liệu minh chứng cho mối quan hệ ruột rà này đã được một hậu duệ bên ngoại của Lênin tìm thấy  trong kho lưu trữ Đức. Ông này đã 30 năm nghiên cứu gia phả của nhà mình và của dòng họ Ulianov. Họ ngoại của Lênin là người gốc Đức, từ hồi cuối thế kỷ XIX đã cư trú  ở nước Nga và vùng ven biển Baltik. Họ chủ yếu theo đuổi nghề luật sư, bác sĩ hoặc nghiên cứu lịch sử, có người rất thành đạt, từng lên tới cả chức thứ trưởng. Con cháu của dòng họ này hiện sinh sống ở Nga, Mỹ, Đức, Thụy Sĩ...

Lênin vốn là một người không cao, chỉ có 1,64m. Tuy nhiên, uy tín và năng lực của các chính khách không nhất thiết phải tỉ lệ thuận theo chiều cao. Đó là kết luận mang tính khoa học mà tờ báo Nga Luận chứng và sự kiện đã dẫn ra. Một vị vua xuất chúng có thể cao tới 2,04m như Piotr Đại đế ở Nga nhưng cũng có thể chỉ cao 1,69m như hoàng đế Pháp Napoléon Bonapart. Alexander Macedonia cũng đã chỉ cao có 1,50m. Tuyệt đại bộ phận các nhà lãnh đạo cao cấp ở Liên Xô trước kia cũng chỉ có chiều cao trung bình đối với người châu Âu: Yoseph Stalin cao gần 1,62m, Nikita Khrusov cao 1,66m... Tuy nhiên, lúc đương chức, họ đều tạo nên được uy tín cao. Cố Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô Leonid Brejniev cao 1,76m, hơn vị Tổng thống đầu tiên và cuối cùng của Liên Xô Mikhail Gorbachev 1cm (ông này cao 1,75m). Vị Tổng thống Liên bang Nga đầu tiên Boris Yeltsin cao tới 1,88m nhưng lại chọn người kế vị là đương kim Tổng thống Vladimir Putin cao chỉ đúng 1,70m và nặng có 75kg. Xét theo thực tế, người dân Nga tín nhiệm ông Putin mảnh dẻ hơn hẳn ông Yeltsin đường bệ. Mặc dù không quá cao lớn nhưng ông Putin khi tiếp xúc với những nguyên thủ quốc gia có tầm vóc hơn hẳn mình như cựu Tổng thống Mỹ George Bush (1,80m) chẳng hạn, trông cũng không hề bị lép vế, có lẽ sự tự tin vào tiềm năng của nước Nga đã giúp ông có được phong độ đường hoàng như thế ở bất kỳ đâu. Ông lại càng đường hoàng hơn khi đứng cạnh những nguyên thủ quốc gia có tầm vóc 1,73m như nguyên Thủ tướng Italia Silvio Belusconi hay 1,74m như nguyên Thủ tướng Đức Gerhard Schrueder hoặc nguyên Thủ tướng Nhật Bản Koizumi chỉ cao có 1,69m...