Giàu quá mới đi làm chính trị

Họ là ai? Làm sao họ lại gây dựng được những gia sản khổng lồ như vậy? Tại sao họ không tiếp tục lo làm giàu mà lại chuyển sang một địa hạt hoạt động hấp dẫn nhưng cực kỳ phức tạp này? Và liệu một doanh nhân thành đạt có thể làm một chính khách thành công hay không? Trả lời những câu hỏi này không phải là việc đơn giản.

Trong danh sách của Forbes có tên của Thị trưởng New York, Michael Bloomberg; thủ lĩnh đảng Nền tảng Công dân Nga Mikhail Prokhorov; Thủ tướng Gruzia Bidzina Ivanishvili; cựu Thủ tướng Italia Silvio Berlusconi; nguyên ứng cử viên Tổng thống Mỹ năm 1992 và 1996 Henry Ross Perot; Thượng nghị sĩ Nga Andrey Guriev; thủ lĩnh đảng Những người Ai Cập tự do Nagib Saviris; Thủ tướng Lebanon Najib Mikati; Tổng thống Chilê Sebastian Pinera…

Cách hành xử của những tỉ phú này trong chính trị rất khác nhau và thành tựu họ đạt được cũng khác nhau. Có người đơn giản chỉ muốn dùng tài trí của mình giúp cho xã hội (Thị trưởng New York, Michael Bloomberg). Thế nhưng cũng có người vì vẫn chưa nguôi giấc mộng phát tài nên đã làm cho ghế ngồi của mình lúc nào cũng nóng như cựu Thủ tướng Italia Silvio Berlusconi chẳng hạn. Ông Berlusconi từng ba lần đứng đầu nội các Italia. Mới đây ông đã bị tòa án nước này kết án một năm tù vì trốn thuế và bị tước quyền giữ các vị trí nhà nước trong vòng ba năm.

Cũng có người trong số các đại gia bước vào chính trường rồi nhưng vẫn hành xử như một tay chơi, thí dụ như tỉ phú Nga Mikhail Prokhorov. Cách hành xử này khiến cho hoạt động chính trị của ông  giống như một màn diễn showbiz hơn là một sự việc nghiêm túc.

Thị trưởng siêu giàu

Theo Forbes, chính trị gia giàu nhất thế giới hiện nay chính là tỉ phú Michael Bloomberg, từ ngày 1/1/2002 là Thị trưởng New York, người được xếp thứ 20 trong số các đại gia toàn cầu theo lựa chọn của chính tạp chí này (22 tỉ USD).

Ông Bloomberg sinh ngày 14/2/1942 trong một gia đình con cháu người Do Thái di cư sang Mỹ từ Nga. Ông bắt đầu sự nghiệp từ một chân nhân viên của Hãng Salomon Brothers, chỉ đạo việc mua bán cổ phiếu và chịu trách nhiệm về các hệ thống thông tin. Năm 1981, công ty này được bán cho chủ mới và Bloomberg đã bị thất nghiệp. Và nhà tỉ phú tương lai đã buộc phải lấy phần lợi nhuận riêng do bán cổ phần của mình trong Hãng Salomon để lập ra Công ty Bloomberg LP, chuyên về thu thập và bán thông tin về tình hình thị trường tài chính. Chính ông đã thiết kế nên hệ thống computer phân tích thông tin cho các khách hàng và sau đó, mở ra dịch vụ mua cổ phiếu trực tuyến.

Ở thời điểm những năm 80 của thế kỷ trước, những đối thủ cạnh tranh của Bloomberg đều không sử dụng máy tính và hầu như không biết gì về mạng computer. Và ông đã tận dụng tối đa ưu thế của công nghệ máy tính bứt lên trước. Liên kết những điều chỉnh tức thời với các phân tích chuyên sâu (dịch vụ mà không một đại gia nào trong lĩnh vực này, kể cả Reuters lẫn Teleerate làm được), Bloomberg đã chiếm lĩnh được vị trí đắc địa của mình trong thị trường béo bở mà tưởng như không còn một chỗ trống nào nữa.

Hiện nay đế chế Bloomberg bao gồm cả nhiều kênh truyền hình, đài phát thanh cùng một mạng lưới tin tức tài chính toàn cầu. Ở thời điểm hiện nay, công ty của ông là một trong những nhà cung cấp chủ đạo các thông tin tài chính trên thế giới với số lượng nhân viên lên tới trên dưới 9.500 người làm việc ở 130 quốc gia. Số lượng khách hàng đăng ký sử dụng các dịch vụ tin tức của Bloomberg LP vượt quá 250 nghìn.

Bloomberg đã bỏ ra tới 73 triệu USD tiền túi để chi phí cho chiến dịch vận động tranh cử chức Thị trưởng New York năm 2001 với tư cách ứng cử viên đảng Cộng hòa (trước đó ông từng tham gia đảng Dân chủ). Sau khi giành được thắng lợi, ông đặt cho mình mức lương 1 USD một tháng vì ông sống thuần túy nhờ những thu nhập nằm ngoài chính trị. Thị trưởng Bloomberg đã thực hiện không ít những cải cách được tiếp nhận rất khác nhau trong xã hội. Ông từng dũng cảm đưa ra những chính sách không hề dân túy chút nào như tăng thuế, giảm chi phí cho bộ máy hành chính, cấm hút thuốc ở nhà hàng và câu lạc bộ… Trong số những biện pháp được dân chúng hoan nghênh của ông có thành tích làm giảm tỉ lệ phạm tội trong thành phố tới 20%, đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế, gia tăng số lượng việc làm nhờ hỗ trợ cho kinh doanh nhỏ, xây dựng nhà ở giá cả phải chăng và cải cách giáo dục phổ thông…

Michael Bloomberg.

Năm 2005, Bloomberg với sự hỗ trợ của một liên minh bao gồm nhiều lực lượng chính trị khác nhau, đã tái đắc cử lần thứ hai. Ông đã vượt lên trên đối thủ tới 20% số phiếu ủng hộ. Số tiền bỏ ra cho chiến dịch vận động tranh cử này đã lên tới hơn 74 triệu USD, tức là 1 triệu USD nhiều hơn chi phí cho chiến dịch đầu tiên năm 2001. Trong giai đoạn từ năm 2005 tới năm 2009, Thị trưởng Bloomberg đã đạt được cân bằng thu chi của ngân sách New York  và giảm kỷ lục tỉ lệ thất nghiệp. Ông cũng khởi động chiến dịch đổi mới phương thức xóa đói giảm nghèo nhờ tạo ra những chỗ làm mới và triển khai chiến dịch rộng rãi chống  biến đổi khí hậu toàn cầu…

Đầu tháng 10/2008, Bloomberg tuyên bố rằng ông muốn thay đổi nhiệm kỳ thị trưởng New York từ 2 năm lên 3 năm vì cho rằng, trong giai đoạn khủng hoảng tài chính, ông cần phải tiếp tục lãnh đạo công việc của thành phố khổng lồ này  vì ông là một chuyên gia lớn trong lĩnh vực tài chính. Ngày 23/10/2008, Hội đồng thành phố New York đã chấp thuận thông qua đạo luật thay đổi đó với 29 phiếu thuận và 22 phiếu chống. Việc này giúp cho Bloomberg ra tái ứng cử thị trưởng lần thứ ba. Cuộc bầu cử đã diễn ra ngày 3/11/2009, và Bloomberg với tư cách ứng cử viên độc lập đã giành được chiến thắng trước đối thủ duy nhất là ứng cử viên đảng Dân chủ William Thompson, hiện đang là thanh tra tài chính của thành phố này.

Tháng ba vừa qua, ông Bloomberg đã sang thăm Việt Nam và tham gia vào một số hoạt động mang tính từ thiện và nhân đạo.

Chưa thành công vẫn thành nhân

Nhân vật đứng ở vị trí thứ hai trong danh sách các chính trị gia nặng túi nhất thế giới là tỉ phú người Nga Mikhail Prokhorov. Trong cuộc bầu cử Tổng thống Nga diễn ra ngày 4/3/2012, Prokhorrov đã giành được 8% số phiếu ủng hộ và đứng ở vị trí thứ ba sau người chiến thắng là ông Vladimir Putin và thủ lĩnh đảng Cộng sản Nga Gunenadi Zuyganov.

Tỉ phú Prokhorov sinh ngày 3/5/1965 và từng tốt nghiệp xuất sắc trường trung học chuyên sâu về tiếng Anh. Sau đó, ông vào học tại Khoa Quan hệ Kinh tế Quốc tế, Học viện Tài chính Moskva và cũng tốt nghiệp xuất sắc học đường này. Bằng chính sự thông minh, khôn khéo cộng thời vận, chỉ trong một thời gian ngắn, Prokhorov đã làm nên tên tuổi trong lĩnh vực tài chính, và sau đó vươn lên thành một trong những nhà công nghiệp hàng đầu của Nga trong lĩnh vực kim loại quý. Chính ông đã đưa Tổ hợp Norilsk Nickel lên vị trí nhà sản xuất nickel  và palladium lớn nhất thế giới. Prokhorov từng là Chủ tịch của Tổ hợp Polyus Gold, nhà sản xuất vàng lớn nhất của Nga. Năm 2007, Prokhorov đã đầu tư 17 tỷ USD để thành lập một tổ hợp phát triển công nghệ nano. Ông cũng đã trở thành chủ nhân trong lĩnh vực phát triển sản xuất những sản phẩm dùng cho ngành công nghiệp năng lượng và dược phẩm.

Prokhorov từng là Chủ tịch Tập đoàn ONEXIM. Chính từ hai vị trí quan trọng này, ông đã bước vào chính trrường Nga từ tháng 6-2011. Chính ở thời điểm đó, ông đã được bầu làm thủ lĩnh đảng Sự nghiệp Chính nghĩa nhưng chỉ sau vài tháng đã phải rời khỏi tổ chức này một cách đầy tai tiếng. Tình thế đó bắt buộc Prokhorov phải im hơi lặng tiếng khoảng ba tháng nhưng tới tháng 12/2011, ông lại lớn giọng bố cáo về ý định ra ứng cử Tổng thống. Ông cho rằng đó là “quyết định nghiêm túc nhất trong cuộc đời”. Ông tự đánh giá rằng chỗ dựa chính của ông là “tầng lớp trung lưu trong ý nghĩa rộng nhất của từ này”. Ông đưa ra lời hứa rằng, nếu đắc cử, ông sẽ bán đi toàn bộ các doanh nghiệp của mình và sử dụng số tiền thu được vào các mục đích từ thiện.

Mặc  dù không đạt được mục tiêu tối cao nhưng sau cuộc bầu cử Tổng thống vừa qua, Prokhorov đã trở thành gương mặt chính trị gia có sức hấp dẫn không nhỏ ở Nga. Ngày 4/6/2012, ông đã đứng ra tuyên bố thành lập đảng Nền tảng Công dân mà ông nắm quyền thủ lĩnh chính thức từ ngày  27/10 vừa qua. Nhiều chuyên gia cho rằng, việc ông Prokhorov tiếp tục tham gia vào các hoạt động chính trị đơn giản chỉ vì ông muốn ở trong trung tâm của những sự chú ý của công luận.

Hiện nay, Prokhorov đang sở hữu gia sản trị giá 13,2 tỉ USD và được xếp ở vị trí thứ 58 trong danh sách các tỉ phú hàng đầu thế giới. Ông cũng được xếp ở vị trí thứ 7 trong danh sách các cự phú hàng đầu nước Nga